الزامات سختگیرانه تازه برای ارتقای کیفیت خودروهای تولید داخل

سازمان توسعه تجارت ایران بخشنامه مرتبط با آیین‌نامه اجرایی تبصره ۲ ماده ۶ قانون سامان‌دهی صنعت خودرو (مصوب سال ۱۴۰۰/۱۳۹۹–1400) را با موضوع ارتقای کیفیت خودروهای تولید داخل ابلاغ کرد. این بخشنامه توسط مدیرکل دفتر مقررات صادرات و واردات منتشر شده و شامل مجموعه‌ای از وظایف، تکالیف و الزامات جدید برای وزارت صمت، خودروسازان، قطعه‌سازان و نهادهای ناظر است.

وزارت صمت مکلف است هر ساله برنامه‌ها و اهداف کیفی هر خودروساز را تا ابتدای اسفند ماه تدوین و پس از تصویب در کارگروه، به شرکت‌های خودروساز ابلاغ کند.

در صورتی که این برنامه‌ها در زمان مقرر ابلاغ نشود، برنامه‌های سال قبل برای هر خودروساز ملاک عمل خواهد بود.

وزارت صمت موظف است حداکثر سالی یک بار شاخص‌های کیفیت و امتیاز رقابتی محصولات خودروسازان را در سامانه مربوطه منتشر کند تا امکان ارزیابی و مقایسه عمومی فراهم شود.

خودروسازان، قطعه‌سازان و شبکه خدمات پس از فروش، باید حداکثر ظرف یک سال زیرساخت‌های مبتنی بر فناوری اطلاعات را ایجاد کنند تا قطعات خودرو قابل ردیابی باشند؛ شامل:

• شماره فنی
• تاریخ تولید
• نام سازنده
• طول عمر و دوره تضمین
• اطلاعات سازندگان
• سوابق تعمیرات و تعویض قطعات در نمایندگی
• شاخص‌های کیفی قطعات

دسترسی برخط این سامانه باید برای وزارت صمت، سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان ملی استاندارد فراهم باشد.

چنانچه قطعات از طریق واردات تأمین شوند، اطلاعات کامل آنها نیز باید در سامانه رسمی ثبت و بارگذاری گردد.

خودروساز تنها نسبت به عملکرد شبکه تحت پایش و کنترل خود مسئول است و مسئولیتی در قبال دریافت خدمات خارج از شبکه رسمی ندارد.

خودروساز موظف است سامانه‌های کیفی خود را در کل زنجیره ارزش—از طراحی و تأمین تا تولید و خدمات پس از فروش—مستند و اجرا کند.

این سوابق باید به‌صورت کامل نگهداری شود و در صورت نیاز، با تصویب کارگروه، در اختیار مراجع قانونی قرار گیرد.

خودروساز باید برنامه آزمون قطعات مشمول استانداردهای اجباری (مثل رنگ، بدنه، مواد اولیه و...) را در اختیار تولیدکنندگان مرتبط قرار دهد.

اگر نتایج ارزیابی کیفی محصولات یک خودروساز مکرراً افت کند یا از شاخص‌های کیفی مصوب فاصله بگیرد، خودروساز باید ظرف حداکثر شش ماه:

• عوامل مشکل را بررسی کند
• عیوب را رفع کند
• از عدم تکرار مشکل اطمینان حاصل کند
• گزارش کامل اقدام اصلاحی را به کارگروه ارائه دهد

کارگروه می‌تواند تصمیماتی شامل موارد زیر اتخاذ کند:

• تعلیق تولید
• اعلان عمومی نتایج در سامانه
• دستور رفع عیوب در خودروهای قبلاً فروخته‌شده
• حذف مشوق‌های وزارت صمت

این تصمیمات با تأیید وزیر قابل اجرا خواهد بود.

چنانچه مشکلات کیفی به استانداردهای اجباری قطعات یا مجموعه‌ها مربوط باشد، سازمان ملی استاندارد باید گزارش لازم را ارائه کرده و نتایج اصلاحی را نظارت و تأیید کند.

خودروساز باید با اعلام سازمان استاندارد، آزمون‌های اصلی خودرو را توسط شرکت‌های داخلی مورد تأیید مراجع بین‌المللی انجام دهد.

در صورت عدم موفقیت در آزمون‌ها، عرضه خودرو تا رفع نقص و قبولی مجدد ممنوع است.

• وزارت نفت مکلف است مطابق قوانین، نسبت به استانداردسازی سوخت و توزیع مناسب آن اقدام کند.
• وزارت نیرو نیز باید برای تأمین برق پایدار و باکیفیت خودروهای برقی برنامه‌ریزی مناسب داشته باشد، مطابق قوانین برنامه‌های توسعه کشور.

وزارت صمت با همکاری سازمان استاندارد باید پس از فراهم شدن تجهیزات و زیرساخت‌ها، دستورالعمل امتیازدهی به سطح ایمنی و امنیت خودروها را به‌موقع تدوین و ابلاغ کند تا رقابت کیفی در صنعت خودرو تقویت شود.