نگاهی به پژوهای ناموفق در بازار ایران به بهانه واردات 408 X

پژو مشهورترین و البته موفق‌ترین برند خودروسازی جهان در کشورمان محسوب می‌شود. مدل‌های 206 و 405 به خاطر بازار انحصاری، به پرفروش‌ترین خودروهای تاریخ کشورمان تبدیل شدند و پایه و اساس ساخت خودروهای دیگری مثل رانا و سمند را هم ایجاد کردند. بااین‌حال، همهٔ پژوهایی که به ایران آمدند موفق عمل نکردند و حتی در همین بازار انحصاری هم به دلایل مختلفی با استقبال خریداران مواجه نشدند. به بهانهٔ واردات 408 X توسط ایران‌خودرو که دوباره پس از چند سال وقفه پژو را به بازار ایران بازگردانده است، در ادامه قصد داریم با پژوهای ناموفق در بازار کشورمان آشنا شویم.

در اوایل دههٔ 50 شمسی، شرکت شبدیز که قبلاً پژو 404 را وارد کرده و با استقبال مناسبی مواجه شده بود، سراغ جانشین این خودرو یعنی 504 رفت و توانست موفقیت سلف خود را در بازار ایران تکرار کند. 504 که تقریباً هم‌زمان با عرضهٔ جهانی به ایران آمد، غیر از شرکت شبدیز، در تعداد زیادی توسط اشخاص و دانشجویان هم وارد شد. در همان سال‌ها، برادر کوچک‌تر 504 یعنی پژو 204 هم به ایران آمد ولی این خودرو با وجود قیمت ارزان‌تر، هرگز نتوانست موفقیت 504 را تجربه کند و در تعداد خیلی اندکی وارد شد. 204 که در سال 1965 به‌عنوان جانشین 203 معرفی شد، با پیشرانه‌های کوچک 1.1 لیتری چهار سیلندر عرضه می‌شد که ابتدا 53 اسب بخار قدرت داشت. 204 همچنین ابعاد جمع‌وجوری داشت و برخلاف 504، دیفرانسیل جلو بود.

پژو 205 که در سال 1983 معرفی شد، برخلاف چیزی که نامش نشان می‌دهد، جانشین 204 نبود بلکه جایگزینی برای پژو 104 محسوب می‌شد. 205 که طی 15 سال در انواع مختلفی تولید شد، یکی از محبوب‌ترین خودروهای تاریخ پژو بود و با فروش 5.3 میلیون دستگاه، تا پیش از عرضهٔ 206 پرفروش‌ترین خودروی تاریخ این شرکت فرانسوی محسوب می‌شد. این خودرو در بازار ایران اما سرنوشت کاملاً متفاوتی داشت. در سال 1374، ایران‌خودرو اقدام به واردات 205 کرد اما این هاچ‌بک فرانسوی که در آن سال‌ها سالخورده شده بود، به دلیل طراحی قدیمی، فقدان امکانات و پیشرانهٔ ضعیف، با وجود بازار تشنهٔ ایران، هرگز با استقبال مواجه نشد. آغاز عرضهٔ پراید در همان سال‌ها هم یکی دیگر از دلایل ناکامی 205 در بازار ایران بود زیرا این خودرو امکانات بیشتر و قیمت کمتری داشت. به این دلایل، درحالی‌که مجموعاً ایران‌خودرو تنها 1,200 دستگاه 205 به ایران وارد کرد اما در فروش همین تعداد اندک هم با مشکل مواجه شد و برنامهٔ مونتاژ آن را که در دست اجرا داشت لغو کرد. نمونه‌های وارداتی 205 به ایران به پیشرانهٔ 1.4 لیتری چهار سیلندر با 60 اسب بخار قدرت مجهز بودند.

ایران‌خودرو در سال 1369 مونتاژ پژو 405 را آغاز کرد و با این سدان فرانسوی به موفقیت فوق‌العاده‌ای دست یافت. ازاین‌رو، در اواخر دههٔ 70 شمسی، ایران‌خودرو نسخهٔ استیشن 405 را هم روی خط تولید برد به امید اینکه بتواند موفقیت نسخهٔ سدان را تکرار کرده و خاطرات پیکان استیشن که چند دهه قبل تولید می‌کرد را زنده کند. بااین‌حال، ایرانی‌ها هیچ‌گاه روی خوشی به خودروهای استیشن نشان نمی‌دادند و 405 استیشن هرگز نتوانست فروش همتای سدان خود را تجربه کند. به همین دلیل، ایران‌خودرو پس از ساخت تعداد محدودی، در سال 1383 به تولید این خودرو پایان داد. 405 استیشن در ابتدا مثل نسخهٔ سدان با پیشرانهٔ 2000 سی‌سی کاربراتوری تولید می‌شد اما آخرین سری‌های آن به موتور جدید 1.8 لیتری XU7 انژکتوری مجهز شدند.

