مقایسه خودروهای فرمول یک و فرمول E؛ کدام‌یک سریع‌تر است؟

درحالی‌که مسابقات فرمول یک و فرمول E گل سرسبد مسابقات موتور اسپرت به شمار می‌روند اما فلسفه و طراحی خاص خود را دارند. فرمول یک از سال 1950 تاکنون طرفداران بی‌شماری را جذب خود کرده و تاریخچه هیجان‌انگیزی دارد. در طول این چند دهه، خودروهای فرمول یک پیشرفت‌های قابل‌توجهی داشته‌اند و از نظر آیرودینامیک، پیشرانه‌ها و تکنولوژی هیبریدی بسیار بهتر شده‌اند. در چند سال اخیر مسابقات فرمول E نیز طرفداران زیادی پیدا کرده‌اند. این رشته ورزشی در سال 2014 معرفی شده و به نوعی آینده رقابت‌های موتور اسپرت برقی را به نمایش می‌گذارد.

با اینکه تیم‌های فرمول یک خودروهای خود را می سازند اما فرمول E روش متفاوتی را در پیش گرفته و طراحی شاسی استاندارد را برای تیم‌ها در نظر گرفته است. البته با اینکه همه خودروهای فرمول E از تکنولوژی‌های شاسی مشترکی استفاده می‌کنند اما نسل‌های جدید خودروها پیشرفت‌های تکنولوژیکی زیادی را نشان می‌دهد. نسل دوم این خودروها در فصل 2018/2019 فرمول E رونمایی شده و در سال 2022 نیز نسل سوم خودروها پدیدار گردیده است. در سال 2024 نسل سوم ایوو رونمایی شد که تکنولوژی‌های جدید آن باعث بهبود سرعت و قدرت خودروها شد؛ اما آیا خودروهای فرمول E سریع‌تر از خودروهای فرمول یک هستند؟

خیر این‌طور نیست. در واقع از نظر سرعت، خودروهای فرمول یک برتری محسوسی نسبت به مدل‌های فرمول E دارند. حداکثر سرعت خودروهای مدرن فرمول یک می‌تواند به حدود 370 کیلومتر در ساعت برسد. در مقایسه باید گفت خودروی فرمول E نسل سوم ایوو حداکثر سرعت حدود 322 کیلومتر در ساعت دارد؛ اما تنها مزیت خودروهای فرمول یک به حداکثر سرعت آن‌ها محدود نمی‌شود. قدرت خودروهای فرمول E نیز به‌طور قابل‌توجهی کمتر از خودروهای فرمول یک است. همان‌طور که می‌دانید این خودروها از سال 2014 به بعد از پیشرانه 6 سیلندر 1.6 لیتری توربو و سیستم هیبریدی استفاده می‌کنند. این قوای محرکه جایگزین نیروگاه‌های 8 سیلندر هیبریدی‌ای شد که از سال 2009 مورد استفاده قرار می‌گرفتند. برخی تیم‌های فرمول یک از پیشرانه‌های هوندا با قدرت فراتر از 1000 اسب بخار استفاده می‌کنند درحالی‌که خودروهای فرمول E تمام برقی هستند و قدرتشان به حدود 470 اسب بخار می‌رسد.

خودروهای فرمول یک صفر تا 96 کیلومتر در ساعت 2.1 تا 2.7 ثانیه‌ای دارند اما شتاب خودروهای فرمول E نسل سوم ایوو به 1.82 ثانیه می‌رسد. به این ترتیب خودروهای فرمول یک پرشتاب‌ترین و سریع‌ترین خودروهای مسابقه‌ای تک نفره فیا هستند و حدود 30 درصد سریع‌تر از خودروهای فعلی فرمول یک شتاب می‌گیرند. بر اساس قوانین سال 2024، یک خودروی فرمول یک به همراه راننده باید حداکثر وزن 798 کیلوگرمی داشته باشد اما محدودیت وزنی خودروهای فرمول E حدود 840 کیلوگرم است. بد نیست بدانید حداکثر وزن خودروهای نسل دوم فرمول E حدود 903 کیلوگرم بوده است.

جدیدترین نسل خودروی فرمول E دارای بهبودهای قابل‌توجهی در بخش آیرودینامیک و ساختار بوده و از کیت بدنه جدیدی بهره می‌برد. این تغییرات باعث شده‌اند خودروی نسل سوم ایوو 2 درصد پرفورمنس بهتری نسبت به نسل سوم استاندارد قبلی داشته باشد و یک دور پیست موناکو را دو ثانیه سریع‌تر طی کند. با اینکه خودروهای فرمول یک حداکثر هزینه ساخت 15 میلیون دلاری دارند اما حداکثر هزینه ساخت خودروی فرمول E به حدود 929 هزار دلار محدود شده است. برای اولین بار در تاریخ، خودروهای فرمول E دارای سیستم چهار چرخ محرک هستند که در لحظات مهم مسابقه همچون استارت، دوئل‌های کوالیفایینگ و حالت هجومی می‌توان از آن استفاده کرد و 67 اسب بخار اضافی به دست آورد. باتری 600 کیلوواتی خودروی نسل سوم ایوو حدود 50 درصد انرژی موردنیاز را در مسابقه تأمین می‌کند. این باتری با موتور برقی که راندمان بیش از 95 درصدی دارد همکاری می‌کند. در مقابل باید دانست حداکثر راندمان پیشرانه‌های درون‌سوز به حدود 40 درصد می‌رسد.

اکثر مسابقات فرمول یک در مسافت کلی بیش از 305 کیلومتری برگزار می‌شوند و بین 1.5 تا 2 ساعت ادامه دارند؛ اما پیست‌های فرمول E کوتاه‌تر هستند و حداکثر مسافت پیموده شده کمتر از 100 کیلومتر و حداکثر زمان برگزاری نیز بین 45 تا 60 دقیقه است. پیت استاپ ها در فرمول یک اهمیت زیادی دارند و تیم‌ها در 2 تا 2.5 ثانیه لاستیک‌ها را تعویض می‌کنند اما خودروهای فرمول E نیازمند تعویض لاستیک در میانه مسابقه نیستند زیرا از لاستیک‌های چهارفصل هانکوک iON استفاده می‌کنند. این لاستیک‌ها که از 45 درصد متریال پایدار ساخته شده‌اند در کل زمان مسابقه دوام می‌آورند. استفاده از شاسی استاندارد و مشترک باعث کاهش هزینه‌های توسعه شده و همچنین نیاز به توسعه کیت آیرودینامیک را حذف کرده است. خودروهای فرمول یک صدا و آلایندگی نسبتاً بالایی دارند هرچند تلاش‌هایی برای کربن خنثی شدن این رقابت‌ها تا سال 2026 در حال انجام است و مقامات برگزار کننده می‌خواهند تا سال 2030 کل رقابت‌های فرمول یک کربن خنثی شود. در مقابل باید گفت خودروهای فرمول E فاقد آلایندگی هستند و صدای بسیار کمتری تولید می‌کنند و به همین خاطر گزینه ایده آلی برای مسابقات خیابانی به شمار می‌روند.