در حالی که زنان ایرانی در بسیاری از عرصه‌های اجتماعی، ورزشی و حتی رانندگی خودرو خوش درخشیده‌اند، همچنان از دریافت گواهینامه موتورسواری محروم هستند. این محدودیت نه‌تنها تبعیض‌آمیز است، بلکه پیامدهای حقوقی، اجتماعی و ایمنی گسترده‌ای برای زنان و جامعه به همراه داشته است. آیا وقت آن نرسیده قوانین مربوط به موتورسواری بانوان با واقعیات امروز بازنگری شود؟
مقدمه:
موتورسیکلت در بسیاری از کشورها، وسیله‌ای کارآمد، کم‌هزینه و سریع برای جابجایی درون‌شهری است. در ایران نیز، با توجه به گسترش شهرنشینی، افزایش ترافیک، گرانی خودرو و بنزین، تقاضا برای موتورسواری میان بانوان رو به افزایش است. با این حال، زنان در ایران برخلاف مردان، هنوز به‌صورت قانونی امکان دریافت گواهینامه موتور ندارند. این موضوع نه‌تنها حقوق نیمی از جامعه را نادیده می‌گیرد، بلکه موجب بروز مشکلات حقوقی و اجتماعی جدی نیز شده است.
پیامدهای عدم اعطای گواهینامه موتور به زنان:
۱. مشکلات حقوقی پس از تصادف
وقتی یک زن بدون گواهینامه موتور دچار تصادف شود (چه مقصر باشد چه نباشد)، به‌دلیل نداشتن گواهینامه و عدم امکان استفاده از بیمه شخص ثالت ممکن است از دریافت کامل دیه یا حمایت بیمه‌ای محروم شود. در دادگاه نیز چنین فردی در موقعیت ضعیف‌تری قرار می‌گیرد.
۲. افزایش خطرات جانی و عدم آموزش
در نبود مسیر قانونی برای موتورسواری بانوان، آموزش رسمی و اصولی نیز اتفاق نمی‌افتد. در نتیجه، بسیاری از زنانی که به صورت خودآموخته موتورسواری می‌کنند، در معرض خطرات بیشتری قرار دارند.
۳. تبعیض آشکار جنسیتی
هرچند درقوانین اعطای گواهینامه موتورسیکلت در ایران اشاره‌ای به جنسیت نشده اما تعبیر به ممنوعیت برای بانوان شده است. این ممنوعیت نه بر اساس دلایل فنی یا ایمنی، بلکه تنها بر اساس جنسیت اعمال می‌شود؛ در حالی که هیچ دلیل علمی وجود ندارد که زنان نتوانند مانند مردان موتورسواری ایمن و حرفه‌ای داشته باشند.
۴. افزایش نارضایتی اجتماعی و شکاف قانونی
در دنیای امروز، محدودیت‌های مبتنی بر جنسیت نه‌تنها غیرقابل دفاع است، بلکه به افزایش نارضایتی عمومی و فاصله بین قانون و واقعیت‌های جامعه دامن می‌زند.
۵. از بین رفتن قبح قانون شکنی
درحالی که بسیاری از بانوان یا به ناچار و یا به واسطه علاقه ناچار به راندن موتورسیکلت هستند، قانون با این مسئله مواجه می شود که تعداد زیادی جرم اتفاق افتاده درحالی که از دید عموم و جامعه این حرکت جرم نیست و این تضاد باعث تقابل قانون با مردم شده و می‌تواند در آینده منجر به قانون‌شکنی در عرصه‌های دیگر به علت از بین رفتن قبح شکست قانون شود.
