راهنمای جامع اسقاط خودرو فرسوده در 1404: شرایط، مراحل و قیمت‌ها
اسقاط خودرو فرسوده در کشور ما می‌تواند به کاهش آلودگی هوا از طریق حذف خودروهای پرمصرف و آلاینده کمک کرده و وضعیت کیفیت محیط‌زیست را بهبود بخشد. همچنین این طرح با ترغیب مالکان به جایگزینی با خودروهای نو موجب بهبود ایمنی جاده‌ها شده و مصرف سوخت را نیز کاهش می‌دهد که نتیجه آن صرفه‌جویی‌های اقتصادی در بعد کلان خواهد بود. علاوه بر این، جایگزینی خودروهای قدیمی با نو به حمایت از صنعت خودروسازی داخلی کمک می‌کند و می‌تواند با ارائه تسهیلات و مشوق‌های مختلف باعث رونق اقتصادی شود. در مقاله پیش رو با شرایط، فرایند، هزینه‌ها و مشوق‌های اسقاط خودروهای سواری و کامیون در سال 1404 آشنا خواهید شد.
اسقاط خودرو چیست؟
خودروی فرسوده به خودرویی گفته می‌شود که به دلیل فرسودگی مکانیکی، افزایش مصرف سوخت و تولید آلاینده‌های زیاد دیگر نمی‌تواند استانداردهای ایمنی و زیست‌محیطی را پاس کند. طبق تعریف سازمان حفاظت محیط‌زیست ایران، خودرویی که بیش از 20 سال از تولید آن گذشته و یا بیش از 10 برابر حد استاندارد آلایندگی تولید می‌کند در دسته وسایل نقلیه فرسوده قرار می‌گیرد. آژانس حفاظت محیط‌زیست آمریکا EPA نیز خودروهای فرسوده را محصولاتی می‌دارد که مصرف سوخت آن‌ها بیش از 1.5 برابر میانگین استاندارد بوده و یا به دلیل فرسودگی ایمنی راننده و عابران را به خطر می‌اندازند.
اسقاط خودرو فرسوده فرایندی است که طی آن خودروهای قدیمی و از رده خارج از چرخه حمل‌ونقل خارج شده و با ارائه تسهیلات و برخی مشوق‌ها به مالکان، جایگزینی این خودروها با مدل‌های نو و کم‌مصرف‌تر صورت می‌گیرد. در کشور ما این طرح به واسطه مصوباتی از جمله مصوبه شورای عالی ترافیک اجرا می‌شود و طی آن خودروی فرسوده به مراکز اسقاط مجاز تحویل شده و گواهی اسقاط به منظور استفاده از مزایای آن برای خرید خودروی جدید صادر می‌شود.
بیشتر بخوانید: طول عمر خودروهای ایرانی چقدر است؟
اسقاط خودروهای فرسوده از اهمیت بالایی برخوردار است چراکه کاهش آلودگی هوا را با حذف خودروهای پرمصرف (تا 70 درصد کاهش گازهای گلخانه‌ای طبق گزارش بانک جهانی) در پی دارد. چنین طرحی همچنین ایمنی جاده را بهبود بخشیده و موجب کاهش 20 تا 30 درصدی مصرف سوخت می‌شود که نتیجه آن صرفه‌جویی‌های اقتصادی و کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی خواهد بود. جدای از این، در بحث زیست‌محیطی نیز بازیافت قطعات چنین خودروهایی باعث حفظ منابع شده و از انباشت زباله‌های صنعتی جلوگیری می‌کند. این کار برای کشور ما بسیار حیاتی بوده و مزایای زیادی دارد.
