کویل ماشین چیست؟ بررسی افزایش دهنده ولتاژ در سیستم احتراق خودرو

سیستم احتراق در خودروهای بنزینی یکی از عناصر کلیدی عملکرد موتور به شمار می‌رود؛ سیستمی که با هماهنگی اجزای متعددی همچون شمع، انژکتور، سنسورها، ECU و در این میان یکی از مهم‌ترین آن‌ها یعنی کویل ماشین، وظیفه ایجاد و انتقال انرژی لازم برای جرقه‌زنی را بر عهده دارد. اهمیت این قطعه زمانی بیشتر نمایان می‌شود که بدانیم کوچک‌ترین اختلال در آن می‌تواند به کاهش توان موتور، مصرف سوخت بالا، لرزش خودرو و حتی خام‌سوزی منجر شود.

کویل ماشین 206، کویل ماشین پراید و سایر خودروهای ایرانی با مشکلات رایجی مانند بد عمل کردن، داغ شدن یا افت ولتاژ روبه‌رو می‌شوند و همواره این پرسش مطرح است که دلیل سوختن کویل چیست و چگونه می‌توان از وقوع آن جلوگیری کرد. در سال‌های اخیر، افزایش قیمت قطعات یدکی نیز باعث شده است بررسی دقیق قیمت کویل ماشین و مقایسه آن میان خودروهای مختلف اهمیت دوچندان پیدا کند.

از طرفی آشنایی با نحوه کارکرد کویل، انواع آن، دلایل خرابی و روش‌های نگهداری صحیح می‌تواند مالکان خودرو را از هزینه‌های اضافی و تعمیرات غیرضروری دور نگه دارد. به همین دلیل در این مقاله تلاش کرده‌ایم تمام آنچه یک راننده نیاز دارد درباره کویل خودرو بداند را ارائه کنیم. پس تا انتها همراه ما باشید.

کویل خودرو Ignition Coil یک ترانسفورماتور کوچک و بسیار دقیق است که وظیفه تبدیل ولتاژ پایین باتری (حدود ۱۲ ولت) به ولتاژ بسیار بالا، معمولاً بین ۲۰ تا ۴۰ هزار ولت را بر عهده دارد. این ولتاژ تقویت ‌شده به شمع‌ها منتقل می‌شود تا جرقه‌ای قوی و کافی برای احتراق مخلوط سوخت و هوا ایجاد شود. بدون وجود کویل، احتراق در سیلندر شکل نمی‌گیرد و موتور عملاً از کار می‌افتد.

• تقویت ولتاژ برق باتری
• ارسال ولتاژ بالا به شمع‌ها
• ایجاد جرقه در زمان‌بندی دقیق مطابق دستور ECU
• کمک به احتراق کامل و کاهش خام‌سوزی
• تضمین روشن شدن روان موتور در شرایط مختلف

کویل ماشین از بخش‌های زیر تشکیل شده است:

• سیم‌پیچ اولیه
• سیم‌پیچ ثانویه
• هسته آهنی
• محفظه عایق و رزین ضد حرارت
• کانکتورهای ورودی و خروجی

کارکرد کویل بر پایه اصول القای الکترومغناطیسی است. هنگامی که جریان ۱۲ ولت از باتری وارد سیم‌پیچ اولیه می‌شود، میدان مغناطیسی در هسته ایجاد خواهد شد. ECU در لحظه مناسب این جریان را قطع می‌کند؛ قطع ناگهانی جریان باعث می‌شود در سیم‌پیچ ثانویه ولتاژ بسیار بالا القا شود. این ولتاژ از طریق وایر یا مستقیماً از کویل به شمع منتقل شده و شعله اولیه احتراق را شکل می‌دهد.

کویل ماشین در طول تاریخ خودروسازی، از مدل‌های ساده به انواع پیشرفته تکامل یافته است. انواع اصلی کوئل ماشین شامل موارد زیر هستند.