دلایل غیرمنطقی یا قابل نقد برای عدم صدور گواهینامه:
| دلیل عنوان‌شده | نقد منطقی |
|---|---|
| حفظ حیا و عرف جامعه | حفظ حیا با پوشش و فرهنگ ممکن است، نه با محروم‌سازی نیمی از جامعه از حقوقشان. |
| ایجاد ناهنجاری اجتماعی | در بسیاری از شهرهای ایران، زنان در حال حاضر نیز با موتورهای برقی یا دوچرخه تردد می‌کنند و با استقبال عمومی مواجه شده‌اند. |
| امنیت بانوان | محدودسازی به‌جای آموزش، فرهنگ‌سازی و ایجاد امنیت، راهکار درستی نیست. برعکس، قانونی شدن موتورسواری، امنیت را بیشتر می‌کند. |
مزایای اعطای گواهینامه موتور به بانوان:
| مزیت | توضیح |
|---|---|
| افزایش ایمنی و آموزش رسمی | زنان می‌توانند مانند مردان، آموزش اصولی ببینند و با قوانین راهنمایی و رانندگی آشنا شوند. |
| دسترسی به حمل‌ونقل ارزان و سریع | به‌ویژه در شهرهای پرترافیک و مناطق کم‌درآمد، موتورسواری یک گزینه مقرون‌به‌صرفه برای بانوان است. |
| رونق اقتصادی و بازار موتورسیکلت | افزایش تقاضا از سوی زنان، باعث رونق بازار، اشتغال و تنوع محصولات خواهد شد. |
| حضور برابر در فضاهای شهری | تردد آزادانه زنان با موتورسیکلت، گامی به‌سوی عدالت جنسیتی در حمل‌ونقل است. |
| پیشگیری از قاچاق، تخلف و ناامنی | وقتی موتورسواری قانونی باشد، کنترل آن هم ممکن‌تر و مؤثرتر خواهد بود. |
تجربه کشورهای دیگر در زمینه موتورسواری بانوان:
| کشور | وضعیت موتورسواری بانوان |
|---|---|
| عربستان سعودی | از سال ۲۰۱۸ با اصلاح قوانین، بانوان مجاز به دریافت گواهینامه رانندگی و موتورسواری شدند. |
| افغانستان (در دوره حکومت طالبان) | در بسیاری از مناطق تحت کنترل طالبان، موتورسواری برای زنان محدود یا ممنوع است. |
| اندونزی | موتورسواری بانوان بسیار رایج است و آموزش رسمی وجود دارد، اما در برخی استان‌های مذهبی محدودیت‌هایی اعمال شده بود که بعدها لغو شد. |
| هند | موتورسواری زنان کاملاً قانونی است، حتی در برخی ایالت‌ها زنان در حال آموزش رانندگی به دیگران هستند. |
| ترکیه، مالزی، تایلند، ویتنام | زنان نه‌تنها گواهینامه دارند بلکه بخش بزرگی از موتورسواران را تشکیل می‌دهند. |
| کشورهای اروپایی و آمریکا | هیچ محدودیت خاصی وجود ندارد و بانوان در مسابقات حرفه‌ای موتورسواری هم شرکت می‌کنند. |
پیشنهادات برای ایران:
۱. ایجاد چارچوب قانونی شفاف برای صدور گواهینامه موتور به بانوان با رعایت ملاحظات فرهنگی (مثلاً الزام پوشش خاص در هنگام رانندگی).
2. آموزش رسمی و فرهنگ‌سازی عمومی برای پذیرش اجتماعی موتورسواری بانوان.
3. اختصاص مسیرهای ویژه یا پارکینگ‌های امن برای بانوان موتورسوار.
4. تشویق استفاده از موتورسیکلت‌های برقی با طراحی مناسب برای بانوان.
5. الگوگیری از کشورهایی که با حفظ هنجارهای اجتماعی، این مسئله را مدیریت کرده‌اند.
جمع‌بندی:
محروم‌کردن نیمی از جمعیت کشور از حقوق ابتدایی مانند آموزش و دریافت گواهینامه موتورسواری، نه‌تنها تبعیض‌آمیز است، بلکه تبعاتی مانند کاهش ایمنی، افزایش نارضایتی، آسیب حقوقی پس از حوادث و عقب‌ماندگی از مسیر توسعه را به همراه دارد. تجربه کشورهای دیگر نشان می‌دهد که با مدیریت درست، زنان می‌توانند موتورسواری ایمن، مؤثر و حرفه‌ای داشته باشند. وقت آن رسیده که قانون‌گذاران ایرانی نیز با نگاهی واقع‌بینانه، این قانون قدیمی و غیرمنطقی را بازنگری کنند.
