نشت گاز کولر ماشین؛ تشخیص علائم، دلایل و راه‌حل‌های تعمیر

نشت گاز کولر ماشین جزو مشکلات سیستم تهویه مطبوع خودروست که کارایی آن را به شدت تحت تأثیر قرار می‌دهد. در این مقاله راهکارهای عملی برای رفع چنین پدیده‌ای را ارائه کرده‌ایم.

گرمای هوا در روزهای اخیر باعث شده است بسیاری از رانندگان به فکر استفاده از کولر ماشین باشند اما یکی از مشکلات سیستم تهویه مطبوع خودرو نشت گاز از آن است که علاوه بر کاهش کارایی سیستم سرمایش می‌تواند مشکلات دیگری را نیز ایجاد کند؛ اما دلیل اینکه کولر ماشین توانایی خنک کاری خود را از دست می‌دهد چیست؟ چگونه می‌توان نشت گاز کولر ماشین را تشخیص داد؟ برای یافتن پاسخ این پرسش‌ها تا انتهای مقاله همراه ما باشید. معمولا با گذر ۳ یا ۴ سال از عمر خودروی صفر، میزان گاز کولر آن کاهش می‌یابد که امری کاملا طبیعی به شمار می‌آید. با این همه، روند کاهش گاز در بازه زمانی کوتاه‌مدت نشانه خرابی در بخش‌های گوناگون این سیستم است که در فصل گرم، می‌تواند به بلایی آزاردهنده برای مالک و سرنشینان تبدیل شود. راحتی و آسایش دمایی و رطوبتی فضای خودرو، رسیدگی به این بخش از خودرو را به‌ویژه در فصول گرم پراهمیت می‌کند. روند کاهش گاز کولر و افت عملکرد سیستم تهویه‌مطبوع می‌تواند از پیامدهای نشتی گاز کولر باشد که در ادامه به علل پیدایش و روش‌های برطرف‌سازی آن می‌پردازیم.

علائم تخلیه گاز کولر خودرو چیست؟

یک روز گرم را تصور کنید که پشت فرمان خودروی خود نشسته‌اید و با روشن کردن کولر، متوجه صدای غیرعادی این سیستم یا باد کم و ضعیف آن می‌شوید؛ این رخدادها می‌توانند نشانه کاهش یا اتمام گاز کولر خودروی شما باشند. عدم شارژ به‌موقع این گاز و نشتی سیستم کولر می‌توانند منجر به تولید صدا و عملکرد ضعیف سیستم کولر خودرو شوند؛ بنابراین اگر با موارد اینچنینی روبه‌رو می‌شوید، بهتر است نشتی گاز کولر و کارکرد درست موتور آن را بررسی کنید.

علائم نشتی گاز کولر خودرو

خودرو، یک مجموعه درهم‌تنیده و پیچیده است و مشکلات بخش‌های گوناگون آن هم می‌تواند سرچشمه‌های مختلفی داشته باشد. نشت گاز کولر هم از این قاعده مستثنا نیست و ‌می‌تواند دلایل گوناگونی داشته باشد:

کهنگی قطعات کولر خودرو

طبیعی‌ترین علت نشت گاز کولر و حتی عملکرد ضعیف آن، سالخوردگی بخش‌های مختلف سیستم آن به شمار می‌رود. ساییدگی، پوسیدگی و شکستگی در قطعات کولر و لوله‌های انتقال می‌تواند عملکرد این سیستم را با چالش مواجه کند.

خرابی کولر خودرو

در جاده‌های غیراستاندارد داخلی بسیار پیش می‌آید که کف خودرو با سنگ یا لبه گودال برخورد داشته باشد. حتی اگر از کیفیت آسفالت و پستی و بلندی‌هایش هم صرف‌نظر کنیم، باز هم ممکن است خودرو در یک سانحه ترافیکی ضربه ببیند و به شکستگی در ناحیه کولر دچار شود. شکستگی در لوله‌های این سیستم هم به نشت گاز کولر منجر می‌شود و حجم گاز سردکننده را کاهش خواهد داد.