کویل کانستر: قدیمی‌ترین نوع کویل است که با یک کویل مرکزی و توزیع‌کننده همراه می‌شود. این نوع کوئل مناسب خودروهای قدیمی چند دهه قبل است و مزایایی همچون قیمت پایین و طراحی ساده دارد اما در مقابل باید به مشکلاتی همچون زمان‌بندی غیردقیق و سایش بالا اشاره کنیم.

کویل DIS بدون توزیع کننده: این قطعه از کویل‌های دوگانه برای دو سیلندر استفاده می‌کند. مزایای آن شامل کاهش قطعات متحرک و افزایش دوام است اما معایبی همچون پیچیدگی الکتریکی بیشتر دارد.

کویل COP: مدرن‌ترین نوع کویل است که یک کویل برای هر شمع دارد. دقت بالا، کاهش آلایندگی و بهبود شتاب از جمله مزایای کویل COP است و هزینه خرید بالاتر از معایب آن به شمار می‌رود.

کویل ماژولار: ترکیبی از چند کویل در یک واحد است و برای موتورهای 6 و 8 سیلندر استفاده می‌شود. این کویل در فضای اشغال شده صرفه‌جویی کرده ولی در صورت خرابی یک واحد باید کل مجموعه تعویض شود.

کویل پنسیل: کوچک و مستقیم بوده و داخل سوراخ شمع قرار می‌گیرد و گزینه‌ای ایده آل برای فضاهای محدود است. این نوع کویل هدر رفت انرژی را کاهش می‌دهد اما به حرارت حساس است.

وجود مشکل در کویل معمولاً با نشانه‌های مشخصی همراه است. برخی از مهم‌ترین علائم عبارت‌اند از:

• لرزش شدید موتور در حالت درجا
• افزایش مصرف سوخت
• ریپ زدن و لرزش
• روشن شدن چراغ چک
• کاهش شتاب خودرو
• استشمام بوی خام‌سوزی
• سخت روشن شدن موتور در هوای سرد
• خاموش شدن ناگهانی موتور
• صدای بسیار شدید اگزوز

با خرابی کویل ماشین پراید و کویل ماشین 206 این نشانه‌ها به وضوح دیده می‌شوند و چنین مشکلاتی معمولاً به دلیل کیفیت پایین قطعات متفرقه یا دمای بالای موتور رخ می‌دهد.

خرابی یا سوختن کویل دلایل مختلفی دارد و برخی از آن‌ها مستقیماً به شرایط استفاده راننده مربوط است. مهم‌ترین دلایل عبارت‌اند از:

دمای بیش از حد موتور

کویل معمولاً در نزدیکی سر سیلندر قرار دارد و گرمای زیاد می‌تواند عایق داخلی آن را تخریب کند.

شمع‌های فرسوده یا نامناسب

اگر شمع نتواند جرقه را در زمان مناسب ایجاد کند، فشار بیشتری روی کویل وارد می‌شود.

نوسان برق و ایراد در سیستم شارژ

ولتاژ غیرعادی دینام یا ضعف باتری باعث گرم شدن و آسیب دیدن کویل می‌شود.

نفوذ رطوبت

شست‌وشوی موتور با کارواش یا بارندگی شدید می‌تواند موجب اتصال کوتاه در کویل شود.

کیفیت پایین کویل‌های موجود در بازار

در بسیاری از موارد کویل‌های ارزان‌قیمت بازار استاندارد نیستند و عمر کوتاهی دارند.

نشتی روغن سر سیلندر

در برخی خودروهای داخلی گاهی نشتی سر سیلندر باعث جمع شدن روغن در اطراف کویل می‌شود.

وایر شمع معیوب

در خودروهای مجهز به وایر، خرابی این قطعه باعث افزایش مقاومت و فشار مضاعف بر کویل می‌شود.

در جدول زیر قیمت کویل برخی از پرفروش‌ترین خودروهای داخلی درج شده است. قیمت‌ها بسته به برند سازنده و کیفیت قطعه می‌تواند متفاوت باشد.