محمد
۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۴هر آنکه اسب داشت غبارش فرو نشست
گرد سم خران شما نیز بگذرد
بادی که در زمانه بسی شمعها بکشت
هم بر چراغدان شما نیز بگذرد
حرف زیاده ، اما پدال هم رسانه آزادی نیست و هر نظری رو بخواد منتشر میکنه به امید فردایی روشن برای ملت بزرگ و شریف ایران
Ahmad
۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۴من که اصلا خوشم نمیاد که زنان سوار موتور بشن کلا وقتی تو خیابون میبینم یه حس بدی بهم دست میده
حسین
۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۴قرار نیست به خاطر حس افراد ، حقوق مردم رعایت نشه ، مشکل ما دقیقا همین حسی برخورد کردنه که روزگارمون رو به باد دادیم.
ملیکا
۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۴خوب میتونی بیرون نیای تا حالت بد نشه تو مشگل داری میتونی بری بیمارستان تا درمان بشی وگرنه هیچکس مشکل نداره
دیا
۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۴وقتی مردا سوار موتور میشن حس خوبی بهت دست میده؟
حسن
۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۴اقاهه بازنش میرن مهمونی شب برگشتنی دو تا گربه دعواشون میشه از رو بوم با جیغ و داد میپرن جلوشون مرده میگه ای وای پلنگه و از هوش میره
زنه کولش میکنه میبرش خونه وقتی میرسن پرتش میکن رو زمین میگه چقد سنگینی کمرم درد گرفت اونم میگه اخه من مردم
برا مردا حس خوبی داره چون میرن شکار پلنگ
علی ====
۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۴همین الان خیابونها پر از موتوره بانوان هم که اضافه شوند چه شود – ضمنا بیشترین سود رو از این موضوع شرکتهای تولید کننده موتور می برند.
حسین
۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۴این موضوع چه ربطی به مقاله داشت ؟
شما معاون حمل نقل و ترافیک شهری هستی ؟
امیر
۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۴ماشین سوار میشن همه رو به فنا میدن دیگه وای به حال موتور سواری!!!
Mohammad
۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۴دلیلی نمیشه چون یه سیب گندیده هست بگیم تمام سیب ها گندیده هستن ، همه خانم ها هم رانندگی بدی ندارن من حتی راننده حرفه ای خانم هم تو ایران دیدم
در ضمن کلا مگه رانندگی تو ایران معنی داره ؟
از جی تی ای هم بدتره ، راهنما که نمیزنن نمیدونم چرا ایران خودرو راهنما رو برنمیداره
Carbonado Aventador
۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۴در اینکه توانایی رانندگی اقایون بیشتره شکی‌نیست..
ولی بیشترین امار تصادف و مرگ میر رانندگی رو آقایون دارن نه خانوما!!!
حسین
۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۴متاسفانه توانایی هر کسی چه آقا چه خانوم تو هر مسائلی به خودش بر میگرده
و تاسف داره که نابرابری ناشی از طرز فکر پوسیده هنوز ادامه داره
منصور
۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۴بیشترین امار تصادف و مرگ میر رانندگی رو آقایون دارن چون تعداد آقایون راننده و مسافتی که طی می کنند به مراتب از خانومها بیشتره
من
۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۴به عنوان مردی که 18 ساله گواهینامه رانندگی داره و 12 ساله که رانندگی میکنه میگم: خطرناکترین راننده ها از بین آقایون در میان
ملیکا
۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۴من موتور سوارم و با موتور کار میکنم از خیلی آقایون هم بهتر موتور سواری میکنم شما آقایون عجب تنگ نظرهایی هستین واقعا مردها چه موجودات حسودی هستن
خودروباز
۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۴مسولین حتی آب و برق رو به روی مردم قطع کردن بعد شما توقع آزادی بانوان برای موتور سواری داری؟؟؟
علی صادقی نسب
۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۴حفظ حیا با پوشش و فرهنگ ممکن است، نه با محروم‌سازی نیمی از جامعه از حقوقشان!!!
