دولت با هدف کاهش مصرف، جلوگیری از افزایش واردات بنزین و الزام به استفاده از کارت سوخت شخصی، از نیمه دوم آذر ۱۴۰۴، نرخ سوم بنزین را در جایگاه‌ها اعلام کرد. از این پس، سوخت‌گیری با کارت اضطراری جایگاه‌ها با قیمت لیتری ۵۰۰۰ تومان محاسبه می‌شود. اشخاص دارای بیش از یک خودرو، فقط برای یک خودرو سهمیه اول و دوم بنزین را خواهند داشت و مابقی به نرخ سوم تعیین می‌شود .
اعلام رسمی نرخ سوم بنزین؛ ۵۰۰۰ تومان برای کارت اضطراری
همان‌گونه که پدال در گزارش ۱۳ آبان اعلام کرده بود، دولت نرخ سوم بنزین را به‌طور رسمی مشخص کرد. بر اساس مصوبه هیئت وزیران و با پیشنهاد مشترک سازمان برنامه و بودجه و وزارت نفت، از نیمه دوم آذرماه ۱۴۰۴ قیمت بنزین آزاد در جایگاه‌ها افزایش می‌یابد.
طبق این مصوبه، بهای سوخت‌گیری با کارت اضطراری جایگاه‌ها معادل حداقل ۱۰ درصد قیمت خرید بنزین از پالایشگاه‌ها تعیین شده که رقم نهایی آن ۵۰۰۰ تومان برای هر لیتر است.
نرخ‌های ثابت کارت سوخت شخصی بدون تغییر
نرخ‌های فعلی بنزین برای کارت‌های سوخت شخصی همچنان پابرجاست:
نرخ | قیمت (تومان) | توضیح |
|---|---|---|
اول | ۱۵۰۰ | سهمیه ماهانه خودروهای شخصی |
دوم | ۳۰۰۰ | مصرف مازاد با کارت سوخت شخصی |
سوم | ۵۰۰۰ | فقط برای سوخت‌گیری با کارت اضطراری جایگاه‌ها |
این اقدام در راستای افزایش استفاده از کارت سوخت شخصی، جلوگیری از تخلفات احتمالی، مدیریت مصرف و مهار رشد واردات بنزین صورت گرفته است.
حذف سهمیه دولتی و تغییرات جدید برای برخی خودروها
طبق بندهای تکمیلی مصوبه، از نیمه دوم آذرماه ۱۴۰۴ سهمیه بنزین با نرخ‌های اول و دوم برای گروه‌های زیر حذف خواهد شد:
- خودروهای پلاک دولتی (به‌جز آمبولانس‌ها)
- خودروهای مناطق آزاد و ویژه اقتصادی
- خودروهای خارجی وارداتی
- خودروهای نوشماره داخلی
سهمیه این دسته از خودروها تنها با نرخ سوم یعنی ۵۰۰۰ تومان تخصیص داده می‌شود.
این تغییرات، بخش مهمی از سیاست جدید دولت در جهت مدیریت مصرف انرژی، کاهش قاچاق سوخت و کنترل فشار واردات بنزین بر بودجه عمومی تلقی می‌شود. در ماه‌های اخیر، با افزایش مصرف روزانه و بالا رفتن سهم خودروهای نو و وارداتی، فشار بر شبکه تأمین سوخت افزایش یافته بود.
پیش‌بینی اثرات در بازار و حمل‌ونقل
۱. افزایش هزینه استفاده از کارت اضطراری
این سیاست باعث می‌شود رانندگان برای پرهیز از پرداخت نرخ بالاتر، استفاده از کارت سوخت شخصی را جدی‌تر دنبال کنند.
۲. فشار بیشتر بر خودروهای دولتی و برخی خودروهای وارداتی
حذف سهمیه‌های یارانه‌ای برای این گروه‌ها، هزینه عملیاتی آنها را افزایش می‌دهد.
۳. کاهش تردد و مدیریت مصرف در خودروهای پرمصرف
افزایش نرخ آزاد معمولاً رفتار مصرفی را اصلاح می‌کند، به‌ویژه در خودروهای شاسی‌بلند، آفرود و مدل‌های قدیمی با مصرف بالا. با این حال میزان تفاوت ناچیز، تاثیرگذاری این تصمیم را زیر سوال می‌برد.
۴. احتمال اثرگذاری محدود بر نرخ کرایه‌ها
با توجه به ثبات قیمت سوخت برای کارت‌های سوخت شخصی، تغییر جدی در هزینه حمل‌ونقل عمومی انتظار نمی‌رود.
جمع‌بندی
اجرای نرخ سوم بنزین با قیمت ۵۰۰۰ تومان گام جدید اما اشتباه دولت برای کنترل مصرف و کاهش واردات سوخت است. در حالی که نرخ‌های ۱۵۰۰ و ۳۰۰۰ تومانی ثابت باقی مانده‌اند، حذف سهمیه برای برخی خودروها و الزام به استفاده از کارت شخصی نمی‌تواند ساختار مصرف سوخت کشور را چندان تغییر دهد.