چرخش ژئوپلیتیک در تجارت خودرویی ایران
بررسی داده‌های رسمی تجارت خارجی ایران در سال ۱۴۰۳ نشان می‌دهد که نقشه مبادی واردات خودرو و نیرو محرکه کشور با تحولی چشمگیر مواجه شده است. برای نخستین‌بار، چین با سهمی ۳۲ درصدی در صدر کشورهای صادرکننده این اقلام به ایران قرار گرفته و امارات متحده عربی، که طی یک دهه گذشته بازیگر اصلی این عرصه بوده، با افتی قابل‌توجه، به رتبه پنجم با سهم ۱۰ درصدی سقوط کرده است.
از امارات به چین؛ تغییر مسیر استراتژیک تجارت خودرو
تا سال‌های پیش از تشدید تحریم‌های بین‌المللی، امارات نقش کلیدی به‌عنوان واسطه سنتی برای واردات خودرو و قطعات به ایران ایفا میکرد. بسیاری از خودروهای برندهای ژاپنی، کره‌ای و حتی اروپایی، از طریق بنادر امارات وارد کشور می‌شدند. با آغاز دور جدید تحریم‌ها از سال ۱۳۹۱ به بعد، این نقش حتی پررنگ‌تر نیز شد، چراکه امارات به نقطه‌ای امن برای دور زدن تحریم‌ها و تسهیل مبادلات مالی بدل شده بود.
اما در سال ۱۴۰۳ شاهد اتصال مستقیم زنجیره تأمین خودرو و نیرو محرکه ایران به چین هستیم. افزایش سهم واردات از چین به ۳۲ درصد، نشان‌دهنده تقویت ارتباط مستقیم با خودروسازان و قطعه‌سازان چینی است. چین نه‌تنها خودروهای کامل (CBU) به ایران صادر می‌کند، بلکه تأمین‌کننده عمده قطعات فنی، پیشرانه، گیربکس و سایر مجموعه‌های نیرو محرکه برای مونتاژ در داخل کشور نیز هست.
آلمان، شریک غیرمنتظره در تأمین قطعات فنی
رتبه دوم در میان صادرکنندگان به ایران، متعلق به آلمان با سهم ۲۷ درصدی است. با توجه به موانع سیاسی و تحریم‌ها، این سهم بالا نمی‌تواند به واردات خودروهای کامل مرتبط باشد. بلکه عمدتاً مربوط به واردات سیستم‌های فنی پیشرفته، قطعات مهندسی، سیستم‌های انتقال قدرت و اجزای حساس نیرو محرکه است. این اقلام احتمالاً برای پروژه‌های خاص، خطوط مونتاژ یا خودروهای تجاری سطح بالا مورد استفاده قرار می‌گیرند.
نقش منطقه‌ای ترکیه و هنگ‌کنگ
هنگ‌کنگ با سهم ۲۰ درصدی، جایگاه سوم را در میان مبادی وارداتی ایران در این حوزه دارد. این منطقه با توجه به نقش خود به‌عنوان مرکز ترانزیت خودروهای خاص و لوکس، به‌ویژه برندهای آلمانی و انگلیسی، کانالی مهم برای ورود خودروهای خاص به ایران است.
در رتبه چهارم، ترکیه با سهم ۱۲ درصدی قرار دارد. بخشی از این واردات میتواند مربوط به خودروهای سبک تجاری، ون‌ها یا قطعات یدکی باشد. ترکیه به دلیل همسایگی و سابقه همکاری صنعتی، همچنان یکی از مسیرهای قابل‌اتکای واردات محسوب می‌شود.
جایگاه‌های حاشیه‌ای با معنا: عمان و هلند
در انتهای جدول، عمان با ۵ درصد و هلند با ۳ درصد قرار دارند. عمان تلاش دارد با استفاده از روابط خوب با ایران و کاهش نقش امارات، نقش واسطه‌گری تجاری در منطقه را از آن خود کند. هلند نیز به‌احتمال زیاد تأمین‌کننده قطعات خاص، تجهیزات فنی یا ماشین‌آلات تخصصی مرتبط با مونتاژ خودرو است.
جدول سهم کشورهای صادرکننده خودرو و نیرو محرکه به ایران در سال ۱۴۰۳
| رتبه | کشور | سهم از کل واردات (%) | توضیحات |
|---|---|---|---|
| ۱ | چین | ۳۲٪ | واردات مستقیم خودرو و قطعات؛ بازیگر اصلی مونتاژ در ایران |
| ۲ | آلمان | ۲۷٪ | قطعات فنی، مهندسی و سیستم‌های انتقال قدرت |
| ۳ | هنگ‌کنگ | ۲۰٪ | ترانزیت خودروهای خاص، به‌ویژه برندهای لوکس |
| ۴ | ترکیه | ۱۲٪ | خودروهای سبک تجاری، قطعات یدکی و همکاری صنعتی منطقه‌ای |
| ۵ | امارات متحده عربی | ۱۰٪ | کاهش نقش به دلیل سیاست‌های جدید و محدودیت‌های بانکی |
| ۶ | عمان | ۵٪ | تلاش برای جایگزینی امارات به‌عنوان واسطه منطقه‌ای |
| ۷ | هلند | ۳٪ | واردات قطعات خاص و تجهیزات فنی |
چین، بازیگر مسلط آینده صنعت خودرو در ایران؟
با توجه به محدودیت‌های ژئوپلیتیک، فشار تحریم‌ها، کاهش نقش واسطه‌ها و تمایل دولت ایران به همکاری‌های راهبردی با شرق، به‌نظر می‌رسد چین در آینده نه‌تنها در حوزه خودرو، بلکه در سایر بخش‌های صنعتی نیز تأمین‌کننده اصلی ایران باقی خواهد ماند.
