آموزش رانندگی ایمن در زمان بالا آمدن آب و سیلابهای شهری
بارشهای ناگهانی و سیلابهای شهری دیگر اتفاقی نادر نیستند. توسعه نامتوازن شهرها، پوشاندن مسیرهای طبیعی آب، فرسودگی شبکه فاضلاب و تغییرات اقلیمی باعث شدهاند خیابانها در مدت کوتاهی به رودخانه تبدیل شوند. در چنین شرایطی، خودروها و رانندگان جزو آسیبپذیرترین عناصر شهر هستند. این مطلب بهصورت آموزشی و مبتنی بر تجربههای ثبتشده، توصیههای ایمنی و خطاهای رایج را برای رانندگان در زمان سیلاب شهری بررسی میکند.
همه ما میدانیم که عبور از یک خیابان آبگرفته یا مسیر سیلابی جادهای میتواند ریسکهای مختلفی داشته باشد. حداقل اینکه میدانیم این آب میتواند خطر خرابی وسیله نقلیه ما را به همراه داشته باشد یا در مواقع بحرانیتر، باعث غرق شدگی شود.
چرا سیلاب شهری برای خودرو خطرناک است؟
سیلاب شهری فقط «آب جمعشده» نیست. ترکیبی است از آب گلآلود با عمق نامشخص، جریانهای تند و ناگهانی، دریچههای باز یا جابهجا شده فاضلاب شهری یا چالههای عمیق، زباله، شاخه درخت، سنگ و اجسام فلزی، آلودگیهای شیمیایی و فاضلابی و...
حتی ۳۰ تا ۴۰ سانتیمتر آب متحرک میتواند تعادل خودرو را به هم بزند و وارد شدن آب به موتور، گیربکس، انباره اگزوز، سنسورها، ECU و سیستم ترمز خسارتهای سنگین ایجاد کند.
قبل از حرکت در شرایط بارندگی شدید
اگر هنوز در راه نیفتادهاید، این مرحله مهمترین بخش تصمیمگیری شما است. بنابراین با توجه به جمیع جهات باید ریسکها را بسنجید. و حتی در صورت امکان از سفر پرهیز کنید.
کارهایی که باید انجام دهید
- بررسی وضعیت هوا و هشدارهای رسمی شهری و هواشناسی
- به تعویق انداختن سفرهای غیرضروری
- انتخاب مسیرهای اصلی و مرتفعتر شهر
- اطلاع به خانواده یا همکاران از مسیر حرکت
- خاموش کردن سیستم استارت-استاپ (در خودروهای مجهز)
کارهایی که نباید انجام دهید
- اعتماد به تجربه قبلی از یک مسیر مشخص
- تصور اینکه «چند دقیقهای رد میشم»
- حرکت با خودرویی که ارتفاع کف کمی دارد
اگر در حال رانندگی هستید و با آبگرفتگی روبهرو شدید
اینجا نقطهای است که بیشترین اشتباهها رخ میدهد.
قانون طلایی
اگر عمق آب را نمیبینید، وارد آن نشوید.
نشانههای خطرناک
- دیده نشدن جدول خیابان
- موجدار بودن سطح آب
- توقف یا برگشت خودروهای دیگر
- شناور بودن زباله یا شاخهها
عبور از آبگرفتگی؛ فقط در شرایط اجتنابناپذیر
اگر مجبور به عبور شدید (مثلاً راه برگشتی وجود ندارد):
- دنده را در حالت سنگین نگه دارید (دنده ۱ یا ۲)
- سرعت ثابت و بسیار کم (حدود ۵ تا ۷ کیلومتر بر ساعت)
- ایجاد موج یکنواخت جلوی خودرو و حفظ آن
- فاصله گرفتن از خودروهای دیگر برای جلوگیری از موج شدید
- عدم توقف در میانه مسیر
نکته مهم: در خودروهای اتوماتیک، تغییر دنده ناگهانی میتواند باعث مکش آب به داخل گیربکس شود.
کارهایی که مطلقاً نباید انجام دهید
کار خطرناک | چرا خطرناک است؟ |
|---|---|
گاز دادن ناگهانی | مکش آب به موتور و هیدرولاک |
خاموش کردن خودرو در آب | نفوذ آب به اگزوز و موتور |
استارت زدن خودروی خاموششده | آسیب جدی به پیشرانه |
عبور از کنار درب فاضلاب شهری یا چالهها | احتمال سقوط چرخ |
دنبال کردن SUVها و شاسیبلندها | توان عبور آنها معیار شما نیست |
اگر خودرو در آب خاموش شد چه کنیم؟
- استارت نزنید (حتی یکبار)
- خودرو را ترک کنید اگر سطح آب در حال افزایش است
- به مکان مرتفع پناه ببرید
- با امداد خودرو تماس بگیرید
- پس از انتقال خودرو، حتماً بررسی کامل موتور، روغن، فیلتر هوا، گیربکس و سیستم برق انجام شود
بعد از عبور از آبگرفتگی
حتی اگر عبور موفق بوده، کار تمام نشده است.
- چند بار ترمز ملایم برای خشک شدن لنتها
- گوش دادن به صداهای غیرعادی
- بررسی روشن شدن چراغهای هشدار
- در اولین فرصت بازدید فنی (بهویژه روغن موتور)
باورهای اشتباه رایج
یک تجربه عملی ما با یک خودروی کراس اوور دو دیفرانسیل وارداتی در ایران در سال گذشته نشان میدهد که نباید به این ویژگیهای خودرو دل بست. خودروی مورد نظر در خیابانهایی که حدود 15 تا 20 سانتیمتر آبگرفتگی داشتند خاموش شد که احتمالا به علت ورود آب به سنسورها بود. در صورتی که میزان سیلاب افزایش مییافت می توانست خودرو را جابجا کرده یا با خود ببرد.
- «شاسیبلندها غرق نمیشن» ❌
- «اگه آروم بری مشکلی نیست» ❌
- «یه بار استارت بزنم روشن میشه» ❌
- «ماشین بیمه بدنه داره، مهم نیست» ❌
خسارتهای سیلاب در بسیاری از موارد تحت پوشش کامل بیمه نیستند یا نیاز به الحاقیه دارند.
توصیههای ویژه برای شهرهای ایران
- در شهرهایی مثل تهران، مشهد، شیراز و اهواز، زیرگذرها خطرناکترین نقاط هستند
- مسیرهای نزدیک به مسیلهای قدیمی (حتی اگر پوشیده شدهاند) اول دچار آبگرفتگی میشوند
- در ساعات ابتدایی بارش شدید، شبکه فاضلاب بیشترین فشار را دارد
سعی کنید مسیر عبور خود را از جاهای خلوت انتخاب نکنید تا درصورت بروز مشکل، امکان درخواست کمک وجود داشته باشد. اگر وارد مسیری سیلابی شدید و خودرو خاموش شد و ارتفاع آب در حال افزایش بود، به سرعت سعی کنید از خودرو خارج شوید و در صورت امکان با کمک خودروهایی چون کامیونها یا بولدوزرها، خودرو را از محل خطر بیرون بکشید.
جمعبندی
در سیلابهای شهری، احتیاط مهمتر از مهارت رانندگی است. هیچ مقصدی ارزش به خطر افتادن جان سرنشینان یا نابودی خودرو را ندارد. تصمیم درست اغلب این است که حرکت نکنید، برگردید یا توقف کنید. خودرو قابل جایگزینی است، جان انسان نه.
این راهنما میتواند تفاوت بین یک تجربه پرهزینه و یک تصمیم عاقلانه باشد.