نفوذ هوا و رطوبت به سیستم کولر

درصورت آسیب‌دیدگی بخش‌های مختلف کولر خودرو در اثر ضربه، فرسودگی، خوردگی یا… و عدم تعمیر آن و با کار کردن دوباره کولر، امکان نشت رطوبت و نفوذ هوا به سیستم کولر بالا می‌رود. با ترکیب شدن گاز کولر با با این رطوبت و هوا، اسیدی ساخته می‌شود که درون این سیستم، خوردگی و خرابی ایجاد می‌کند. موارد یادشده ما را ملزم می‌کند خرابی و فرسودگی بخش‌های گوناگون سیستم کولر خودرو را جدی بگیریم. حال این سوال پیش می‌آید که چگونه می‌توان از نشت گاز کولر، خرابی یا فروسدگی قطعات آن مطلع شد؟ قاعدتا ساده‌ترین و مطمئن‌ترین کار مراجعه به متخصص مکانیک به شمار می‌رود اما پیش از انجام این کار و بر اساس چند نشانه، خودمان هم می‌توانیم تا حدی به تشخیص مشکل خودروی خود بپردازیم.

همان‌گونه که پیشتر هم گفتیم، عمر مفید گاز کولر ۳ تا ۴ سال است و پس از آن مستلزم تعویض یا شارژ خواهد شد. اگر هم مشکل کولر از کهولت قطعات آن نباشد به‌طور کلی با عواملی مانند گرم‌شدن باد کولر، برفک زدن پنل کولر، برفک زدن لوله‌های کولر و… مواجه می‌شوید. در ادامه به‌طور مفصل‌تری به روش‌های تشخیص نشتی گاز کولر می‌پردازیم.

تشخیص نشتی گاز کولر خودرو

رفع مشکلات سیستم تهویه‌مطبوع خودرو می‌تواند کاری دشوار باشد. بهتر است در ابتدا و پیش از هر کاری، دو حالت خرابی را در نظر بگیرید: وجود نشتی و درگیر نشدن کمپرسور کولر. به زبان دیگر، ممکن است نقص عملکرد کولر تنها از نشتی گاز آن نباشد و به عملکرد موتور آن مربوط شود. ممکن است تعمیر سیستم کولر خودروی شما نیازمند ابزاری خاص باشد که شما از آن بی‌بهره باشید. در سوی دیگر، اگر مشکل تنها به کم شدن گاز کولر ختم شود، می‌توانید با تهیه یک کیت شارژ گاز کولر از فروشگاه‌های قطعات یدکی، گاز کولر خودروتان را دوباره پر کنید.

 

استفاده از لامپ فرابنفش برای یافتن نشتی کولر

بازتاب نور فرابفنش از گاز مبرد کولر به راحتی با چشم غیرمسلح قابل رویت است پس با تاباندن یک چراغ فرابفنش ساده روی نقاطی که نشتی گاز کولر از آن‌ها متحمل است، می‌توان نقص را بررسی کرد. پس از اطمینان از محل نشتی گاز، می‌توان اقدام به رفع آن کرد.

تست کولر با گاز نیتروژن

در این روش باید کولر را به‌کلی از مبرد خالی کرد و سپس آن را با گاز نیتروژن پر کرد. خوبی تست کولر با نیتروژن این است که درصورت وجود نشتی در اجزای کولر صدای خروج گاز به مانند «هیس» به گوش خواهد رسید.

استفاده از اسنیفر برای یافتن نشتی گاز کولر خودرو

می‌توان با استفاده از شناساگر نشتی نیز نقص سیستم کولر را تشخیص داد. دستگاهی موسوم به اسنفیر (بو کن) یک دستگاه تخصصی برای انجام این کار به شمار می‌رود که گازهای هالوژنه را شناسایی می‌کند. گاز کولر هم که جزو این دسته گازها به شمار می‌رود با این دستگاه مشخص خواهد شد..

استفاده از محلول شناساگر

یکی از ساده‌ترین روش‌های شناسایی نشتی گاز کولر در ابعاد نسبتا بزرگ، بهره‌گیری از محلولی است که از عامل شناساگر گاز کولر تهیه شده باشد. ممکن است در بخشی  از اجزای کولر خودرو با اسپری کردن این محلول خاص، کف تشکیل شود که مکان دقیق نشتی گاز کولر را نمایان می‌کند. اگر هم خبری از کف روی سیستم کولر شما نبود، می‌توانید آسوده‌خاطر باشید چون کولر در بخش‌های اسپری‌شده نشتی ندارد.

