بازنگری قوانین تاکسی و مسافرکش های شخصی پس از قتل الهه حسین نژاد

تعرض به جان یک شهروند توسط مسافربر شخصی، منجv به قتل و جریحه‌دار شدن اذهان عمومی در ایران شد. این حادثه از ابعاد گوناگون نیازمند بررسی مسئولان است و البته هوشیاری شهروندان را طلب می‌کند.

الهه حسین‌نژاد، ۲۴ ساله ایرانی ساکن اسلامشهر، دارای مدرک کارشناسی حسابداری، در تاریخ ۴ خرداد ۱۴۰۴، پس از خروج از محل کارش در یک سالن زیبایی در سعادت‌آباد تهران، ناپدید شد. او در روز حادثه، به خواست مادرش زودتر محل کار را ترک نمود تا از برادر معلولش مراقبت کند. آخرین تماس متوفی با پدرش در ساعت ۱۹:۴۰ ثبت شده که اعلام کرده بود تا ۲۰ دقیقه دیگر به خانه می‌رسد، اما پس از آن هیچ خبری از ایشان نشد. مفقودی الهه حسین‌نژاد برای مدتی بیش از 10 روز توجه گسترده رسانه‌ها و افکار عمومی را به خود جلب کرد. در ۱۵ خرداد ۱۴۰۴، دادستانی تهران خبر از پیدا شدن جسد او در بیابان‌های اطراف تهران داد.

براساس اظهارات مقامات نیروی انتظامی، قاتل مردی متاهل در حال طلاق و مسافرکش است که پس از سوار کردن الهه حسین‌نژاد، با هدف سرقت تلفن‌همراه، با مقتول درگیر شده و ضمن وارد کردن سه تا چهار ضربه چاقو او را به قتل می‌رساند و جسد را در بیابان‌های اطراف فرودگاه رها می‌کند. پزشکی قانونی، هرنوع اقدام برای تجاوز به مرحومه را تکذیب کرده است.

آنچه در ماجرای قتل فجیع الهه حسین‌نژاد برای صنعت حمل و نقل ایران اهمیت دارد، معضلی قدیمی مربوط به افرادی است که از شهرهای مختلف ایران، برای مسافرکشی به تهران می‌آیند. از سویی دیگر، نقش خودروهای شخصی در جابه‌جایی مسافر و کسب درآمد، با وجود چند دهه سابقه‌ی تاریخی، هنوز ساماندهی نشده و خصوصا برای پایتخت، مشکل‌ساز است.

شادی مالکی، رئیس سازمان تاکسیرانی تهران، حمل‌ونقل مسافر با خودروی شخصی بدون مجوز را ممنوع دانست. او که دکترای گیاه پزشکی و  برنامه ریزی محیط زیست دارد به خبرنگاران گفته است:

قانونگذار به دلیل اهمیت امنیت شهروندان و مدیریت حمل و نقل شهروندان در ماده ٢٠٣ آیین نامه راهنمایی و رانندگی مصوب هیات وزیران حمل و نقل مسافر با وسیله نقلیه پلاک شخصی فاقد مجوز قانونی ممنوع اعلام کرده است. از سوی دیگر، قانونگذار به دلیل تعیین ظاهر وسیله نقلیه تاکسی و شرایط رانندگان تاکسی اقدام به احصا شرایطی در مواد ٢-٤-٦ آیین نامه اجرایی تاکسیرانی کرده که بر همین اساس در ماده ٨ تخلفات و شیوه رسیدگی به تخلفات احصا شده است.برهمین اساس تاکسیرانان دارای شغلی ثبت شده و با شرایط معین بوده و اطلاعات ایشان به صورت کامل در اختیار سازمان تاکسیرانی و به خواسته مراجع قضایی و امنیتی در اختیار ایشان قرار داده می شود. از این رو درصد تخلفات تاکسیرانان بالاخص در جرایم همچون موضوع مشابه الهه حسین نژاد نزدیک به صفر است.همچنین قانون‌گذار با الهام از قوانین محکم تاکسیرانی اقدام به تعیین ضوابط خدمات خودروهای مسافر بر شخصی تحت سامانه های هوشمند مسافر کرده که در این قبیل شرکت ها نیز بررسی های صلاحیتی و رصد عملکردی ایشان باتوجه به ضوابط خود رعایت می شود. البته این شرکت ها می بایست نسبت به نصب علائم ممیزه خودروهای تحت پوشش خود که مورد تاکید مرجع دادستانی، امنیتی و این سازمان بوده به سرعت اقدام به نصب کامل آن بر روی خودروها کنند.

تهران یکی از بزرگ‌ترین شهرهای دنیا است که البته امکانات مشابه پایتخت‌های مدرن جهان را به شهروندان خود ارایه نمی‌دهد. ترافیک سنگین، اتوبوس و متروی بسیار شلوغ، کمبود تاکسی با استاندارد رفاهی و بسیاری دیگر معضلات شهری باعث نابسامانی در پایتخت شده‌اند. با وجود ناکارآمدی در سامانه‌های حمل و نقل عمومی، بخشی از سفرهای درون‌شهری  مردم توسط خودروهای شخصی، انجام می‌شود.

اگر فرض کنیم از همین امروز، مسافربرهای غیرمجاز پایتخت حذف شوند؛ آیا تاکسی‌های رسمی، سامانه‌های حمل و نقل اینترنتی، اتوبوس واحد و قطار شهری می‌توانند پاسخگوی میلیون‌ها شهروند در تهران باشند؟ پاسخ این سوال مشخص است و نشان می‌دهد که با سختگیری، مشکلی حل نمی‌شود.

در سمت دیگر ماجرا، آیا نیروی انتظامی با مسافربرهای شخصی فاقد مجوز برخورد می‌کند یا بر اعمال آن‌ها نظارت دارد؟ حتی امروز به فاصله‌ی کوتاه بعد از قتل الهه حسین‌نژاد ۲۴ ساله، رفتار پلیس با اشخاصی که بدون مجوز، اقدام به مسافرکشی می‌کنند چگونه است؟ نه‌تنها هزاران خودروی شخصی در معابر و چهارراه‌های شهر وجود دارند؛ بلکه مسافربرهای اینترنتی (اسنپ و تپ‌سی) به طور کلی فاقد علامت مشخصه هستند.