حق تقدم در میدان با کدام خودرو است؟ راهنمای عملی برای رانندگان

در دنیای پرترافیک امروز، حق تقدم در میدان یکی از مهم‌ترین اصول رانندگی است که می‌تواند جان و مال رانندگان و عابران را حفظ کند. رعایت قوانین و مقررات راهنمایی و رانندگی نه تنها یک وظیفه قانونی، بلکه یک مسئولیت اخلاقی است. عدم توجه به این قوانین، عامل اصلی بسیاری از تصادفات شهری به شمار می‌رود و می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری مانند جراحات شدید یا خسارات مالی سنگین به همراه داشته باشد. در ایران، با توجه به ترافیک فشرده شهرهای بزرگ آگاهی از حق تقدم در میدان بیش از پیش ضروری است.

میادین شهری به عنوان نقاط کلیدی ترافیک، نیازمند رعایت دقیق قواعد هستند. حرکت صحیح در میادین شامل مراحل زیر است:

• توقف قبل از ورود: رانندگان باید قبل از ورود به میدان، کاملاً توقف کنند و وضعیت داخل میدان را ارزیابی نمایند.
• گردش خلاف جهت عقربه‌های ساعت: داخل میدان، حرکت باید خلاف عقربه‌های ساعت (چپ‌گرد) باشد تا جریان ترافیک روان شود.
• خروج از سمت راست: برای خروج، راننده باید به لبه راست میدان نزدیک شده و با احتیاط وارد خیابان مجاور شود.
• رعایت سرعت کم: سرعت مجاز در میادین معمولاً زیر 30 کیلومتر در ساعت است تا امکان واکنش سریع فراهم شود.

این اصول، پایه حق تقدم در میدان را تشکیل می‌دهند و عدم رعایت آن‌ها می‌تواند منجر به جریمه یا مسئولیت در تصادفات شود.

طبق آیین‌نامه راهنمایی و رانندگی ایران، در میادین و تقاطع‌هایی که فاقد علائم یا چراغ‌راهنمایی هستند، حق تقدم در میدان به ترتیب اولویت‌های مشخصی تعیین می‌شود. این ماده تأکید دارد که حق تقدم در میدان نه تنها برای جلوگیری از تصادف، بلکه برای حفظ جریان ترافیک طراحی شده است. اصل کلیدی این است که وسایل نقلیه داخل میدان نسبت به وسایل نقلیه در حال ورود به میدان اولویت دارند.

در واقع، حق تقدم در میدان به معنای اولویت عبور است و رانندگان باید همیشه فرض کنند که دیگران ممکن است قانون را رعایت نکنند. یکی از شایع‌ترین اشتباهات، ورود بی‌احتیاط به میدان است. طبق بند "پ" ماده ۱۳۷، هنگام ورود به میدان‌ها، حق تقدم عبور با وسایل نقلیه‌ای است که در درون میدان در حال حرکت هستند. به عبارت ساده:

• راننده وارد شونده باید توقف کامل کند و منتظر عبور خودروهای داخل میدان بماند.
• اگر خودرویی داخل میدان حداقل یک خروجی را رد کرده باشد، به عنوان "داخل میدان" محسوب می‌شود و حق تقدم در میدان با آن است.
• در تصادفات، خودروی در حال ورود به میدان مقصر شناخته می‌شود، مگر اینکه خودروی داخل میدان با سرعت غیرمجاز حرکت کند.

دور زدن (گردش) در میدان، بخش پیچیده‌ای از حق تقدم در میدان است. قوانین به شرح زیر است:

• خودروهایی که قصد دور زدن کامل میدان دارند، نسبت به خودروهایی که می‌خواهند خارج شوند، حق تقدم در میدان دارند.
• اگر دو خودرو هم‌زمان دور بزنند، حق تقدم در میدان با خودرویی است که در سمت چپ حرکت می‌کند (اصل راست‌گردی معکوس در گردش).
• راننده باید در لاین داخلی بماند و با سرعت کم (زیر 30 کیلومتر) گردش کند تا دیگران را تحت‌فشار قرار ندهد.

مثال: اگر خودرویی از خروجی اول خارج شود درحالی‌که دیگری دور کامل می‌زند، دورزننده حق تقدم در میدان دارد و خارج شونده باید صبر کند. این شرط، جریان ترافیک را حفظ کرده و از انسداد جلوگیری می‌کند.

خروج از میدان نیازمند دقت بالاست، زیرا راننده از حالت "داخل" به "خارج" تغییر وضعیت می‌دهد. طبق قوانین:

• برای خروج، به منتهی‌الیه سمت راست بروید و چراغ‌ راهنما را بزنید.
• حق تقدم در میدان همچنان با دور زننده‌های داخل است؛ بنابراین، خودروی در حال خروج از میدان باید منتظر بماند.
• در تصادف خروج، خودروی در حال خروج از میدان مقصر است اگر تقدم خودروی در حال دور زدن را نقض کند.

علاوه بر این، هنگام خارج شدن از میدان، عابران پیاده و دوچرخه‌سواران حق تقدم کامل دارند، زیرا در معرض خطر بیشتری هستند. راننده باید کاملاً توقف کند تا آن‌ها عبور کنند. این شرط در میادین شلوغ حیاتی است.

 حق تقدم در میدان نه تنها یک قانون، بلکه کلید کاهش تصادفات در شهرهای ایران است. با رعایت این اصول، از توقف ورود تا احتیاط خروج، می‌توانید از تخلفات احتمالی و مسئولیت کیفری جلوگیری کنید. منابع رسمی مانند پلیس راهور توصیه می‌کنند رانندگان با مطالعه آیین‌نامه و تمرین در آزمون‌های آنلاین، این قوانین را به خاطر بسپارند.