دوران دستگیرههای مخفی و برقی که این روزها نماد خودروهای مدرن شدهاند، رو به پایان است. پس از وقوع زنجیرهای از حوادث مرگبار که در آنها درهای خودرو پس از تصادف قفل ماندند و راه نجات مسدود شد، مقامات چینی اعلام کردند که ایمنی نباید قربانی زیبایی ظاهری شود. طبق پیشنویس قانون جدید، از سال ۲۰۲۷ استفاده از دستگیرههای مخفی که با نیروی برق کار میکنند، ممنوع خواهد شد. این یعنی پایان عصر دستگیرههای لمسی و مخفی که در نگاه اول جذاب به نظر میرسند اما در لحظات بحرانی، بلای جان میشوند.
وزارت صنعت و فناوری اطلاعات چین در اواسط دسامبر، اولین جرقههای این تغییر بزرگ را روشن کرد. طبق مقررات جدید، تمام خودروهای سواری با وزن کمتر از ۳.۵ تن موظفاند به دستگیرههایی مجهز شوند که حتی پس از تصادف و قطع کامل برق، کارایی خود را حفظ کنند. قانونگذار تأکید کرده که خودروها باید دارای مکانیزم بازشوی مکانیکی (هم از داخل و هم از بیرون) باشند. این خبر برای نیروهای امدادی که در سالهای اخیر با چالش شکستن شیشهها و بریدن بدنه خودروهای جدید برای بیرون کشیدن مصدومان دستوپنجه نرم میکردند، نفس راحتی خواهد بود.
این تصمیم سختگیرانه بیدلیل گرفته نشده است. شکایتها از سال ۲۰۲۴ اوج گرفت؛ جایی که نهتنها یخزدگی در زمستان باعث کار نکردن دستگیرهها میشد، بلکه چندین تصادف خونین، ضعف مرگبار این سیستمها را آشکار کرد. در حادثهای تلخ در ۱۳ اکتبر (۲۲ مهر) در شهر چنگدو، سرنشینان یک خودرو در آتش سوختند، تنها به این دلیل که شاهدان ماجرا نتوانستند درهای خودرو را از بیرون باز کنند. این حادثه و همچنین تصادف مرگبار دیگری در شهر تونگلینگ، مربوط به مدلهای جدید شیائومی SU7 اولترا بوده است. یک منبع آگاه در گفتگو با رسانهها فاش کرد:
در این خودروها دکمههای داخلی با برق کار میکنند و وقتی برق قطع شود، قفل میمانند. اگرچه یک دستگیره مکانیکی اضطراری وجود دارد اما معمولاً در جایی مخفی شده که پیدا کردن آن برای سرنشینان وحشتزده یا امدادگران خارجی عملاً غیرممکن است.
دستگیرههای جمعشونده که در خودروهایی مثل تسلا مدل S، مدل ۳ و بیوایدی سیل دیده میشوند، سالهاست به امضای طراحی خودروی برقی تبدیل شدهاند. خودروسازان همواره ادعا میکردند که این طرحها برای آیرودینامیک بهتر ضروری هستند؛ اما واقعیت این است که حذف دستگیرههای سنتی، ضریب درگ را تنها بین ۰.۰۰۵ تا ۰.۰۱ بهبود میبخشد. این یعنی صرفهجویی ناچیزِ ۰.۶ کیلووات ساعت انرژی در هر یکصد کیلومتر پیمایش. سؤال اینجاست که آیا این مقدار اندک ارزش به خطر انداختن جان انسانها را دارد؟
اهمیت این خبر فراتر از مرزهای چین است. چین اکنون جایگزین ژاپن شده و عنوان بزرگترین صادرکننده خودرو در جهان را یدک میکشد. وقتی برندهای چینی مجبور شوند در خانه از این دستگیرهها دست بکشند، بهاحتمالزیاد همین تغییرات را در مدلهای صادراتی خود نیز اعمال خواهند کرد. حتی خودروسازان غربی که در بازار چین فعالیت دارند، برای کاهش هزینههای تولید و یکپارچهسازی خطوط مونتاژ، احتمالاً مجبور میشوند طراحی جهانی خود را تغییر دهند؛ بنابراین، به نظر میرسد عصر دستگیرههای نمایشی به پایان رسیده باشد.