فعلا تنها چیزی که ما دیده ایم بی حیایی در پوشش بیشتر خانمهای موتورسوار و دوچرخه سوار است.
نکته مهم این است که مطالبات واقعی زنان را انتشار دهیم نه چیزی که بود و نبودش تأثیر در بهبود وضعیت زنان کشورمان ندارد
من
۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۴اگه همین امروز گواهینامه همه آقایون باطل بشه و خانوم ها اجازه گواهی نامه گرفتن داشته باشن، شما قبول می کنی که بود و نبودش برای آقایون فرقی نداره؟ اگه اینکه گواهی نامه گرفتن مطالبات واقعی نیست دیگه چی میتونه یک مطالبه واقعی باشه؟ اصلا فکر میکنی؟ متنی که نوشتی اصلا عاقلانه یا انسانی نیست.
منصور
۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۴معیارهای شرم و حیا هم در فرهنگ جوامع قابل تعریف است.آنچه در ایران به عنوان حجاب کامل ارزیابی می شود ( چادر و مقنعه) در افغانستان بی حجابی به حساب می آید چون چهره زن دیده می شود! پس بهتر است نگاهمان را عوض کنیم. مطالبات ذیل حقوق هست اگر زنان حق موتور سواری را داشته باشند( چه از دیدگاه شرعی و چه قوانین مدنی) دیگر واقعی و غیر واقعی بودن مطالبات یا موثر بودن یا نبودن یک موضوع در بهبود وضعیت زنان به من و شما ربطی ندارد ، یعنی من و شما در جایگاهی نیستیم که بخواهیم حقوق کسی را به واقعی بودن یا موثر بودن آن حق منوط کنیم.
Aliasg5
۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۴حیا تو چشم شما باید باشه که دختر مردم رو عین ناموس خودت ببینی بهش بد نگاه نکنی . طرز فکر و نگاهت رو به مردای این مملکت نسبت نده
یه رهگذر..
۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۴میدونی چی جالبه.. اینکه امثال تو فقط چشمتون اینا رو میبینه نه هزاران و میلیونها بی عدالتی و بی وجدانی و ظلم و جنایت مثل دزدی و خفت گیری علنی از زن و بچه مردم تو روز روشن و شرارت و مال مردم خوری و فقر و گرونی های بی امان و غارت و چپاول سرمایه های بحق مردم و …!!!
کاش از عقوبت گفتار و رفتارتون میترسیدید..
datsun
۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۴در کل قانون مسخریه زنها میتونن ترک موتور بشینین ولی نمیتونن با همون موتور رانندگی کنن
yektachafi
۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۴چندین سال پیش دوتا موتوری جلومون داشتن حرکت میکردن هردو راننده خانم بودن و آقایون هم ترکشون نشسته بودن
انگاری باهم آشنا بودن و فاز کل کل برشون داشته بود
ماهم عقب تر حرکت میکردیم حس کردیم قضیه خوب پیش نمیره
موتور عقبی گازو زیاد کرد و رفت رو چرخ عقبی موتور جلویی
بدجوری زمین خوردن و خدا رحم کرد کسی کشته نشد
میخواستم بگم اگر آموزش دیده بودن و از ترس مامور و توقیف موتور و غیره تند و احساسی حرکت نمیکردن شاید اصلا این اتفاقا نمی‌افتاد
Titanium
۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۴برای حفظ حیا و پوشش؟یعنی اونایی که ترک موتور می‌شینن حیا دارن ولی اگه رانندگی کنن حیا ندارن؟😂😂😂
.
۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۴مطلبی که در ادامه میخونید…کپشن یکی از پستهای اینستاگرامیه بندست که به خاطر بحث سانسور،،،نتونستم لینک رو بزارم و خودم خلاصه ترش کردم و اینجا به اشتراک میذارم….
دقیقاً به موضوع بحث میپردازه و دقیقاً مواردی رو ذکر میکنه که نه در مطلب و نه در کامنت دوستان ندیدم….
و اما مطلب…
.
.
یکی از علاقه مندیهای من که مثه اکثر علاقه مندیهام سرکوب شده،،،مسافرت با موتور سیکلته…
ایرانگردی و جهانگردی…
فارق از هر خیال ناخوشایند….
