چابک‌ترین جت‌های جنگنده جهان؛ از F-22 رپتور تا میگ 29 و رافال

اگر از مردم بخواهید تا جت‌های جنگنده را تنها با یک کلمه توصیف کنند، قطعاً کلمه "سریع" محبوب‌ترین گزینه خواهد بود. این پرنده‌های باورنکردنی از آیرودینامیک و تکنولوژی فوق‌العاده‌ای سود می‌برند و می‌توانند به سرعت‌های بسیار بالایی دست یابند. میگ 25 ساخت روسیه توانایی دستیابی به سرعت ماخ 3.2 را دارد که آن را به سریع‌ترین جت نظامی جهان بدل می‌کند. البته سرعت به تنهایی عنصر کلیدی در پیروزی نخواهد بود و یک جنگنده باید از قابلیت مانور زیادی هم سود ببرد. وقتی بحث چابکی بین جت‌های جنگنده می‌شود، بسیاری از افراد به گزینه‌هایی همچون F/A-18 سوپر هورنت فکر می‌کنند. چنین محصولاتی از نظر سیستم‌های هوانوردی، قابلیت حمل سلاح، قدرت پیشرانه و توانایی مانور در رده‌های بالایی قرار دارند. در ادامه می‌خواهیم شما را با چابک‌ترین جت‌های جنگنده دنیا آشنا کنیم.

همچنین بخوانید:

• عجیب‌ ترین جنگنده ‌های تاریخ؛ از گریفون تا XYF-1 پوگو
• سریع ترین جنگنده های نظامی جهان کدام‌اند؟
• جذاب‌ترین فناوری های بکار رفته در جت‌های جنگنده؛ از پرواز عمودی تا قلاب و منجنیق!

لاکهید مارتین سال 2023 با انتشار پستی در شبکه‌های اجتماعی به قابلیت مانور پذیری فوق‌العاده زیاد F-22 رپتور اشاره کرده است. هر پیشرانه‌این جنگنده بیش از 155 هزار نیوتون نیروی پیشران تولید می‌کند تا با تکیه بر چنین نیروی عظیمی بتواند بر هر جنگنده دیگری غلبه کند. سیستم‌های کنترلی پیشرفته و پیشرانه‌های قدرتمند تنها دو ویژگی خاص F-22 رپتور هستند. علاوه بر این، محصول خاص لاکهید مارتین چابکی مثال‌زدنی‌ای دارد و یکی از افرادی که این جنگنده را تست کرده می‌گوید توانایی‌های فوق‌العاده آن از جمله زاویه حمله بسیار تیز را مشاهده کرده است.

در نیروی هوایی بریتانیا، جنگنده‌های زیادی از نظر قابلیت مانور پذیری به پای یوروفایتر تایفون نمی‌رسند. این جت جنگنده به خاطر یک فاکتور کلیدی می‌تواند مزیت زیادی داشته باشد: نسبت نیروی پیشرانه به وزن. چنین فاکتوری هم برای سرعت و هم برای چابکی بسیار مهم است و هر چقدر نسبت بهتری باشد، جنگنده هم شتاب گیری بهتر و هم سرعت پروازی بالاتری خواهد داشت. با اینکه تایفون از پیشرانه‌ای با وزن نسبتاً کم استفاده می‌کند اما قدرت زیادی دارد. یوروفایتر همچنین می‌گوید در تولید این جنگنده از نظرات و تجربیات خلبان‌ها و مهندسان استفاده کرده است. با اینکه سرعت یک جنگنده مهم است اما اگر نتواند مانور پذیری خوبی داشته باشد عرصه را واگذار خواهد کرد. فریم هوایی جنگنده موردبحث طراحی چشمگیری دارد. جنگنده جانشین تایفون که البته انتظار نداریم در آینده نزدیک معرفی شود بهبودهای بسیار بیشتری را تجربه خواهد کرد.

در رده‌بندی جانداران و سلسله جانوران، پرنده‌های شکاری با چابکی بالا مترادف هستند. سرعت حمله، مانورهای حین پرواز و دقت آن‌ها باعث الهام گیری زیادی در بین مهندسان شده است؛ بنابراین طبیعی خواهد بود که برخی از بهترین جت‌های جنگنده دنیا با نام پرندگان شناخته شوند. پس از رپتور نوبت به F-15 ایگل می‌رسد که چابکی بالای خود را نشان دهد. یکی از عوامل اصلی مانور پذیری بالای این جنگنده به نیروی پیشرانه نیروگاه پرت اند ویتنی مربوط می‌شود. نیروی پیشران مجموع F-15 ایگل بیش از 302 هزار نیوتون است. موضوع مهم درباره جنگنده یاد شده، ایجاد توازن بین آیرودینامیک و قابلیت حمل سلاح‌های مختلف بدون ایجاد تأثیر منفی روی پرفورمنس آن است. جدیدترین نسخه از F-15 که با نام F-15EX ایگل II شناخته می‌شود بیش از هر جنگنده دیگر نیروی هوایی آمریکا قابلیت حمل سلاح را دارد.

یکی دیگر از چابک‌ترین جت‌های جنگنده جهان میگ 29 است که در ابتدا استارت فوق‌العاده‌ای نداشت چراکه درست در زمان معرفی یکی از بهترین جت‌های نیروی هوایی آمریکا یعنی F-16 از راه رسید. نیازی به گفتن نیست که میگ 29 در دوران خود از ویژگی‌های بسیار سطح بالایی سود برده و اولین نسخه آن یک سر و گردن بالاتر از جنگنده‌های پیشین شوروی بوده است. سرعت میگ 29 تقریباً دو برابر سرعت جنگنده قبلی یعنی میگ 27 است و دلیل آن هم به استفاده از دو پیشرانه مربوط می‌شود که در ترکیب با یکدیگر بیش از 162 هزار نیوتون نیروی پیشران تولید می‌کنند.

یوروفایتر تایفون پایداری بالایی ندارد اما این نقیصه از طریق سیستم‌های دیجیتالی مدیریت شده است. البته که قابلیت مانور بالای تایفون چیز عجیبی محسوب می‌شود هرچند همان سیستم‌های یاد شده به‌صورت بی‌وقفه همه‌چیز را بررسی و تصحیح می‌کنند. همین اصل مهم باعث بهبود عملکرد داسو رافال، جنگنده چندمنظوره فرانسوی شده است. رافال از پیکربندی بال دلتا مشابه استفاده می‌کند و همین نوع طراحی برای مانور پذیری بالا گزینه‌ای مطلوب خواهد بود. بال‌های زاویه‌دار رافال وزن کمتری داشته و به خاطر کاهش درگ روی سرعت نیز تأثیر مثبت می‌گذارند. رافال از دو پیشرانه M88 با نیروی پیشران ترکیبی حدود 150 هزار نیوتون (با فعال بودن پس‌سوزها) سود می‌برد. تطبیق‌پذیری و چابکی جزو اصلی‌ترین ویژگی‌های رافال هستند زیرا مهندسان به دنبال تولید محصولی بوده‌اند که توانایی انجام هر نوع مأموریتی را داشته باشد.