مرور 8 نسل نیسان ماکسیما در 42 سال تاریخ تولید

ماکسیما برای مردم ایران، آغازگر مفهومی جدید در کلاس سدان لوکس ژاپنی است. پیش از فروش ماکسیما در کشورمان، صرفا تولیدات مرسدس بنز از دهه‌ی 90 میلادی و سدان‌های امریکایی پیش از انقلاب، حس یک خودروی لوکس را تداعی می‌کردند؛ درحالی‌که مدل‌های ژاپنی جدی گرفته نمی‌شد.

اواخر دهه‌ی 70 خورشیدی، واردات خودروهای مختلف از سراسر جهان به ایران ممنوعیت داشت. در همین زمان مدیران پارس خودرو، پروژه‌ای را افتتاح کردند که تردیدهای بسیاری برای موفقیت و سودآوری آن داشت. این تصمیم پرریسک مورد نکوهش کارشناسان مختلف قرار گرفت؛ اما پارس خودرو طی چند دهه فعالیت در ایران، تجربه‌ی لازم برای همکاری با برندهای مطرح جهان را کسب کرده بود.

اولین نمونه‌های نیسان ماکسیما در سال 1380 به دست مصرف‌کننده رسید و برای خودروسازی ایران، تاریخ‌ساز شد. قیمت این مدل، حدود 33 میلیون تومان و معادل یک آپارتمان 100 متری در مناطق متوسط یا نیمه‌لوکس تهران بود. هزینه‌ی خرید ماکسیما در اولین سال عرضه به بازار ایران، با پراید 6 میلیون تومانی و زانتیا 20 میلیون تومانی مقایسه می‌شد. برخلاف پیش‌بینی‌ها ماکسیما به عنوان گران‌ترین خودروی مونتاژی در تاریخ ایران، با استقبال افراد متمول جامعه روبرو شد و سود بسیار خوبی برای پارس‌ خودرو فراهم کرد.

علاوه‌بر قیمت نسبتا گران، سطح امکانات و توانایی فنی ماکسیما نیز برای مردم ایران، جالب توجه بود. گیربکس اتوماتیک و پیشرانه‌ی 6 سیلندر سه لیتری با قدرت ۲۲۷ اسب بخار، سرعت‌گیری صفر تا صد کیلومتر برساعت 7 ثانیه برای ماکسیما فراهم می‌کرد که برای بازار کشورمان، سابقه نداشت. این سدان لوکس، با امکانات رفاهی کم‌نظیر و کابین جادار، چندان سنگین‌وزن نبود و 1460 کیلوگرم با فاصله محورهای 2,750  میلی‌متر ارائه می‌کرد.

موفقیت ماکسیما منجر به واردات و مونتاژ نیسان تیانا توسط پارس خودرو شد. این مدل جدید هم، درواقع نسل دیگر ماکسیما و چند نسل مدرن‌تر از نسخه‌ی مونتاژ ایران بود اما به دلیل عدم توقف عرضه‌ی ماکسیما توسط پارس خودرو با نام تیانا به دست مصرف کننده رسید. به بیان بهتر، آنچه با نام ماکسیما در ایران فروخته شد، بر اساس نسل چهارم با کد A32 شناخته می‌شود؛ اما تیانا همراه پلت‌فرم مشترک با ماکسیما نسل هفتم (A35)، خودرویی مستقل است که مخصوص بازارهای آسیایی، امریکای جنوبی و روسیه به تولید رسید. تیانا موجود در ایران، به نام ماکسیما برای بازار استرالیا و نیوزیلند عرضه می‌شد.

هدف از عرضه‌ی ماکسیما، ترکیب امکانات لوکس و توانایی‌های اسپرت برای گسترش حضور قدرتمند نیسان در بازار امریکا بود. این مدل، محصول پرچمدار نیسان محسوب می‌شد تا با قیمت بالاتر نسبت به تویوتا کرونا و هوندا آکورد، جلب مشتری کند. پیش‌تر، نیسان 240Z در کلاس اسپرت کوپه با استقبال بازار امریکا مواجه شده و نام شرکت سازنده را به شهرت رسانده بود.

نسل اول ماکسیما جای‌گزین داتسون 810 محسوب می‌شد و فقط با پیشرانه‌های 6 سیلندر خطی با حجم‌های 2/4 و 2/8 لیتر به تولید رسید. موتور بنزینی ساخت ژاپن 120 اسب بخار قدرت داشت اما بسیاری از قطعات فنی، شامل جعبه‌دنده و جعبه فرمان اولین ماکسیما، ساخت قطعه‌‌سازان معتبر امریکایی بود؛ به همین دلیل، ضمن بهبود کیفیت رانندگی، مورد توجه بازار هدف قرار گرفت. این خودرو علاوه‌بر نسخه‌ی سدان، مدل استیت (استیشن واگن) نیز ارائه کرد.