در دههٔ 80 شمسی یعنی دوران رونق واردات خودرو در ایران، ایران‌خودرو هم تصمیم گرفت با واردات یکی از جدیدترین خودروهای شریک قدیمی خود، سهمی از این بازار پرسود کسب کند. بدین منظور، در سال 1387، ایران‌خودرو واردات و عرضهٔ پژو 407 را آغاز کرد. این خودرو جدیدترین جانشین 405 محبوب بازار ایران محسوب می‌شد و ایران‌خودرو امیدوار بود به لطف شهرت برند پژو در کشورمان بتواند موفق عمل کند ولی به دلیل قیمت‌گذاری غیرمنطقی و همین‌طور وجود رقبای محبوبی در بازار ایران مثل هیوندای سوناتا و نیسان ماکسیما، 407 هرگز با استقبال مواجه نشد. درحالی‌که این رقبا با پیشرانه‌های شش سیلندر قدرتمند در ایران عرضه می‌شدند، ایران‌خودرو نسخهٔ 2 لیتری چهار سیلندر 407 را برای واردات انتخاب کرده بود که تنها 143 اسب بخار قدرت داشت. با وجود این پیشرانهٔ ضعیف، 407 قیمتی نزدیک به سدان‌های V6 کره‌ای و ژاپنی داشت و طبیعی بود که خریداران روی خوشی به آن نشان ندهند. درنتیجه، مجموعاً تنها حدود 2 هزار دستگاه از 407 وارد و طی سه سال تا 1390 به فروش رسید.

پس از ناکامی 407 در بازار کشورمان، ایران‌خودرو که نمی‌خواست از سدان‌های سطح بالا و گران‌قیمت پژو ناامید شود، چند سال بعد سراغ واردات جانشین 407 یعنی 508 رفت. این خودرو اولین بار در نمایشگاه پارس 2010 رونمایی شده بود و در سال 2014 فیس‌لیفتی را تجربه کرد که نمونه‌های وارداتی ایران‌خودرو هم از همین سری فیس‌لیفت بودند. 504 با مدل 2016 به ایران آمد و امیدوار بود بتواند ناکامی 407 را جبران کند ولی این سدان جدید فرانسوی هم به سرنوشت سلف خود دچار شد و توفیقی در بازار ایران کسب نکرد. دلایل شکست 504 نیز مشابه 407 یعنی وجود رقبای خوش‌نام و قدرتمندی مثل هیوندای سوناتا، کیا اپتیما و تویوتا کمری بود. در زمانی که سوناتا LF با پیشرانهٔ 2.5 لیتری تنفس طبیعی در بازار ایران تاخت‌وتاز می‌کرد، از همان ابتدا هم مشخص بود که 508 با موتور 1.6 لیتری توربو و قیمت غیرمنطقی، شانسی نخواهد داشت و پس از حدود دو سال واردات آن خاتمه پیدا کرد.

با شکل‌گیری توافق برجام، پژو که در دوران تحریم‌ها ایران را ترک کرده بود، دوباره به شریک قدیمی خود بازگشت و ایران‌خودرو با ایجاد شرکتی بنام ایکاپ، خبر از مونتاژ سه خودروی جدید پژو شامل 208، 2008 و 301 داد. از این سه مدل، برنامهٔ مونتاژ 208 هیچ‌گاه تحقق نیافت و 301 هم صرفاً در تعداد محدودی وارد شد. این سدان اقتصادی که در نسخهٔ پیش از فیس‌لیفت به ایران آمد، با قیمت غیرمنطقی، امکانات محدود، پیشرانهٔ ضعیف و طراحی قدیمی، در برابر رقبایی مثل رنو سیمبل و کیا سراتو مونتاژ سایپا نتوانست عرض‌اندام کند. 301 از پیشرانهٔ 1.6 لیتری EC5 استفاده می‌کرد که نسخهٔ ارتقاءیافتهٔ همان موتور آشنای TU5 بود و 115 اسب بخار قدرت و 150 نیوتن متر گشتاور داشت. انتقال نیروی این موتور هم توسط یک گیربکس شش سرعتهٔ اتوماتیک صورت می‌گرفت. 301 در تعداد محدودی در مدل‌های 2016 و 2017 وارد شد و با برهم خوردن برجام، برنامهٔ مونتاژ آن لغو شد اما ازآنجایی‌که ایران‌خودرو امتیاز پلت‌فرم این خودرو را گرفته بود، بعداً تارا را بر پایهٔ آن توسعه داد.