شرایط اسقاط خودرو در ایران
زمانی که خودرویی به سن فرسودگی برسد خودروی از رده خارج محسوب شده و باید اسقاط شود. سن فرسودگی از تاریخ تولید خودرو محاسبه شده و تعویض موتور و سایر اجزای فنی تأثیری در تغییر آن ندارد. باید دقت کرد خودروهای با پلاک عمومی زرد رنگ می‌بایست 5 سال زودتر اسقاط شوند هرچند نصب برخی تجهیزات همچون فیلتر دوده یا کاتالیست استاندارد می‌تواند 2 سال به سن فرسودگی آن‌ها اضافه نماید. بر اساس مصوبات قانون هوای پاک، آیین‌نامه‌های سازمان حفاظت محیط‌زیست و اطلاعیه‌های رسمی ستاد مدیریت حمل‌ونقل و سوخت سازمان راهداری، جدول سن فرسودگی خودروها به شرح زیر است.
نوع وسیله نقلیه | سن فرسودگی | توضیحات |
خودروهای سواری شخصی | 20 سال | شامل خودروهایی با پلاک شخصی (سواری و ون) |
خودروهای تاکسی | 10 سال | خودروهای عمومی با پلاک زرد |
خودروهای مینی‌بوس | 15 سال | مینی‌بوس‌های دیزلی یا گازسوز |
اتوبوس شهری | 10 سال | اتوبوس‌های درون‌شهری |
اتوبوس برون‌شهری | 15 سال | اتوبوس‌های بین‌شهری |
کامیون و کامیونت | 16 سال | کامیون‌های سبک تا سنگین |
کامیون کشنده | 25 سال | کشنده‌های تریلر |
موتورسیکلت بنزینی کاربراتوری | 5 سال | موتورسیکلت‌های قدیمی‌تر |
موتورسیکلت بنزینی انژکتوری | 6 سال | موتورسیکلت‌های جدیدتر بنزینی |
موتورسیکلت برقی | 12 سال | موتورسیکلت‌های الکتریکی |
علاوه بر سن فرسودگی، بازه زمانی رسیدن به سن مرز فرسودگی نیز وجود دارد که طی آن خودروها باید دفعات بیشتری به مراکز معاینه فنی مراجعه نمایند. جدول زیر به چنین موضوعی اختصاص دارد.
نوع وسیله نقلیه | سوخت | مرز سن فرسودگی | دفعات مراجعه به معاینه فنی در یک سال |
خودروهای شخصی سواری و ون | - | 15 | 2 بار |
خودروهای عمومی سواری و ون | بنزینی و دوگانه‌سوز | 8 | 4 بار |
گازسوز | 10 | 3 بار | |
برقی | 14 | 3 بار | |
وانت | بنزینی و گازسوز | 14 | 3 بار |
دوگانه‌سوز و دیزلی | 13 | 3 بار | |
اتوبوس شهری | دیزلی و گازسوز | 10 | 4 بار |
برقی | 20 | 3 بار | |
مینی‌بوس و میدل باس | دیزلی | 8 | 3 بار |
گازسوز | 10 | 3 بار | |
برقی | 20 | 3 بار | |
اتوبوس برون‌شهری و کشنده | - | 10 | 3 بار |
کامیون و کامیونت | - | 16 | 3 بار |
موتورسیکلت | بنزینی کاربراتوری | 5 | 2 بار |
بنزینی انژکتوری | 6 | 2 بار | |
برقی | 12 | 2 بار | |
سواری دولتی | - | 13 | 3 بار |
مدارک لازم برای اسقاط خودرو فرسوده
به منظور اسقاط خودرو فرسوده می‌بایست مدارک زیر موجود باشد:
- برگ سبز، سند قطعی و یا سند وکالتی به نام مالک
- بیمه‌نامه شخص ثالث معتبر
- مدارک هویتی مالک خودرو
- شماره‌حساب جام ملت به نام مالک خودرو
- شماره شناسایی VIN
- پرداخت تمامی عوارض و دیون از جمله خلافی، عوارض شهرداری و مالیات
- ثبت مشخصات مالک و خودرو در سامانه نوسازی خودروهای فرسوده
بر اساس قوانین، برخی خودروها به دلایل خاص از فرایند اسقاط معاف بوده و یا شرایط متفاوتی دارند. این خودروها شامل موارد زیر هستند:
خودروهایی که بیش از 30 سال از تولید آن‌ها گذشته و دارای پلاک تاریخی هستند به عنوان میراث فرهنگی شناخته می‌شوند و از اسقاط معاف هستند مشروط بر اینکه در موزه‌ها و نمایشگاه‌ها نگهداری شوند. همچنین خودروهای متعلق به سفارتخانه‌ها، سازمان‌های بین‌المللی یا نهادهای دولتی که پلاک ویژه دارند در صورت تائید وزارت امور خارجه یا نهاد مربوطه از اسقاط مستثنا هستند. دسته دیگر به خودروهایی مربوط می‌شود که برای اهداف تحقیقاتی، آموزشی یا نمایش در موزه‌های معتبر ثبت شده‌اند و با مجوز سازمان میراث فرهنگی می‌توانند از اسقاط معاف شوند.
