تهران در وضعیت اضطرار؛ طرح زوج و فرد از درِ منازل کلید خورد

با افزایش آلودگی هوا، از ۱ تا ۵ آذر طرح زوج و فرد تهران از درِ منازل اجرا می‌شود؛ متخلفان ۲۰۰ هزار تومان جریمه خواهند شد و فروش طرح ترافیک متوقف است.

با اوج‌گیری دوباره آلودگی هوای تهران و ثبت شاخص‌های ناسالم در اغلب مناطق پایتخت، کارگروه اضطرار آلودگی هوای استان تهران مجموعه‌ای از محدودیت‌های سخت‌گیرانه را به تصویب رسانده است. بر اساس این مصوبات، از شنبه ۱ آذر تا چهارشنبه ۵ آذر ۱۴۰۴، طرح زوج و فرد نه از مبادی محدوده مرکزی، بلکه مستقیماً از درِ منازل شهروندان اجرا می‌شود؛ اقدامی که تنها در شرایط اضطرار شدید عملیاتی می‌شود و نشان‌دهنده جدی بودن وضعیت فعلی است.

پلیس راهور تهران بزرگ اعلام کرده است خودروهایی که برخلاف شماره پلاک خود در این بازه زمانی از منزل خارج شوند، با جریمه ۲۰۰ هزار تومانی مواجه خواهند شد. تمامی دوربین‌های سطح شهر، خودروهای گشت و سامانه‌های هوشمند در حالت آماده‌باش قرار دارند تا اجرای این محدودیت به شکل کامل اعمال شود.

سردار سید ابوالفضل موسوی‌پور در توضیحات خود تأکید کرده است که این محدودیت به‌صورت سراسری برای همه مناطق شهری تهران اجرا خواهد شد و هیچ استثنایی در آن وجود ندارد.

برای کاهش ترددهای غیرضروری به هسته مرکزی تهران، شهرداری از فروش مجوزهای روزانه طرح ترافیک طی این پنج روز ممنوع شده است. این تصمیم با هدف جلوگیری از افزایش مسافرت‌های شهری و کنترل هرچه بیشتر منابع آلاینده اتخاذ شده است. تجربه سال‌های گذشته نشان داده که افزایش حجم تردد در مرکز شهر، اثر قابل‌توجهی بر افزایش غلظت آلاینده‌ها دارد.

راهور تهران در جریان اجرای محدودیت‌های جدید، برخورد با وسایل نقلیه دودزا را نیز شدت می‌بخشد. خودروهای دارای دود غیرمجاز یا نقص فنی که منجر به انتشار آلایندگی بیش از حد استاندارد شوند، مشمول توقف و ابطال برگه معاینه فنی خواهند شد. بخش قابل توجهی از آلودگی هوای تهران ناشی از خودروهای با عمر بالا و با تکنولوژی قدیمی است؛ از این‌رو این تصمیم می‌تواند نقش مهمی در کاهش آلاینده‌های متحرک داشته باشد.

کارگروه اضطرار همچنین اعلام کرده است که تمامی مهدهای کودک و پیش‌دبستانی‌های استان تهران، به جز شهرستان فیروزکوه، از ۱ تا ۵ آذر تعطیل خواهند بود. این تصمیم علاوه بر کاهش تردد خانوار، با هدف محافظت از گروه‌های حساس یعنی کودکان اتخاذ شده است؛ گروهی که بیشترین آسیب را از شرایط ناسالم هوا متحمل می‌شوند.

اجرای طرح زوج و فرد از درب منازل، یکی از سخت‌گیرانه‌ترین روش‌های مدیریت ترافیک و آلودگی محسوب می‌شود. این مدل اجرا چند پیام کلی دارد:

• وضعیت آلودگی هوا در مرحله هشدار جدی قرار دارد.
• کنترل تردد در سطح شهر به‌تنهایی پاسخگو نیست و باید میزان خروج خودروها از مبدا کاهش یابد.
• کاهش ۳۰ تا ۵۰ درصدی سفرهای روزانه، به‌طور مستقیم می‌تواند سطح ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون را پایین آورد؛ آلاینده‌ای که بیشترین نقش را در ورود تهران به شرایط اضطرار دارد.

با توجه به شرایط پایداری جوی و افزایش تراکم آلاینده‌ها، انتظار می‌رود این محدودیت‌ها نقش فوری اما موقتی در کاهش آلودگی داشته باشند. کارشناسان معتقدند که در کنار این محدودیت‌ها، نیاز جدی به به‌روزرسانی ناوگان حمل‌ونقل عمومی، خروج خودروهای فرسوده و جایگزینی خودروهای هیبریدی و برقی به جای خودروهای تولیدی بنزینی و نظارت هوشمند بر آلایندگی خودروها وجود دارد؛ مسائلی که بدون اجرای آن‌ها، آلودگی هوا هر سال پایتخت را به همین نقطه اضطرار خواهد رساند.