آیا کم بودن گاز کولر باعث خرابی آن می‌شود؟

یکی از شایع‌ترین دلایل گرم شدن باد کولر خودرو کمبود گاز آن به شمار می‌رود. تبخیر فرایندی است که روند خنک‌سازی را ممکن می‌سازد و کمپرسور وظیفه فشرده‌سازی آن را دارد. مسلماً با خالی بودن گاز مبرد در مخزن یا کم بودن آن، در روند کاری این بخش خلل ایجاد خواهد شد؛ بنابراین کم یا خالی بودن گاز کولر عملکرد کولر شما را با خلل ایجاد کرده و نشانه خرابی در نقطه‌ای از سیستم آن است. معمولاً کم یا خالی شدن گاز کولر خودرو حاصل نشتی یک قسمت از سیستم کولر خودرو محسوب می‌شود. نشتی می‌تواند در بخش‌هایی چون کنداسور، اِواپراتور، درایر و کاسه نمد کمپرسور باشد. دقت کنید که بیان انقضای گاز مصرفی کولر خودرو یا فاسدشدن آن ادعایی بی‌اساس و غیرعلمی به شمار می‌رود.

روش‌های بررسی نشتی گاز کولر چیست؟

به‌طور خلاصه، برای یافتن نشتی گاز کولر می‌توان از راه‌های زیر استفاده کرد:

1. استفاده از نیتروژن به‌جای مبرد برای شناسایی
2. استفاده از اسنیفر یا بو کن برای شناسایی
3. استفاده از نور لامپ فرابفنش
4. استفاده از محلول نشتی‌یاب

نشت گیر کولر خودرو

نشت گیر کولر خودرو ماده‌ای شیمیایی است که با گاز داخل سیستم تهویه مطبوع واکنش نشان داده و باعث مسدود شدن سوراخ‌های ریز لوله‌ها و اتصالات کولر می‌شود. نشت گیر به دلیل ترکیب منحصربه‌فرد خود می‌تواند به یک ماده سخت تبدیل شده و مانع خروج گاز از سیستم شود. از جمله نشت گیرهای کولر موجود در بازار می‌توان به اسپری بی تاپ و نویسکو اشاره کرد. این محصولات نقاط قوتی همچون عدم آسیب رساندن به تجهیزات تهویه مطبوع خودرو و مناسب بودن برای اکثر خودروها را دارند. برخی محصولات نیز ترکیبی از گاز R134a و نشت گیر هستند که در عرض چند دقیقه عمل نشت گیری و آب‌بندی کولر را انجام می‌دهند و حتی روی عملکرد کلی کولر نیز تأثیر مثبت دارند.

مزایا و معایب نشت گیر کولر خودرو

مهم‌ترین مزایای این محصول کاهش هزینه‌های عیب‌یابی و رفع نشتی، استفاده راحت، جلوگیری از خرابی‌های بعدی و نهایتاً حفظ کارایی کولر و حتی بهبود عملکرد آن است اما در مقابل باید به مشکلاتی همچون احتمال افزایش فشار در سیستم تهویه مطبوع و خرابی سایر قطعات، عدم رفع دائمی نشتی و جلوگیری از تشخیص نشتی‌های واقعی کولر اشاره کرد.

چک‌لیست نشت‌یابی کولر خودرو

در این جدول به اقدامات ضروری‌ای که باید برای نشت‌یابی کولر خودرو انجام دهید اشاره شده است. دقت داشته باشید که برخی از این اقدامات را می‌توانید در خانه نیز انجام دهید اما برخی از آن‌ها نیازمند ابزار ویژه و دانش خودرویی بالا هستند که توصیه می‌شود در این حالت کار را به یک متخصص بسپارید.