نسل اول ماکسیما در سال 1980، اولین خودروی بازار امریکا محسوب می‌شد که هشدار صوتی ارائه می‌داد. مثلا بازبودن درها هنگام حرکت یا روشن ماندن چراغ‌های اصلی بعد از خاموش کردن پیشرانه با صدای گوینده‌ی خانم به اطلاع سرنشینان می‌رسید.

بعضی کارشناسان معتقدند هدف از تویوتا کریسیدا که سال 1983 معرفی شد، رقابت با ماکسیما بود. احتمالا به همین دلیل، نسل دوم ماکسیما نسبت به مدل قبلی خود، افزایش قدرتمند چشمگیر را تجربه کرد.

دومین مدل ماکسیما برخلاف نسل اول، دیفرانسیل جلو بود. موتورسه لیتر 6 سیلندر V شکل برای نسل دوم، 157 اسب بخار قدرت فراهم می‌کرد.  ماکسیما نسل دوم، در بازار ژاپن و شرق آسیا به نام بلوبرد ماکسیما با پیشرانه‌ی 2 لیتر تنفس طبیعی نیز عرضه شد.

اواخر دهه‌ی 80 میلادی، شهرت سدان‌های ژاپنی در بازار امریکا به اوج رسید. علاوه‌بر نیسان، تویوتا و هوندا، مزدا نیز با عرضه‌ی نسخه‌ی ویژه از 929 برای امریکا به گروه تولیدکنندگان سدان در کلاس لوکس اسپرت ژاپنی وارد شده بود.

برای نسل سوم ماکسیما، دو پیشرانه‌ی بنزینی 3 لیتر با قدرت‌های 160 و 190 اسب بخار وجود داشت.  این مدل همراه امکانات جدید مثل سانروف، کروز کنترل، پخش صوت CD و کیسه‌ هوای ایمنی به بازار استرالیا و نیوزیلند نیز وارد شد. سال 1994، ماکسیما نسل سوم به فروش 163 هزار دستگاه در امریکا رسید و موفق‌ترین مدل این خودرو تا امروز باقی ماند.

بهبود عملکرد و مصرف سوخت برای موتور 3 لیتر ماکسیما با قدرت 190 اسب بخار، نیسان را به عنوان یکی از بهترین سازندگان پیشرانه در جهان مطرح کرد. به همین دلیل ماکسیما در سال 1995 به فهرست بهترین خودروهای جهان، منتخب رسانه‌هایی مثل Car and Driver و موتور ترند رسید.

ماکسیما نسل چهارم در سال 1994 وارد رقابت با تویوتا کمری و آوالون (جای‌گزین کریسیدا) شد. این خودرو، وزن خالص 1300 کیلوگرم داشت و همراه پیشرانه‌ی 3 لیتر، سرعت‌گیری صفر تا صد کیلومتر برساعت  7 ثانیه ثبت کرد. این خودرو یکی از معدود تولیدات نیسان محسوب می‌شود که هم‌زمان در سراسر دنیا، حتی اروپا و ایران وجود داشت.

در آخرین سال‌های قرن بیستم، نیسان تصمیم گرفت طراحی ماکسیما را به دفتر مهندسی امریکا واگذار کند. فرایند طراحی ماکسیما نسل پنجم توسط جرالد هرشبرگ (Gerald Hirshberg) امریکایی که سابقه‌ی همکاری با پونتیاک داشت، انجام شد و البته مشابه نسل‌های قبل، موفق بود.

دو نوع پیشرانه‌ی 3 و 3/5 لیتر با قدرت‌های 227 و 255 اسب بخار روی ماکسیما نسل پنجم نصب شد. امکانات لوکس، مثل سیستم صوتی از برند بوز، گرم‌کن مخصوص صندلی و فرمان روی این خودرو وجود داشت. بعضی تجهیزات فنی ماکسیما در ابتدای قرن 21، شامل دیفرانسیل لغزش محدود نیز مشابه نیسان اسکای‌لاین GT-R بوند تا شتاب‌گیری و فرمان‌پذیری خودرو بهبود یابد.

در ادامه‌ی همکاری نیسان با جرالد هرشبرگ، نسل ششم ماکسیما نیز به تولید رسید. این مدل مخصوص بازار امریکا بود و فقط توسط خط مونتاژ موجود در این کشور، عرضه می‌شد.