ترجیحاً با یه رفیق پایه👌
اما…..
به لطف اقتصاد فرو پاشیده و قوانین قرون وسطایی،،،،از دسته علاقه مندیها خارج شده و به جرگه فانتزیها پیوسته!!!
بحث اقتصادیش،،،،قیمتهای سرسام آورش رو دربر میگیره….
و قوانین….ممنوعیت استفاده از اون ….
به خیال لحاظ کردن مسائل امنیتی!!!
بحث دریافت ویزا و نگاهی که جامعه جهانی به ما داره……بماند……
.
این نگاه جاهلانه هم لذت زندگی رو از ما گرفته….و هم اینکه هزینه های بسیاری به ما و کل اقتصاد کشور تحمیل کرده…..
میپرسی چطور؟؟؟
فقط یک مثال میزنم….خودت بشین بهش فکر کن…..
تصور کن گواهینامه موتورسیکلت برای بانوان هم در نظر گرفته بشه….
مادری میتونه با یه موتورسیکلت ۱۰۰ سی سی ،برای خرید بره و یا فرزندش رو به مدرسه ببره و برگردونه….
حالا که ممنوعه….پس مجبوره ماشین برداره….و کمترینشون پراید….با حجم ۱۳۰۰ سی سی!!!
حجم موتور ۱۳ برابری!!!
.
این یعنی تحمیل هزینه
یعنی تحمیل آلودگی
یعنی تحمیل ترافیک
یعنی مصرف بی توجیه سوخت
اجبار به استفاده از کولر در فصول گرم سال که خودش باز یه مصرف سوخت مازاد رو میطلبه….
گرمایش زمین که یکی از بزرگترین دلایلش استفاده بی رویه از خودروست!!!
و خیلی موارد دیگه….
.
نمیدونم کی قراره درست بشه…
فقط میدونم خیلی از درست نشدنها…حافظ منافع از ما بهترانه!!!
.
.
.
.
.
.
پ.ن
برای آقایان گرفتن گواهینامه موتورسیکلت مجاز هست…ولی استفاده از موتور سیکلت ۲۵۰ سی سی به بالا….ممنوع
اخیرا اجازه تردد تا ۴۰۰ سی سی قانونی اعلام شده….
ولی نوع موتورسیکلت باید اسکوتر باشه و محدودیت قدرت براش در نظر گرفته شده!!!
.
برای خانمها که کلاً چه گواهینامه و چه خود موتورسیکلت سیکلت حرامه!!!
در صورتی که به شخصه معتقدم،خانمها تو استفاده از موتور سیکلت،نسبت به خودرو بسیار مستعدتر هستن.
یه رهگذر..
۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۴ای کاش اون عده بی وجدانی که دم از شرم و حیای زن در جامعه میزنن..یکم دم از بی عدالتی و بی وجدانی و ظلم و جنایاتی که خیلی وقته عادی شده تو جامعمون میزدن..مثل دزدی و سرقت و آزار و اذیتهای علنی تو روز روشن از زن و بچه مردم و فقر و گرونی و هزاران و میلیونها فلاکت روزافزون مشابهش..!!!
علی
۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۴همه چیز موتور سواری خوبه فقط خطر تصادفش زیاده که البته برای اقا وخانم هم فرق نداره.
حسن
۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۴تبعات اقتصادی و زیست محیطی مهمه
خانما بسیار راحت تر با اسکوترها و موتورهای کوچک کنار میان و سوار میشن اگه مجاز بشن نصف ترافیک از بین میره هوا تمیزتر میشه
نگاه به کره و ژاپن بکنیم یه اسکوتر سوارن تو خیابون همونا بدی اقایان ایران میگه من نه من سوار این بشم مایه خنده است بنداز دور
حسن
۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۴وجدانا حق منم هست نمیذارن سوار بشم تا حالا دوتا موتور ازم گرفتن خیلی نامردیه
دوبارم امتحان دادم ایین نامه رد شدم قبلا کسی که گواهینامه خودرو داشت ازش امتحان نمیگرفتن الان میگیرن خیلی قوانین مزخرفیه