روش بررسی	قطعات مورد بازرسی	ابزار موردنیاز	ملاحظات
بازدید چشمی	کلیه شلنگ‌ها و اتصالات، واشر محور کمپرسور، پره‌های کندانسور، اورینگ ها	چراغ قوه، آینه	جستجوی هرگونه آسیب فیزیکی، ترک‌های مشهود، وجود لکه‌های روغنی و…
تست رنگ UV	تمام مدار سیستم، لوله تخلیه اواپراتور، نقاط اتصال، ناحیه کلاچ کمپرسور	عینک مخصوص، ابزار تزریق رنگ، لامپ UV	تزریق رنگ از طریق شیر سرویس فشار پایین، روشن کردن کولر به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه، بهترین روش برای نشتی‌های کم
دتکتور الکترونیکی نشتی	شیرهای سرویس، محفظه هسته اواپراتور، اتصالات کندانسور، واشرهای رسیور/درایر	دتکتور سازگار با گازهای R134a و R1234yf	کالیبره کردن دستگاه پیش از استفاده، حرکت پروب با سرعت حدود ۶ میلی‌متر بر ثانیه و یا کمتر، اجتناب از جریان هوا
تست فشار نیتروژن	پورت‌های فشار بالا و پایین، مجموعه شلنگ‌ها، اتصالات شیر انبساط	کپسول نیتروژن، رگلاتور، مانومتر	اقدامات ایمنی به‌صورت جدی در دستور کار قرار گیرد، تست با محلول آب و صابون
تست افت خلأ	یکپارچگی کلی سیستم	سنت مانومتر، پمپ خلأ	تخلیه تا حدود ۵۰۰ میکرون، افزایش خلأ بیش از ۲۰۰ میکرون پس از ۱۵ دقیقه به معنی وجود نشتی است
رنگ فلورسنت + لامپ UV	نقاطی با دسترسی دشوار، ترک‌های ریز در لوله‌های آلومینیومی	لامپ سیاه، عینک محافظ	برای نشتی‌های میکرو توصیه شده است و رنگ پس از تعمیر در سیستم باقی می‌ماند

سؤالات متداول درباره نشت گاز کولر ماشین

• تست نشتی گاز کولر خودرو چگونه انجام می‌شود؟

این تست با چند روش از جمله استفاده از لامپ فرابنفش، شناساگر الکترونیکی، گاز نیتروژن و… صورت می‌پذیرد و برای هریک دستگاه و ابزار مخصوص لازم است.

• چطور نشتی گاز کولر ماشین را تشخیص دهیم؟

استفاده از دستگاه‌های ویژه شناسایی نشتی گاز کولر ماشین از جمله لامپ فرابنفش و همچنین تست‌هایی همچون تست نیتروژن و افت خلأ می‌تواند به تشخیص نشتی گاز کولر ماشین کمک کند.

• علت نشتی گاز کولر ماشین چیست؟

فرسودگی و استهلاک قطعات، آسیب فیزیکی لوله‌ها و اتصالات، خرابی کمپرسور، وجود سوراخ در کندانسور و اواپراتور، استفاده از گاز مبرد بی‌کیفیت و نفوذ رطوبت به سیستم تهویه مطبوع از جمله دلایل نشتی گاز کولر ماشین هستند.

• قیمت نشت گیر کولر خودرو در ایران چقدر است؟

در حال حاضر قیمت این محصول حدود ۵۰۰ هزار تومان است.

• نشت گیر کولر خودرو چیست و چگونه کار می‌کند؟

این ماده شیمیایی با استفاده از ترکیب منحصربه‌فرد خود می‌تواند سوراخ‌های ریز داخل سیستم تهویه را مسدود کرده و جلوی نشتی را بگیرد.

• آیا نشتی گاز کولر پراید با پژو متفاوت است؟

خیر نشتی گاز کولر این دو خودرو تفاوت چندانی با یکدیگر ندارد و دلایل اصلی نشتی در کولر پراید و پژو نیز شامل خرابی قطعات و آسیب فیزیکی آن‌هاست.

• بهترین روش نشت‌یابی گاز کولر خودرو کدام است؟

استفاده از چراغ فرابنفش و تست نیتروژن را می‌توان جزو بهترین روش‌های نشت‌یابی گاز کولر خودرو دانست.

• آیا می‌توانیم نشتی گاز کولر را خودمان تعمیر کنیم؟

درصورتی‌که از دانش و ابزار کافی برای این کار برخوردار باشید می‌توانید نشتی را برطرف کنید اما توصیه می‌شود رفع نشتی گاز کولر ماشین توسط یک متخصص و ابزارآلات مخصوص این کار صورت گیرد.

• علائم کم شدن گاز کولر ماشین چیست؟

کاهش کارایی کولر، افت سرمای داخل کابین، بوی نامطبوع از سمت دریچه‌های ورود هوا، یخ بستن سطح کمپرسور و صداهای غیرعادی کولر خودرو جزو علائم کم شدن گاز کولر هستند.

• هزینه نشت‌یابی گاز کولر خودرو در ۱۴۰۴ چقدر است؟

هزینه نشت‌یابی گاز کولر خودرو در سال ۱۴۰۴ بسته به نوع خودرو و پیچیدگی سیستم تهویه مطبوع بین ۳۰۰ تا ۷۰۰ هزار تومان است.