پیشرانه‌ی ماکسیما نسل ششم، 3/5 لیتری مشابه مدل قبل با قدرت 265 اسب بخار بود اما نیسان تصمیم گرفت گیربکس CVT ایکسترونیک را جای‌گزین مدل دنده اتوماتیک 4 سرعته کند. این تمهیدات به دلیل وزن خالص 1620 کیلوگرمی خودرو، نتوانست مصرف سوخت را کاهش دهد. ماکسیما نسل ششم 9/5 لیتر در بزرگراه و 12/5 لیتر در شهر، بنزین مصرف می‌کرد.

کاهش فروش در نسل ششم با رونمایی نسل هفتم ماکسیما جبران شد. طراحی این مدل جدید توسط شیرو ناکامورا  به اتمام رسید که امروزه با عرضه‌ی نیسان GT-R، مورانو، قشقایی و لیف دارای شهرت جهانی نیست.

ماکسیما نسل هفتم با موتور 3/5 لیتر 290 اسب بخار و گیربکس CVT می‌توانست در زمان 6 ثانیه به سرعت صد کیلومتر برساعت برسد و نهایت سرعت 250 کیلومتر برساعت ارائه دهد؛ هرچند که از نظر مصرف سوخت تفاوت چندانی با نسل قبل نداشت.

ماکسیما با تولید نسل هشتم به پایان خود رسیده است. این خودرو احتمالا با یک مدل تمام بنزینی توسط نیسان جای‌گزین خواهد شد. از سویی دیگر، فروش ماکسیما در سال‌های اخیر رو به کاهش گذاشته است و خرید سدان اسپرت با پیشرانه‌ی پرمصرف 3/5 لیتر، طرفدار چندانی ندارد.

روی کاغذ، افزایش قدرت ناچیز به میزان 10 اسب بخار و کاهش وزن 40 کیلوگرم، ماکسیما نسل هشتم را متمایز از مدل قبلی نشان می‌دهد. طراحی جذاب این خودرو نیز توسط جیوانی آروبا در امریکا انجام شد اما نتوانست برتری محسوسی نسبت به تویوتا آوالون و فولکس واگن آرتئون نشان دهد. ماکسیما امروزی، 300 اسب بخار قدرت با میانگین مصرف سوخت 10 لیتر در صد کیلومتر ارائه می‌دهد. این خودرو مجهز به گیربکس CVT ایکس‌ترونیک است و فقط با سیستم انتقال نیرو به چرخ‌های جلو تولید می‌شود.

در سال 2020 و 2021، فقط 18 و 16 هزار ماکسیما در امریکا فروخته شد. این خودرو بین سال‌های 1994 تا 2002، همواره 100 تا 120 هزار تقاضا برای بازار امریکا داشته است.

آستانه قیمت ماکسیما در بازار امریکا 40 هزار دلار است؛ درحالی‌که رقبای ساخت تویوتا و فولکس واگن به ترتیب، 38 و 42 هزار دلار قیمت دارند. حتی دوج چارجر با آستانه قیمت 34 هزار دلار و کمی ابعاد کوچک‌تر نسبت به ماکسیما، 300 اسب بخار قدرت و سرعت‌گیری صفر تا صد کیلومتر برساعت 6/5 ثانیه دارد.  چارجر R/T نیز با قیمت 42 هزار دلار و پیشرانه‌ی 5/7 لیتر 370 اسب بخار فروخته می‌شود.

آوالون با پیشرانه‌ی هیبرید 218 اسب بخار، سرعت‌گیری صفر تا کیلومتر برساعت 8 ثانیه و میانگین مصرف سوخت 5/5 لیتر در صد کیلومتر دارد. همچنین خریدار می‌تواند برای سدان پرچمدار تویوتا، موتور 3 لیتر 300 اسب بخار با میانگین مصرف سوخت 9 لیتر در صد کیلومتر و زمان 6 ثانیه برای رسیدن به سرعت صد کیلومتر نیز سفارش دهد. آوالون نیز با گیربکس CVT تولید می‌شود.

آرتئون 2022 مجهز به پیشرانه‌ی 2 لیتر توربوشارژ با اینترکولر و گیربکس اتوماتیک 7 سرعته است. این مدل، حدود 4/5 تا  5 ثانیه بعد از شروع حرکت به سرعت صد کیلومتر برساعت می‌رسد و نهایت سرعت  محدود شده به 210 کیلومتر برساعت دارد. میانگین مصرف سوخت آرتئون با پیشرانه‌ی 320 اسب بخار، 9 لیتر در صد کیلومتر است. خریدار این خودرو می‌تواند سیستم دو دیفرانسیل و بدنه‌ی شوتینگ بریک نیز سفارش دهد.