خودروهای کشاورزی شامل تراکتورها، کمباین‌ها و خودروهای سنگین کشاورزی که برای مصارف غیر ترافیکی استفاده می‌شوند از شمول اسقاط خارج هستند اما باید مدارک مالکیت و کاربری خود را ارائه نمایند. دقت داشته باشید که همه خودروهای معاف از اسقاط نیز باید معاینه فنی را دریافت نمایند تا از ایمنی و آلودگی استاندارد آن‌ها اطمینان حاصل شود.
فرایند ثبت‌نام و اسقاط خودرو
قبل از آنکه فرایند اسقاط خودرو انجام پذیرد مالک باید گواهی اسقاط خودروی خود را دریافت کند. این گواهی تأییدیه‌ای رسمی از مراجع و نهادهای مربوطه برای اسقاط خودروست و اعلام می‌کند که خودروی فرسوده در مراکز مجاز و طبق شرایط قانونی از رده خارج شده است. با دریافت این گواهی سند خودرو باطل خواهد شد. به منظور دریافت گواهی اسقاط خودرو مراحل زیر را باید طی کنید.
- مراجعه به سامانه رسمی ستاد نوسازی ناوگان حمل‌ونقل به نشانی NNHK.com
- ورود به صفحه اصلی و انتخاب ورود از طریق پنجره ملی خدمات دولت هوشمند و یا حساب کاربری
- انتخاب گزینه ثبت اطلاعات خودرو فرسوده
- مطالعه قوانین و مقررات و تائید متن توافق
- ثبت اطلاعات و مشخصات مالک خودرو
- ثبت مشخصات و اطلاعات خودروی اسقاطی
- انتخاب گزینه‌هایی همچون طرح موردنظر اسقاط، زمان تحویل، بازه قیمتی و کاربری خودرو
- تائید اطلاعات و ثبت نهایی
با ثبت تمامی اطلاعات و تائید نهایی، گواهی اسقاط خودروی فرسوده صادر می‌شود و مالک می‌تواند از آن برای مراحل بعدی استفاده نماید. پس از ثبت‌نام در سامانه فوق و دریافت کد رهگیری و گواهی مالک می‌تواند به یکی از مراکز مجاز اسقاط خودرو در شهر محل سکونت خود مراجعه نماید. همان‌طور که گفته شد در زمان مراجعه همراه داشتن مدارک لازم و همچنین پرداخت تمامی عوارض و مالیات‌های خودرو الزامی است. با هماهنگی صورت گرفته باید خودرو به مرکز اسقاط تحویل داده شود.
هزینه‌های اسقاط خودرو در 1404
مالک خودرو برای ثبت‌نام در سامانه ستاد نوسازی ناوگان حمل‌ونقل نیازی به پرداخت هزینه ندارد و این کار به‌صورت رایگان صورت می‌پذیرد. البته پس از دریافت گواهی اسقاط، خودرو می‌بایست به مراکز مجاز اسقاط تحویل داده شود که هزینه حمل آن می‌تواند بین 1.5 تا 3 میلیون تومان باشد. البته مشوق‌هایی همچون تسهیلات و اختصاص سهمیه مخصوص به ثبت‌نام کنندگان طرح‌های فروش خودروسازانی همچون ایران‌خودرو و سایپا نیز برای مالکان خودروهای فرسوده در نظر گرفته شده است تا به این کار ترغیب شوند.
