چرا کابین جنگندهها ضدگلوله نیست؟ رازهای جالب در طراحی هواپیما
اگر تاکنون فیلمی مانند تاپ گان یا هر اثری شامل جنگندههای مدرن را تماشا کرده باشید، ممکن است از خود بپرسید: چرا این کابینها را ضدگلوله نمیسازند؟ این سؤال معقولی است، زیرا به نظر نمیرسد فناوری پیچیدهای داشته باشد؛ اما این واقعیت که کابین جنگندهها و خود هواپیماها زرهپوش نیستند، تغییر نمیکند. دلایل متعددی وجود دارد که شرکتهای دفاعی از زرهپوش کردن کابینهای جنگندهها خودداری میکنند، اما مهمترین آن وزن است.
قدرت زیادی برای به حرکت درآوردن موتور توربوفن پیشرفتهای مانند آنچه در اف-۳۵ لایتنینگ II به کار رفته، لازم است و این موتور به مقدار زیادی سوخت نیاز دارد. در مورد زرهپوش کردن هواپیما، باید بین محافظت حداکثری از خلبان با فدا کردن توانایی رسیدن به سرعتهای موردنظر و داشتن چابکترین جنگندههای جهان که با مانورهای هوایی ایمنی خلبانان را تأمین میکنند، تعادل برقرار کرد. خریداران جنگندهها بیشتر به گزینه دوم تمایل نشان دادهاند، بنابراین کابین ضدگلولهای در جنگندههایی مانند اف-۱۵ ایگل، میگ-۳۵ یا چنگدو J-20 یافت نمیشود.
ضدگلوله کردن کابین همچنین دید را کاهش میدهد که آخرین چیزی است که در کابین یک جنگنده میخواهید. این کابینها با مواد کامپوزیتی طراحی شدهاند تا مقاوم در برابر گرما سرما و بهطور کامل شفاف باشند. زمانی که شیشه ضدگلوله مورد اصابت قرار میگیرد، ناحیه وسیعی که گلوله به آن برخورد کرده کدر میشود و دید خلبان را بهطور قابلتوجهی کاهش میدهد و توانایی او را برای پرواز ایمن مختل میکند.
جنگندههای مدرن بههیچوجه سبک نیستند. یک اف-۲۲ رپتور با بار کامل وزن بیش از 37 تن دارد و افزودن زره یا حتی یک کابین ضدگلوله، وزن کل آن را بهطور قابلتوجهی افزایش میدهد. این امر سرعت آن را کاهش داده و انرژی بیشتری برای رسیدن به سرعت موردنظر نیاز دارد، بنابراین سوخت سریعتر از حد انتظار مصرف میشود.
اگرچه کابین جنگندهها ضدگلوله نیستند، اما از همان موادی که در شیشه جلوی خودروها استفاده میشود ساخته نشدهاند و فناوری زیادی در آنچه به نظر میرسد صرفاً شیشه است، به کار رفته است. کابین اف-۲۲ با روکش طلا طراحی شده که به استتار کمک میکند، درحالیکه برخی کابینها با مواد منفجره لایهبندی شدهاند تا در کمتر از ۰.۴ ثانیه برای خروج سریع خلبان تخریب شوند.
این کابینها همچنین بهگونهای طراحی شدهاند که نشکن باشند، بنابراین اگر پرندهای بهطور اتفاقی با مسیر جنگنده برخورد کند، کابین نمیشکند. همچنین کابینها باید دماهای شدید را تحمل کنند. اگرچه ممکن است به نظر آید که باید بیشتر با سرما مواجه شوند تا گرما، اما اینگونه نیست. حتی در ارتفاعات بسیار بالا، گرما به دلیل اصطکاک هوا یک عامل است و کابینها برای مقابله با این موضوع طراحی شدهاند.
کابینهای جنگنده از چندین لایه آکریلیک یا پلی کربنات با فشار بالا ساخته شدهاند که با سیلیکون یا مواد دیگر به هم متصل شدهاند تا خلبان را در برابر پرتوهای لیزری، نور فرابنفش و پراکندگی الکتریسیته ساکن محافظت کنند و درعینحال هیچ مشکل نوری ایجاد نکنند. مواد ضدگلوله مقاومت حرارتی آنها، توانایی تخریب در زمان خروج و دید را به خطر میاندازد.
یکی از بزرگترین دلایل اینکه کابینهای جنگنده ضدگلوله نیستند، این است که نیازی به آن نیست. اگرچه در جنگ جهانی دوم، زمانی که جنگندهها ظهور کردند، این امر منطقی بود، اما شرایط تغییر کرده است. جنگندههای مدرن هنوز به توپها مجهز هستند، اما استفاده از آنها نادر است. جنگندههای امروزی اغلب با موشکهایی که قادر به هدف قرار دادن اهداف در فاصله چندین کیلومتری هستند، از دید مستقیم با هواپیماهای دشمن درگیر میشوند.
توپها در این سناریوها کاربردی نیستند و جنگندهها تنها مقدار کمی مهمات حمل میکنند. به عنوان مثال، اف-۳۵A تنها ۱۸۲ فشنگ برای توپ خود دارد یعنی به اندازه فقط سه بار شلیک و این موضوع منحصربهفرد نیست. تهدید برخورد با موشکی که از هوا یا زمین شلیک میشود، بسیار نگرانکنندهتر از اصابت گلوله به کابین است.
با این حال، یک هواپیمای جنگی مدرن ایالاتمتحده دارای برخی زره ها است: جنگنده افسانهای A-10 وارتهوگ چنین ویژگی شاخصی را دارد. وارتهوگ به دلیل استفاده برای پشتیبانی هوایی نزدیک و درگیری با اهداف در ارتفاع پایین از سطح زمین، برخی زرههای ضروری استفاده میکرد. کابین این هواپیما به دلیل پوسته تیتانیومی که برای محافظت از خلبان طراحی شده، لقب وان تیتانیومی را کسب کرده است.
گزارش شده که جنگنده سوخو-۳۴ فولبک روسیه نیز تا حدی زرهپوش است، اما این دو هواپیما استثناهایی از این قاعده هستند. تمام جنگندههای دیگر که فعالیت میکنند فاقد زره یا کابین ضدگلوله هستند و تا زمانی که نیروهای هوایی جهان به شلیک موشک به سمت هواپیماهای یکدیگر ادامه دهند، این وضعیت احتمالاً تغییر نخواهد کرد.