بازگشت لاتاری خودرو: ۶ میلیون نفر در صف برای شانس ۱.۲ درصدی!
روایت یک بخت‌آزمایی میلیونی
تصور کنید، حوالی نیمه‌شب، پشت میز آشپزخانه نشسته‌اید و با چند کلیک ساده، نام خود را در لیستی می‌نویسید که شاید زندگی مالی شما را زیر و رو کند. شما تنها نیستید. در همین لحظات، نزدیک به ۶ میلیون ایرانی دیگر هم همین کار را کرده‌اند. همه به یک چیز فکر می‌کنند: برنده شدن در بزرگ‌ترین لاتاری این روزهای ایران، قرعه‌کشی فروش خودرو. جایزه‌ی بزرگ؟ یک خودروی صفر کیلومتر با قیمت کارخانه که در بازار آزاد صدها میلیون تومان گران‌تر است. اما شانس؟ فقط ۱.۲ درصد. یک قمار شیرین که خیلی‌ها حاضرند در آن شرکت کنند.
این هجوم ناگهانی، که نسبت به دور قبل فروش در تابستان یک جهش خیره‌کننده بیش از ۹۰۰ درصدی را نشان می‌دهد، یک شبه اتفاق نیفتاده است. این بازگشت قدرتمند تقاضا، قصه‌ی سه دلیل اصلی است که دست به دست هم داده‌اند تا تنور بازار خودرو دوباره داغ شود: سود وسوسه‌انگیز، ترس از آینده و یک درِ باز که دیگر نگهبانی ندارد.
دلیل اول: بلیت بخت‌آزمایی طلایی
بیایید رو راست باشیم؛ جذاب‌ترین بخش ماجرا، اختلاف قیمت است. وقتی یک خودرو مثل «سورن پلاس بنزینی» را کارخانه ۶۳۹ میلیون تومان قیمت می‌گذارد اما در کف بازار با قیمتی بیش از ۱.۱ میلیارد تومان معامله می‌شود، یعنی یک سود بیش از ۷۰ درصدی که منتظر برنده خوش‌شانس نشسته است. این شکاف عمیق، آهن‌ربایی است که سرمایه‌های سرگردان و واسطه‌گران را دوباره به سمت خود می‌کشد. این وضعیت ما را به یاد دی‌ماه ۱۴۰۱ می‌اندازد که حدود ۹ میلیون نفر برای خرید خودرو صف کشیدند؛ روزهایی که اختلاف قیمت برخی خودروها به بیش از ۱۵۰ درصد هم رسیده بود. تاریخ در حال تکرار است و بلیت این بخت‌آزمایی دوباره طلایی شده است.
دلیل دوم: پناهگاه امن در طوفان تورم
دلیل دوم، ریشه‌ای عمیق‌تر دارد: انتظارات تورمی. در شرایطی که ارزش پول ملی هر روز کمتر می‌شود و سایه‌ی تحولات اقتصادی و سیاسی بر سر کشور سنگینی می‌کند، مردم ترجیح می‌دهند پول نقد خود را نگه ندارند. خودرو، به عنوان یک کالای سرمایه‌ای بادوام، تبدیل به یک پناهگاه امن برای حفظ ارزش دارایی‌ها می‌شود. بسیاری از این ۶ میلیون نفر، حتی اگر نیازی به خودرو نداشته باشند، با این تصور ثبت‌نام می‌کنند که قیمت‌ها در ماه‌های آینده باز هم بالاتر خواهد رفت. آن‌ها در واقع نه برای مصرف، که برای فرار از هیولای تورم، به این لاتاری پناه آورده‌اند.
دلیل سوم: دروازه‌های باز، بدون شرط و شروط
و اما دلیل سوم که شاید جرقه‌ی نهایی این انفجار بود: حذف شرط افتتاح «حساب وکالتی» و بلوکه کردن بخشی از وجه خودرو. این شرط در گذشته مثل یک سد محکم، جلوی ورود بسیاری از متقاضیان را می‌گرفت. حالا که این سد برداشته شده، دروازه‌های ثبت‌نام به روی همه باز است. این تصمیم، مسیر را برای میلیون‌ها نفر هموار کرد تا بدون هیچ پیش‌شرط مالی، شانس خود را برای برنده شدن در این رقابت بزرگ امتحان کنند.
از رکود تا انفجار: چه شد که بازار برگشت؟
عجیب است که همین چند ماه پیش، در تابستان امسال، بازار در رکودی عمیق فرو رفته بود. تعداد متقاضیان در هفتمین دوره‌ی فروش به تنها ۴۱۵ هزار نفر سقوط کرده بود. آن روزها به دلیل افزایش قیمت کارخانه‌ای خودروها، فاصله‌ی قیمت با بازار کم شده بود و دیگر سود چندانی در این معامله وجود نداشت. هم واسطه‌گران انگیزه‌ای برای ورود نداشتند و هم مصرف‌کنندگان واقعی، توان خرید قیمت‌های جدید را. اما حالا، با عمیق‌تر شدن دوباره‌ی شکاف قیمتی، بازی کاملاً عوض شده است.
برای درک بهتر این سود وسوسه‌انگیز، به چند مثال دیگر نگاه کنیم:
- شاهین دنده‌ای: اختلاف قیمت ۷۱.۳ درصدی بین کارخانه و بازار.
- ری‌را: اختلاف قیمت بیش از ۵۵ درصدی.
- پژو ۲۰۷: اختلاف قیمت ۳۲ درصدی.
- دنا پلاس دنده‌ای: اختلاف قیمت ۲۱.۴ درصدی.
این اعداد به خوبی نشان می‌دهند که چرا ۶ میلیون نفر حاضر شده‌اند برای یک شانس بسیار کوچک، وارد این میدان شوند. این داستان، روایت یک چرخه‌ی تکراری در اقتصاد ایران است: سیاست‌های دستوری، شکاف قیمتی، هجوم سوداگران و در نهایت، یک لاتاری بزرگ که برنده‌ی واقعی آن مشخص نیست.
شما در این قرعه‌کشی شرکت کرده‌اید؟ نظرتان درباره بازگشت این تب و تاب چیست؟