قیمت گواهی اسقاط در 1404
بر اساس اعلام ستاد نوسازی ناوگان حمل‌ونقل کشور، قیمت هر گواهی اسقاط خودروی فرسوده در سال 1404 حدود 35 میلیون تومان است. با توجه به اینکه مراکز اسقاط 10 درصد قیمت گواهی را برای خود در نظر می‌گیرند بنابراین در نهایت 31.5 میلیون تومان به مالک خودروی فرسوده برای هر گواهی اسقاط پرداخت می‌شود.
باید دانست قیمت گواهی به مدل خودرو نیز بستگی داشته و تعداد گواهی‌های اسقاط یک خودروی فرسوده می‌تواند بیشتر از یک گواهی باشد که آن هم به سال تولید خودروی فرسوده، نوع خودروی سبک و سنگین و کاربری شخصی و عمومی آن بستگی دارد. بر این اساس خودروهای تولید 1373 به قبل فقط یک گواهی اسقاط دریافت می‌کنند درحالی‌که به خودروهای تولیدی بین سال‌های 1374 تا 1378 دو گواهی اسقاط اختصاص داده می‌شود. این گواهی برای خودروهای سال 1379 تا 1383 نیز سه عدد خواهد بود. برای تاکسی‌ها و خودروهای عمومی نیز تعداد گواهی‌های صادره متفاوت است و می‌تواند بین 4 عدد تا 9 گواهی باشد. تعداد گواهی اسقاط کامیون‌ها، بسته به سال تولید، وزن و ظرفیت و... می‌تواند از 8 گواهی تا 30 گواهی متغیر باشد.
دقت داشته باشید که مالکان خودروهای فرسوده می‌توانند بجای ثبت‌نام در سامانه و دریافت گواهی اسقاط، خودروی خود را به‌صورت مستقیم به مراکز اسقاط تحویل داده و قیمت لاشه آن را دریافت کند. این طرح با نام طرح نقدی شناخته می‌شود و قیمت آن نیز بسته به سال تولید خودرو متغیر است به گونه‌ای که برای خودروهای تولیدی بین سال‌های 1379 تا 1383 بین 90 تا 95 میلیون تومان، برای خودروهای تولیدی سال 1374 تا 1378 حدود 70 میلیون تومان و برای خودروهای قبل از 1373 حدود 35 میلیون تومان پرداخت می‌شود.
طرح‌های جایگزینی خودرو فرسوده
جدای از طرح نقدی اسقاط خودروی فرسوده که در بالا به آن اشاره شد، طرح‌های جایگزینی خودروهای فرسوده نیز وجود دارد. این طرح ابتدا برای تاکسی‌ها و خودروهای سنگین فرسوده معرفی شده بود اما بعدها خودروهای سواری نیز مشمول آن شدند. بر این اساس مالکان با دریافت تسهیلات و مشوق‌های مختلف می‌توانند خودروهای فرسوده را از رده خارج کرده و خودروی نو خریداری نمایند.
به این ترتیب مالک می‌بایست به سامانه یکپارچه خرید خودرو و یا سامانه فروش خودروسازان مراجعه نموده و طرح جایگزینی و تعویض خودروی فرسوده را انتخاب نماید. پس از آن مالک باید اطلاعات موردنیاز را ثبت کرده و در صورتی که نیاز به وکالتی کردن حساب و بلوکه کردن مبلغ مشخصی در آن باشد این کار را انجام دهد (در جدیدترین طرح فروش تیر ماه 1404 ایران‌خودرو نیازی به بلوکه کردن مبلغ در حساب مالک خودروی فرسوده نیست). در صورت برنده شدن در این طرح شما می‌بایست پس از تائید مدارک و مستندات خود، مبلغ خودروی جدید را به حساب خودروساز واریز کرده و خودروی جدید را دریافت نمایید.
مزایا و معایب اسقاط خودرو
پس از آشنایی با شرایط و ضوابط اسقاط خودرو فرسوده در 1404 می‌خواهیم به مزایا و معایب این کار بپردازیم.
