یادی از تویوتا سلیکا، پاسخ ژاپن به خودروهای عضلانی آمریکایی

زمانی که تویوتا اولین بار در سال 1957 وارد بازار آمریکا شد، ابتدا چندان موفق عمل نکرد. در این سال، تویوتا تنها 288 دستگاه خودرو در آمریکا به فروش رساند که شامل 287 دستگاه کراون و یک دستگاه لندکروزر می‌شد. بااین‌حال، ناکامی تویوتا در این بازار چندان طولانی نبود زیرا در پایان همان دهه، این شرکت به سومین برند وارداتی پرفروش در بازار ایالات‌متحده تبدیل شد و تا اواسط دههٔ 70 به جایگاه اول رسید. درحالی‌که تویوتا در ابتدای دههٔ 70 در تولید خودروهای ساده و قابل‌اعتماد مثل کرولا، کرونا و هایلوکس سرآمد بود، یک بازار محبوب در آمریکا وجود داشت که هنوز به آن وارد نشده بود یعنی بخش خودروهای عضلانی. با آغاز بحران نفتی در دههٔ 70 اما تویوتا اقدام به ساخت یک کوپهٔ اسپرت با الهام از ماسل کارهای آمریکایی کرد که درنهایت به جایگزینی مناسب برای موستانگ و کامارو تبدیل شد.

در طول دههٔ 60، ماسل کارهای آمریکایی مثل فورد موستانگ، پونتیاک فایربرد، شورلت کامارو و دوج چلنجر بسیار محبوب شدند. از سوی دیگر، اولین خودروی اسپرت ژاپنی، تویوتا 2000GT بود که با همکاری یاماها توسعه پیدا کرد و هرچند بسیار عالی بود اما به دلیل قیمت فوق‌العاده گران، امکان رقابت با ماسل کارهای آمریکایی را نداشت. تویوتا به کوپهٔ معمولی‌تر و ارزان‌تری نیاز داشت و درنتیجه، سلیکا متولد شد. توسعهٔ این خودرو از اواخر دههٔ 60 برنامه‌ریزی شده بود و نهایتاً در سال 1970 در نمایشگاه خودروی توکیو در قالب یک خودروی اسپرت زیبا، شیک و نسبتاً ارزان‌قیمت معرفی شد. تویوتا دقیقاً مثل فورد موستانگ، برای ساخت سلیکا از پلت‌فرم و بسیاری از قطعات فنی یکی از سدان‌های تیراژ بالای خود یعنی کارینا استفاده کرده بود.

سلیکا در بازار داخلی ژاپن با پیشرانه‌های سری T تویوتا با حجمی بین 1.4 تا 1.6 لیتر قابل خریداری بود که قوی‌ترین آن‌ها با نام 2T-G با دو میل‌سوپاپ و دو کاربراتور سولکس، 113 اسب بخار قدرت تولید می‌کرد. سلیکا در سال 1971 با نسخه‌ای بنام ST وارد بازار آمریکا شد. این کوپهٔ ژاپنی برای بازار ایالات‌متحده به پیشرانهٔ 1.9 لیتری کرونا مجهز شد که با تنها 108 اسب بخار قدرت، از نسخهٔ بازار ژاپن ضعیف‌تر بود. البته سلیکا به لطف وزن تنها 1030 کیلوگرمی (برای مقایسه، در سال 1971 موستانگ پایه 1390 کیلوگرم وزن داشت) خودروی سرحالی بود ولی برای رقابت با ماسل کارها، به قدرت بیشتری نیاز داشت و به همین دلیل، تنها یک سال بعد، تویوتا موتور بزرگ‌تر و قوی‌تر 2 لیتری را برای سلیکا ارائه کرد.

هرچند ارائهٔ موتور بزرگ‌تر در سال 1972، سلیکا را کمی قوی‌تر کرد اما جذاب‌ترین و قوی‌ترین نسخهٔ نسل اول این خودرو، در سال 1974 با نام GT معرفی شد. سلیکا GT به رینگ‌های فولادی عریض‌تر، سیستم تعلیق کمی پایین‌تر و برچسب‌های ویژهٔ GT مجهز شده بود. همچنین برای این نسخه، گیربکس پنج سرعته دستی هم ارائه شد درحالی‌که نسخهٔ ST فقط با گیربکس‌های سه سرعته اتوماتیک یا چهار سرعته دستی قابل خریداری بود. سلیکا GT به لطف ظاهر تهاجمی، سرانجام توانست با ماسل کارها رودررو شود. البته پیشرانهٔ 2 لیتری سلیکا GT اصلاً قدرتمند نبود و تنها حدود 100 اسب بخار قدرت داشت ولی این خودرو زمانی به بازار آمد که ماسل کارها هم به دلیل مقررات آلایندگی و بحران نفت، بسیار ضعیف شده بودند.