با این حال، هرگونه تغییر در فضای سیاسی بین‌المللی یا احیای روابط ایران با اروپا و آمریکا، میتواند آرایش این جدول را به‌کلی دگرگون سازد. تا آن زمان، جهت‌گیری شرق‌محور در تجارت خودرو ایران ادامه خواهد داشت و چین نقش خود را بیش از پیش تثبیت خواهد کرد.
حسین
۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۴وقتی شما واردات خودرو را محدود کردید و فقط ۱۵۰۰ سی سی وارد میکنید،مشخصه امارات در واردات خودرو میشه پنجم،امارات کشوریست که مردمش زیر ۳۰۰۰ سی سی سوار نمیشن.
PURIYA
۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۴می خوام صد سال سیاه درست نشه واردات
می خوام صد سال سیاه مملکت درست نشه
مسخرمون کردین هی دلمون خوش میکنن بعدش میبینیم هیچی نمیشه
کاش یه شهاب سنگی می خورد تو سر کل اعضای دولت و نماینده ها که صد ساله اونجا بحث میکنن قانون تصویب میکنن آخرم دستشون تو سفره مردمه بدبخته و هیچ غلطی نکردن این همه سال
کامنتمو تایید کن داداش بزار حرف دلمو زده باشم،
ممنون
ashkanyp
۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۴نکته اصلی رشد چین حذف دلار از معاملات با چین هست چون کلا یوان هست
شما یه وارد کننده از چین نشون بدین با سند که بجای یوان با دلار خریدشو انجام بده اصلا نیست و بعد میان بهونه میکنن دلار رفت بالا
حتی یوان هم جابجا نمیشه، معادن ایران خام فروشی میکنن و در عوضش اعتبار خرید یوان بهشون داده میشه بعد تو سامانه ثبت سفارش این یوان عرضه میکنن و وارد کننده ها با قیمت توافقی چند میلیون هر بار از این اعتباراتو خرج میکنن درواقع تهاتر ماده خام با جنس هست که از نظر اقتصادی نشون دهنده بدبختی یه کشوره
حمزه
۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۴اصلا جدول را نخواندی میگه قطعات فنی مهندسی و انتقال قدرت نه خودرو کامل
arefzey@gmail.com
۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۴بعد تحریم ها پژو و سیتروئن دوباره بر میگردند.
رنو هم شاید اومد یا بجاش یه شرکت آمریکایی میاد
Louria
۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۴واردات خودروهای برقی را اصلا محدود نکنید این به زیان همه ماست
این خودروها آینده صنعت خودرو جهان هستند و چین یک پیشتاز و پیشرو و ابرقدرت در این زمینه میتواند شریکی مطمئن و مادام باشد
کوروش
۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۴یعنی ما از مبدا آلمان واردات خودرو داریم؟؟ کدوم مدل از بین این وارداتی‌های جدید از خود آلمان وارد شده؟ تا جایی که می‌دونم اکثر اینها از چین آمدند و تولید چین هستند. مطمئنید این آمار برای امسال هست؟
شهروند ایرانی
۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۴تقریبا همه مدل های که واردات کردیم و حتی قوانین به شکلی چیدن که واردات از چین باش و شاید این وسط هند و ترکیه هم بتونن تو رده های بعدی باشن البته اگر هم تحریم نمیبودیم بهتر این بود که مستقیم از سازنده بخریم بجای واردات از امارات
مسعود
۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۴برای رهایی از این وضعیت اسفناک راهی جز گذر از سیستم فاسد که بر اقتصاد و تقریبا همه جای این مملکت سایه افکنده نیست و این مهم نیاز به همت عمومی دارد
yektachafi
۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۴👏👏
سعید صادقی
۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۴تنها مردمانی هستیم که عاشق چپاول گران و استثمار گران ملت و مردمان ایران هستیم
ما ذاتا نوکر هستیم وعاشق اروپایی ها هستیم
شاید با قاطعیت بشود گفت که هیچ مردمان کشوری نظیر ما نیستند
ما غلام و نوکر اروپایی ها و آمریکایی‌ها هستیم چرا که نوکر صفت هستیم
ما ایرانی ها حاضریم با پول کم کشور ومردم خود را بفروشیم وخیانت کنیم
به همین دلیل عاشق محصولات غربی هستیم
سام
۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۴بعد چهار دهه هنوز نفهمیدید تو روابط اقتصادی و دیپلماتیک این حرفارو باید گذاشت کنار،
اگر ژاپن که دوتا بمب اتم خورد از آمریکا این سیاست های بچه‌گانه رو دنبال میکرد الان نه تویوتایی وجود داشت نه سونی و نه اون شرکت های بزرگ ویدئو گیم و ….
رامین
۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۴چرا باید بازار ایران بجای تردد جگوار،کادیلاک،آکورا و … شاهد هجوم آشغالهای چینی باشد؟تا کی مردم باید بازیچه دست دولتمردان باشند،نگاهی به پیرامون خود بیندازید کشور در حال نابودی است
Ebi
۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۴خب به مردم راستشو بگید
که نفت و غیره به این کشورها میدید البته با نصف قیمت
بجاش کالا وارد میکنید دوبرابر قیمت
کارخانه ها هم همه مونتاژ کار وارد کننده اون هم انحصاری برای همین آقایان فروشنده
هر شخصی هم که بخواهد کارخانه راه بیندازد و تولید کند به جرم های مختلف نابود میکنید
یعنی کاری که مغولان نتونستن بکنند شما کردید آفرین