راز خیابان‌های بالاشهر؛ چند درصد ایرانیان صاحب خودروهای لوکس هستند؟

اکثر ایرانیان خودروهای فرسوده و قدیمی دارند و تنها درصد بسیار کمی صاحب خودروهای لوکس هستند؛ سیاست‌های محدودکننده واردات، دسترسی به خودروهای ایمن و مدرن را برای مردم محدود کرده است.

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی آماری از خودروهای لامبورگینی، مازراتی، پورشه و... لوکس ثبت شده در ایران را ارائه کرد. اظهارات احمد میدری، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، نشان می‌دهد که موضوع درآمد و وضعیت خودرو در ایران چند لایه و پیچیده است و نمی‌توان صرفاً با مشاهده خیابان‌های بالاشهر یا تعداد محدودی از خودروهای لوکس، به یک نتیجه‌گیری کلی رسید. چند نکته مهم قابل تأمل است:

آمار رسمی میدری نشان می‌دهد تعداد دارندگان خودروهای لوکس بسیار محدود است:

• لامبورگینی: ۴ نفر
• مازراتی: ۱۸۱ نفر
• پورشه: ۳۶۰۰ نفر
• لندکروزر: ۱۰ هزار نفر
• برخی خودروهای کرمان‌موتور: ۵۶ هزار نفر

این آمار با تصویر ذهنی که از خیابان‌های شمال شهر وجود دارد، کاملاً متفاوت است. واقعیت این است که درصد بسیار کمی از جامعه ایرانی توان خرید خودروهای گران‌قیمت را دارند و غالب خودروهای در سطح کشور، خودروهای قدیمی، فرسوده و پرمصرف هستند.

مشاهده خودروهای مدل بالا در برخی مناطق شهری صرفاً یک تصویر گذرا و نمایشی از ثروت را ایجاد می‌کند، اما این تصویر کوچک نمی‌تواند کل وضعیت اقتصادی جامعه را نشان دهد. به عبارت دیگر، دیده شدن خودروهای لوکس در خیابان‌های محدود، نمونه‌ای نادر و غیرنماینده است.

میدری به نکته بسیار مهمی اشاره می‌کند: تعرفه‌های بالا و محدودیت واردات باعث شده تا خودروهای به‌روز و ایمن، در دسترس اکثریت مردم قرار نگیرند. اگر واردات آزاد شود و تعرفه‌ها کاهش یابد، یا به فرض محال صفر شود، بسیاری از خودروهای فرسوده و قدیمی که مردم اکنون هزینه زیادی بابت آن‌ها می‌دهند، جای خود را به خودروهای مدرن و ایمن خواهند داد.

مثال ملموس: بسیاری از ایرانیان برای خرید خودروهای داخلی یا دست دوم، مبلغی بیش از یک میلیارد تومان می‌پردازند، در حالی که همین مبلغ در بازار جهانی معادل ۱۰ تا ۱۲ هزار دلار است و می‌تواند برای خرید خودروی مدرن، ایمن، کم‌مصرف و با تکنولوژی روز کافی باشد. این تغییر می‌تواند کیفیت زندگی شهری، ایمنی جاده‌ها و رضایت مردم را به شکل ملموسی افزایش دهد.

با توجه به داده‌های میدری، چند نقد مهم قابل طرح است:

• تمرکز روی خودروهای لوکس نمایشگر ثروت نیست: تنها بخش بسیار کوچکی از جامعه به آن دسترسی دارند.
• خودروهای فرسوده هم نمایانگر فقر مطلق نیست: بسیاری از خانواده‌ها به دلیل محدودیت‌های اقتصادی و سیاست‌های وارداتی، ناچار به استفاده از خودروهای قدیمی هستند.
• سیاست محدودکننده واردات خودرو باعث تورم مصنوعی و کاهش دسترسی به خودروهای روز شده است: این موضوع بر کیفیت زندگی، ایمنی و مصرف سوخت تأثیر مستقیم دارد.
• امکان اصلاح شرایط اقتصادی و دسترسی به خودروهای بهتر وجود دارد: با آزادسازی واردات، حتی بدون افزایش درآمد واقعی مردم، بسیاری می‌توانند خودروهای ایمن‌تر و به‌روزتری داشته باشند.

واقعیت اقتصاد خودرو در ایران یک ترکیب از تصویر لوکس محدود، خودروهای متوسط و اکثریت خودروهای فرسوده است. سیاست‌های محدودکننده واردات و تعرفه‌های بالا باعث شده این شکاف بزرگ‌تر شود و بسیاری از مردم مجبور باشند مبلغ قابل توجهی برای خودروهای قدیمی بپردازند. آزادسازی واردات و کاهش تعرفه‌ها، می‌تواند چهره خیابان‌ها را تغییر دهد، کیفیت خودروها را بالا ببرد و رضایت عمومی را افزایش دهد.

به عبارت ساده‌تر، خیابان‌های شمال شهر نماینده وضعیت واقعی جامعه نیستند و تصویر واقعی، شامل میلیون‌ها خودرو فرسوده و جامعه‌ای است که می‌تواند با اصلاح سیاست‌ها، از خودروهای مدرن‌تر بهره‌مند شود.

اگر بخواهیم کمی تحلیلی‌تر نگاه کنیم، این پرسش مطرح می‌شود: آیا سیاست‌گذاران واقعاً تمایل دارند این دسترسی همگانی به خودروهای ایمن و مدرن ایجاد شود یا اینکه محدودیت‌ها عمدتاً برای حفاظت از بازار خودروهای داخلی و درآمد دولت از تعرفه‌ها اعمال شده‌اند؟ پاسخ به این سوال، مسیر اصلاحات اقتصادی و صنعتی کشور را روشن می‌کند.

دیدگاه شما چیست؟ آن را با ما در میان بگذارید.