واردات خودرو، از رؤیای کنترل بازار تا کابوس مصرف‌کننده
طرح واردات خودرو که با هدف کنترل بازار و شکستن انحصار داخلی کلید خورد، امروز به چالشی بزرگ برای هزاران ثبت‌نام‌کننده تبدیل شده است. تأخیرهای چندماهه در تحویل، تغییرات ناگهانی قیمت و ابهامات قانونی، مصرف‌کنندگانی را که با امید بهبود بازار سرمایه خود را وارد این طرح کرده‌اند، در سردرگمی و بلاتکلیفی محض رها کرده و این پرسش را مطرح می‌کند که متولی اصلی این طرح، یعنی وزارت صنعت، معدن و تجارت، چه برنامه‌ای برای حمایت از حقوق تضییع‌شده مردم دارد؟
در حال حاضر، هزاران نفر از خریداران با واقعیتی تلخ دست‌وپنجه نرم می‌کنند که می‌توان آن را در سه چالش اصلی خلاصه کرد: تحویل‌های چندماهه و معوق، تغییرات ناگهانی قیمت‌ها و ابهامات قانونی و گمرکی. این وضعیت، سرمایه و اعتماد مردمی را هدف قرار داده که اکنون نه خودروی خود را تحویل گرفته‌اند و نه پاسخ روشنی از مسئولان دریافت می‌کنند.
ریشه مشکلات کجاست؟
کارشناسان، این آشفتگی را حاصل سه گره کور در فرآیند واردات می‌دانند که عملاً این طرح را به بن‌بست کشانده است:
- اختلال‌های سامانه: سامانه جامع تجارت به‌عنوان زیرساخت اصلی ثبت سفارش، با اختلال‌های مکرر، روند کار واردکنندگان را فلج کرده است.
- بحران تخصیص ارز: صف‌های طولانی و چندماهه برای تخصیص ارز، مهم‌ترین عامل تأخیر در ترخیص خودروهاست. این انتظار، مستقیماً بر قیمت تمام‌شده و زمان تحویل خودرو به مشتری نهایی اثر می‌گذارد.
- سد بوروکراسی گمرکی: فرآیندهای پیچیده و زمان‌بر گمرکی، آخرین مانع بر سر راه رسیدن خودروها به دست مردم است و روند ترخیص را کند و پرهزینه کرده است.
در این میان، وزارت صمت در تلاش برای کاهش بخشی از فشار، در نامه‌ای به معاونت حقوقی رئیس‌جمهور خواستار ترخیص خودروهای وارداتی با تعرفه سال ۱۴۰۴ شده است. وزیر صنعت پیش‌تر تأکید کرده بود که بخش عمده‌ای از این خودروها با سپرده‌های ارزی خارجی ثبت سفارش شده‌اند و این اقدام می‌تواند از جهش قیمت‌ها جلوگیری کند. با این حال، رویه فعلی گمرک و روند کند ترخیص و تحویل، نشان می‌دهد که این راه‌حل نیز نتوانسته گره اصلی مشکلات را باز کند و بازار همچنان در تب‌وتاب بلاتکلیفی می‌سوزد.
راه‌حل‌های روی میز و اراده‌ای که نیست
واردات خودرو که قرار بود آرامش را به بازار هدیه دهد، خود به یک معضل جدید تبدیل شده است. وزارت صمت به‌عنوان متولی اصلی، می‌تواند با اقداماتی نظیر پایدارسازی سامانه تجارت، تسریع در تخصیص ارز، هماهنگی برای تسهیل فرآیندهای گمرکی و مدیریت تعرفه‌ها، این کلاف سردرگم را باز کند. اما واقعیت امروز نشان می‌دهد که مردم قربانی تصمیم‌های پراکنده و ناهماهنگ شده‌اند و تا زمانی که اراده‌ای واقعی برای ساماندهی این حوزه وجود نداشته باشد، مشتریان همچنان اولین و آخرین قربانی این آشفتگی خواهند بود.
شما هم درگیر مشکلات ثبت‌نام یا تحویل خودروی وارداتی بوده‌اید؟ تجربیات خود را با ما در میان بگذارید.