اتهام دستکاری کیلومترشمار تسلا می‌تواند به "دیزل‌گیت" صنعت خودروهای برقی تبدیل شود
در اتفاقی بی‌سابقه، شکایتی جمعی علیه شرکت تسلا در کالیفرنیا مطرح شده که این برند مشهور خودروهای برقی را به دستکاری نرم‌افزاری کیلومترشمارها متهم می‌کند. اگر این ادعا ثابت شود، تسلا ممکن است وارد بحرانی شود که حتی از رسوایی آلایندگی دیزل‌گیت فولکس‌واگن هم گسترده‌تر باشد؛ بحرانی که نه‌تنها میلیاردها دلار جریمه برای این شرکت به همراه خواهد داشت، بلکه می‌تواند اعتماد جهانی به برند تسلا را نابود کند.
تقلب الگوریتمی در نمایش مسافت طی‌شده
بر اساس شکایت جمعی ثبت‌شده در ایالت کالیفرنیا، تسلا از الگوریتم‌هایی برای محاسبه مسافت طی‌شده استفاده می‌کند که به‌طور قابل توجهی بیش از مقدار واقعی نشان می‌دهند. در این شکایت آمده که این سیستم‌ها، به جای اتکای صرف به چرخش فیزیکی چرخ‌ها، از الگوهای مصرف انرژی و نحوه رانندگی برای برآورد مسافت بهره می‌برند؛ روشی که در سال ۲۰۲۳ میلادی نیز توسط تسلا به ثبت رسیده است.
یکی از شاکیان، "نیری هینتون" مالک مدل Y سال ۲۰۲۰، ادعا کرده که خودرویش با وجود مسیر رفت‌وبرگشت روزانه ۲۰ مایلی، روزانه ۷۲ مایل (۱۱۵ کیلومتر) را ثبت کرده است؛ یعنی گارانتی ۵۰ هزار مایلی خودرو طی فقط ۱۸ ماه به پایان رسیده. در این حالت، مالک ناچار به پرداخت هزینه‌های تعمیراتی تا سقف ۱۰ هزار دلار شده، یا مجبور به خرید طرح‌های گارانتی تمدیدی به ارزش ۳۵۰۰ دلار گردیده است.
سود میلیاردی از هر مایل ساختگی
بر اساس داده‌های طرح دعوی، برای هر ۱۰۰۰ مایل مصنوعی که سیستم الگوریتمی اضافه می‌کند، تسلا حدود ۲۰۰ دلار در هزینه‌های گارانتی صرفه‌جویی می‌کند. تخمین زده می‌شود این شیوه، سالانه حدود ۳٫۹۹ میلیارد دلار سود خالص برای تسلا ایجاد کرده باشد.
ابعاد جهانی شکایت و مقایسه با دیزل‌گیت
در صورت اثبات سیستماتیک بودن این اقدام، و به‌ویژه اگر الگوریتم مشابهی در سطح جهانی به کار رفته باشد، تسلا با موجی از شکایت‌های بین‌المللی مواجه خواهد شد. به‌طور خاص، در کالیفرنیا، ممکن است ۱٫۳ میلیون قرارداد گارانتی باطل اعلام شوند.
برای مقایسه، در رسوایی دیزل‌گیت فولکس‌واگن در سال ۲۰۱۵، شرکت حدود ۳۳ میلیارد دلار جریمه پرداخت کرد و هرگز سهم بازار پیشین خود در آمریکا را بازنیافت. تسلا نیز اکنون با کاهش ۹ درصدی درآمد در سه‌ماهه اول ۲۰۲۵ و سقوط حاشیه سود عملیاتی به ۲٫۱ درصد، از نظر مالی در موقعیت شکننده‌ای قرار دارد. چنین جریمه‌ای، می‌تواند ۸۹ درصد از ۳۷ میلیارد دلار ذخایر نقدی تسلا را ببلعد.
پاسخ ایلان ماسک و چالش اعتماد مشتریان
ایلان ماسک، مدیرعامل تسلا، این ادعاها را «احمقانه» خوانده، اما دفاع اصلی تسلا به یک نکته فنی محدود می‌شود: قانوناً کیلومترشمار می‌تواند تا ۴ درصد خطا داشته باشد. با این حال، ادعای اختلاف ۱۱۷ درصدی، معادل رانندگی با سرعت میانگین ۳۳۰ کیلومتر در ساعت در طول روز است؛ که برای یک کارمند حومه‌نشین کاملاً غیرمنطقی به نظر می‌رسد.
واقعیت این است که خسارت اصلی، به اعتماد عمومی به برند تسلا وارد شده؛ به‌ویژه در زمانی که هزینه‌های نگهداری خودروهای برقی در حال افزایش است و مشتریان بیش از پیش نگران هزینه‌های پیش‌بینی‌نشده هستند.
آیا تسلا از این بحران جان سالم به‌در می‌برد؟
اگرچه فولکس‌واگن در دیزل‌گیت به آلایندگی بیشتر متهم شد، اما رسوایی تسلا، اساس اعتماد به عملکرد خودرو را هدف گرفته است. در حالی که مشتری انتظار دارد کیلومترشمار همچون یک ساعت دقیق عمل کند، ظاهراً در خودروهای تسلا این ابزار به ابزاری برای درآمدزایی شرکت تبدیل شده است.
وقتی خودروی شما سریع‌تر از تورم در ایران می‌تازد، دیگر چه چیزی برای اعتماد باقی می‌ماند؟