مزایا
مهم‌ترین مزیت اسقاط خودروهای فرسوده به کاهش مصرف سوخت و آلودگی ناشی از حذف خودروهای قدیمی و پرمصرف مربوط می‌شود. با این کار به حفظ محیط‌زیست نیز کمک شایانی می‌شود. دیگر مزیت این کار را می‌توان شرکت در قرعه‌کشی‌های خودروسازان با سهمیه‌های مخصوص طرح جایگزینی خودروهای فرسوده دانست که مالکان با افزایش شانس برنده شدن خود می‌توانند خودروی صفرکیلومتر با قیمتی کمتر از بازار را دریافت نمایند.
معایب
البته اسقاط خودروی فرسوده برای مالکان برخی معایب را نیز داراست که شاید مهم‌ترین آن‌ها پرداخت هزینه کمتر نسبت به بازار باشد؛ به عبارت دیگر قیمت خودروی فرسوده در مراکز اسقاط کمتر از بازار است. همچنین در برخی شهرها مراکز مجاز اسقاط خودروی فرسوده وجود نداشته و یا تعداد آن کم است که بر مشکلات مالکان این وسایل نقلیه می‌افزاید.
مراکز اسقاط خودرو در ایران
در استان تهران 15 مرکز اسقاط خودروی فرسوده وجود دارد که در جدول زیر مشخصات آن‌ها درج شده است.
استان | شهر | کد مرکز اسقاط خودرو | نام مرکز اسقاط خودرو | تلفن |
تهران | تهران | 1711 | توسعه صنعت و تجارت آرین پاژ | 77538353 |
تهران | تهران | 1714 | بنیان صنعت ماشین پایتخت | 55190862 |
تهران | تهران | 1715 | تعادل سازان صنعت | ۵۵۱۹۰۸۳۵ |
تهران | تهران | 1716 | ره پویان نوین راه ابریشم | 02334557132 |
تهران | تهران | 1718 | پاکان صنعت نویان خودرو | 09198021880 |
تهران | شهریار | 1721 | شایسته کار صنعت ایرانیان | 02141956 |
تهران | تهران | 1723 | زرین کوب آسیا | 02166381479 |
تهران | تهران | 1725 | جهان خودرو تهران | 02156528164 |
تهران | تهران | 1726 | پایا خودرو نوین | 09127308635 |
تهران | تهران | 1727 | ایثار خودرو پایتخت | 55190821 |
تهران | تهران | 1728 | ره آوران سبز آفاق | 55190825 |
تهران | تهران | 1729 | گروه ایرانیان زمین پاک صنعت (ایران زمین) | 02155190854 |
تهران | تهران | 1730 | بهسازان نظیف بازیافت | 66592830 |
تهران | تهران | 1732 | ناوگان صنعت ایرانیان | 36771013 |
تهران | تهران | 1733 | تامین خودرو تدبیر | 02188082528 |
لیست مراکز اسقاط خودرو در کرج نیز به شرح زیر است:
استان | شهر | کد مرکز اسقاط خودرو | نام مرکز اسقاط خودرو | تلفن |
البرز | کرج | 1712 | انجمن حمایت زندانیان مرکز | 02633265083 |
البرز | کرج | 1719 | کاویانی پارس کار اندیش | 02634763268 |
البرز | کرج | 1720 | بازرگانی ستاره تجارت البرز | 0263552607 |
البرز | کرج | 4115 | سامان بازیافت البرز | 02633503016 |
شایان ذکر است در سراسر کشور 170 مرکز اسقاط خودرو وجود دارند که شما عزیزان با مراجعه به وب‌سایت aseb.ir انجمن صنفی مراکز اسقاط خودروهای فرسوده کشور از مراکز اسقاط شهر خود مطلع شوید.