عیب‌یابی صحیح کویل نیازمند آگاهی از چند روش استاندارد است.

استفاده از دستگاه دیاگ

اگر یکی از سیلندرها بد سوزی داشته باشد، کدهای خطای مخصوص ثبت می‌شود. جابه‌جایی کویل میان سیلندرها نیز می‌تواند علت را مشخص کند.

تست مقاومت با مولتی‌متر

با اندازه‌گیری مقاومت سیم‌پیچ اولیه و ثانویه می‌توان از سلامت کویل مطمئن شد. مقاومت خارج از بازه استاندارد نشانه خرابی است.

بررسی کیفیت جرقه

جرقه‌های ضعیف، نامنظم یا رنگ زرد نشانه ایراد کویل یا شمع است.

تست چشمی و ظاهری

ترک‌خوردگی، چرب شدن بدنه، سوختگی، تغییر رنگ رزین یا بوی سوختگی همگی هشداردهنده هستند.

تست راه‌اندازی سرد

اگر خودرو در صبح زود سخت روشن شود، احتمال خرابی کویل بسیار زیاد است.

کویل جزو قطعاتی است که نیاز به تعویض دوره‌ای ندارد، اما نگهداری صحیح آن می‌تواند عمرش را چند برابر کند.

سرویس منظم شمع‌ها

از مهم‌ترین اصول نگهداری کویل این است که شمع‌ها هر 20 تا 30 هزار کیلومتر تعویض شوند.

جلوگیری از نفوذ آب

شست‌وشوی موتور با کارواش پرفشار می‌تواند به‌سرعت کویل را معیوب کند.

تمیز نگه داشتن محل نصب کویل

وجود گرد و روغن باعث گرم شدن و فرسایش کویل می‌شود.

استفاده از قطعات استاندارد

کویل‌های متفرقه معمولاً عمر کوتاه‌تری دارند.

کنترل سیم‌کشی و اتصالات

اتصال بدنه ضعیف یا نوسان برق یکی از دلایل اصلی سوختن کویل است.

برای افزایش عمر کویل می‌توان اقدامات زیر را انجام داد.

بازدید دوره‌ای سیستم خنک‌کننده

حرارت دشمن اصلی کویل است. سالم بودن ترموستات، رادیاتور و واترپمپ اهمیت زیادی دارد.

استفاده از سوخت باکیفیت

سوخت بی‌کیفیت باعث بد سوزی شده و فشار مضاعف بر کویل وارد می‌کند.

رانندگی با دور موتور معمولی

رانندگی مداوم با دور بالا منجر به دمای بالای موتور و استهلاک کویل می‌شود.

نصب محافظ حرارتی در برخی مدل‌ها

در برخی خودروها نصب محافظ کویل به کاهش دما کمک می‌کند.

کنترل مداوم سنسورها

سنسورهایی مثل سنسور اکسیژن و دریچه گاز در صورت ارسال داده اشتباه باعث بد سوزی و فشار روی کویل می‌شوند.

کویل ماشین یکی از مهم‌ترین اجزای سیستم احتراق است که نقش حیاتی در ایجاد ولتاژ بالا و تولید جرقه لازم برای احتراق سوخت دارد. سرویس و نگهداری کویل ماشین 206، کویل ماشین پراید و سایر محصولات داخلی اهمیت دوچندان دارد زیرا خرابی آن به‌سرعت روی کیفیت رانندگی تأثیر می‌گذارد.

آشنایی با نشانه‌های خرابی، دانستن دلیل سوختن کویل، شناخت انواع کویل و اطلاع از قیمت کویل ماشین در بازار به رانندگان کمک می‌کند تصمیم‌های دقیق‌تر و اقتصادی‌تری بگیرند. همچنین رعایت اصول نگهداری، تعویض به‌موقع شمع‌ها، جلوگیری از داغی موتور و استفاده از قطعات استاندارد می‌تواند عمر کویل را افزایش داده و از هزینه‌های اضافی جلوگیری کند.