برای مقایسه، نسل دوم موستانگ در مدل 1974 در نسخهٔ پایه تنها 88 اسب بخار قدرت داشت درحالی‌که پیشرانهٔ V6 سفارشی هم فقط 106 اسب بخار قدرت تولید می‌کرد. در سال 1975، تویوتا یک پیشرانهٔ 2.2 لیتری تک میل‌سوپاپ را با 96 اسب بخار قدرت و 165 نیوتن متر گشتاور برای سلیکا ارائه کرد اما ژاپنی‌ها برای کوپهٔ اسپرت خود برنامه‌های بیشتری داشتند. تویوتا در اوایل سال 1973، نسخهٔ لیفت‌بک سلیکا را در ژاپن معرفی کرد و در سال 1976، این نسخه را فقط در مدل GT روانهٔ بازار آمریکا کرد. سلیکا لیفت‌بک با لاستیک‌های پهن‌تر، برچسب‌های مسابقه‌ای، داشبورد چوب مصنوعی و دورسنجی که تا 8 هزار rpm افزایش پیدا کرده بود، هیجان بیشتری را به همراه آورد.

درحالی‌که تناسبات نسل دوم موستانگ کمی نامناسب به نظر می‌رسید، سلیکا لیفت‌بک از دوران شکوه ماسل کارهای آمریکایی الهام گرفته بود و در طراحی ستون‌های C، پنجره‌های جانبی و چراغ‌های عقب کاملاً مشابه موستانگ‌های فست‌بک اواخر دههٔ 60 بود تا جایی که موستانگ ژاپنی لقب گرفت. این طراحی همراه با قابلیت اطمینان تویوتا، سلیکا را به پکیجی عالی برای خریداران آمریکایی تبدیل کرده بود که قصد حرکت به سمت خودروهای ژاپنی را داشتند. سلیکا در سطح جهانی هم بسیار موفق عمل کرد و در ژوئن 1977، یک میلیونمین دستگاه آن از خط تولید خارج شد.

• وزن سبک با پیشرانه‌های چهار سیلندری که خوب دور می‌گرفتند
• اولین خودروی ژاپنی که از طریق مونتاژ رباتیک پیشرفته ساخته شد و کیفیت ساخت ثابتی داشت
• مصرف سوخت حدود 8.5 لیتر در هر صد کیلومتر در دوران بحران سوخت و افزایش قیمت بنزین

سلیکا خودرویی سبک و سریع با رانندگی لذت‌بخش بود. یکی از مهم‌ترین برتری‌های این خودرو، مصرف سوخت مناسب 8.5 لیتر در هر صد کیلومتر بود که تقریباً یک‌سوم مصرف ماسل کارهای آمریکایی آن زمان بود. به دلیل بحران نفت و وضع قوانین جدید آلایندگی، خودروسازان آمریکایی مجبور شدند قدرت پیشرانه‌های خود را کاهش دهند درحالی‌که از سمت دیگر، تویوتا یک مینی ماسل کار را با وزن سبک و پیشرانه‌های کم‌مصرف به بازار فرستاد. سلیکا همچنین زیر پوست خود، تکنولوژی‌های پیشرفته‌ای برای آن زمان مثل تعلیق مستقل پیچشی در جلو، آنتی‌رول بار ویژه برای بهبود عملکرد در پیچ‌ها، سیستم تعلیق عقب چهار اتصالی و ترمزهای دیسکی جلو را پنهان کرده بود.

ماسل کارهای آمریکایی با سه هدف اصلی شامل قدرت بالا، سرعت بالا و قیمت مناسب ساخته شدند و این سه وظیفه را خیلی خوب انجام دادند ولی بااین‌حال، خودروهای ژاپنی به لطف تکنیک‌های تولید با تکنولوژی بالا و کارخانه‌های پیشرفته، به‌آرامی خریداران آمریکایی را با سطح جدیدی از کیفیت آشنا کردند. سلیکا اولین خودروی ژاپنی بود با استفاده از مونتاژ روباتیک ساخته می‌شد و درنتیجه، تمام خودروهایی که کارخانه را ترک می‌کردند، کیفیت یکسانی داشتند. تویوتا همچنین روی طراحی داخلی سلیکا هم بسیار کار کرده بود و با اینکه تنها 4,163 میلی‌متر طول و 1,310 میلی‌متر ارتفاع داست، به‌راحتی می‌توانست افرادی با قد بیش از 180 سانتی‌متر را در خود جای دهد.

سلیکا هفت نسل در سبد محصولات تویوتا دوام آورد و در سال 1985 و نسل چهارم، از دیفرانسیل عقب به دیفرانسیل جلو تغییر پیدا کرد. آخرین نسل این خودرو در سال 1999 معرفی شد و در سال 2006 از روی خط تولید کنار رفت. طی سال‌های اخیر اما شایعاتی مبنی بر بازگشت سلیکا مطرح شده که البته هنوز رنگ واقعیت نگرفته است.