تجربه رانندگان و مالکان
برخی مالکان خودروهای فرسوده با طی فرایند ثبت‌نام در وب‌سایت nnhk.com و دریافت گواهی اسقاط توانسته‌اند در طرح جایگزینی خودروهای فرسوده شرکت کرده و موفق به خرید خودروی صفرکیلومتر داخلی یا وارداتی شوند. با توجه به اینکه سهمیه مشخصی برای دارندگان خودروهای فرسوده در طرح‌های فروش خودروسازان اختصاص داده می‌شود بنابراین به این عزیزان توصیه شده که در سامانه یاد شده ثبت‌نام کرده و به دنبال خرید خودروی جدید باشند. البته چالش‌هایی نیز وجود دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به زمان‌بر بودن فرایند بررسی و تائید مدارک و همچنین تأخیر در تحویل خودروی جایگزین اشاره کرد.
سؤالات متداول
- چه خودروهایی برای اسقاط واجد شرایط هستند؟
به‌طورکلی خودروهایی که به سن فرسودگی رسیده باشند امکان اسقاط را دارند که این سن برای خودروهای سواری شخصی 20 سال، تاکسی‌ها 10 سال و خودروهای سنگین بین 10 تا 25 سال است.
- قیمت گواهی اسقاط خودرو فرسوده چقدر است؟
قیمت گواهی اسقاط خودرو فرسوده در سال 1404 به 35 میلیون تومان می‌رسد که با کسر حق‌العمل مراکز اسقاط، مبلغ 31.5 میلیون تومان به مالک خودروی فرسوده پرداخت می‌شود.
- هزینه اسقاط خودرو چقدر است؟
هزینه اسقاط خودرو به قیمت گواهی اسقاط و تعداد گواهی‌های تعلق گرفته به خودروی فرسوده بستگی دارد. به‌طور مثال، در سال جاری قیمت گواهی اسقاط 35 میلیون تومان است و اگر خودروی فرسوده واجد دریافت 3 گواهی باشد هزینه اسقاط آن حدود 95 میلیون تومان خواهد بود.
- چگونه در طرح جایگزینی ثبت‌نام کنیم؟
پس از ثبت‌نام در وب‌سایت ستاد نوسازی ناوگان حمل‌ونقل کشور مالک می‌بایست در طرح‌های فروش خودروسازان بخش جایگزینی خودروهای فرسوده ثبت‌نام کرده و در صورت برنده شدن نسبت به پرداخت مابه‌التفاوت قیمت خودروی صفرکیلومتر اقدام نموده و خودروی خود را پس از تائید مدارک تحویل بگیرد.
- مراکز اسقاط کجا هستند؟
در کل کشور حدود 170 مرکز اسقاط خودرو وجود دارد که با مراجعه به وب‌سایت انجمن صنفی مراکز اسقاط خودروهای فرسوده کشور به نشانی aseb.ir می‌توان از آن‌ها مطلع شد.
- اسقاط کامیون چه شرایطی دارد؟
برای اسقاط کامیون، وسیله نقلیه موردنظر باید 25 سال سن داشته و سند مالکیت به نام متقاضی باشد و یا اینکه فرد مراجعه کننده وکالت‌نامه معتبر از سوی مالک داشته باشد. با این تفاسیر مالک یا نماینده قانونی وی می‌تواند در دو طرح نقدی (دریافت هزینه گواهی اسقاط به‌صورت مستقیم) یا طرح جایگزینی (شرکت در طرح‌های ثبت‌نام شرکت‌های خودروساز) شرکت نماید.
نتیجه‌گیری
خودروهای قدیمی و فرسوده با مصرف سوخت و آلایندگی زیاد هزینه‌های اقتصادی زیادی را به کشور تحمیل می‌کنند و ایمنی پایین آن‌ها نیز باعث افزایش مرگ‌ومیر و تلفات جاده‌ای می‌شود. با اسقاط خودرو فرسوده می‌توان علاوه بر صرفه‌جویی قابل‌توجه در هزینه‌ها، کیفیت محیط‌زیست و ایمنی جاده‌ها را نیز ارتقا داد. در این مقاله تمامی جزئیات لازم در خصوص اسقاط خودرو فرسوده در سال 1404 خدمت شما عزیزان تقدیم شد. در صورتی که تجربه خاصی در مورد اسقاط خودروهای قدیمی دارید خوشحال می‌شویم ما و دیگر کاربران پدال را با آن آشنا کنید.