علائم خرابی فشنگی آب چیست؟ از تشخیص تا آموزش تعویض

سیستم خنک‌کننده خودرو نقش بسیار مهمی در حفظ دمای ایده آل موتور و کارکرد آن بر عهده دارد. از آنجایی که صدها قطعه ریز و درشت در کنار یکدیگر فعالیت می‌کنند بنابراین گرمای زیادی تولید می‌شود و سیستم یاد شده می‌بایست دمای آن‌ها را کاهش دهد. یکی از اجزای سیستم خنک‌کننده، فشنگی آب است که به ویژه در خودروهای ایرانی اهمیت زیادی داشته و خرابی آن می‌تواند عواقب سنگینی داشته باشد؛ اما از کجا بفهمیم فشنگی آب خودرو خراب است؟ برای یافتن پاسخ چنین پرسشی تا انتها همراه ما باشید. پیش از این مقالات آموزشی جامعی درباره اجزای گوناگون سیستم خنک‌کننده خودرو از جمله رادیاتور، مایع خنک‌کننده، رله فن و... در پدال منتشر شده است و حالا نوبت به بررسی علائم خرابی فشنگی آب یا سنسور دمای آب می‌رسد.

همان‌طور که گفته شد حفظ دمای ایده آل پیشرانه اهمیت زیادی دارد اما سیستم خنک‌کننده از کجا دمای ایده آل برای کارکرد وسایل نقلیه را تشخیص داده و تنظیم می‌کند؟ این کار بر عهده سنسور دمای آب coolant temperature sensor یا فشنگی آب است که با علامت اختصاری CTS نیز نشان داده می‌شود. قبلاً مقاله جامعی درباره سنسورهای مختلف بکار رفته در خودروها منتشر کرده‌ایم و هم‌اکنون نوبت به سنسور دمای آب می‌رسد. این سنسور دمای مایع خنک‌کننده را اندازه می‌گیرد تا ECU بر اساس آن درباره کارکرد سایر بخش‌ها تصمیم‌گیری کند. سنسور موردبحث بی‌وقفه دمای مایع خنک‌کننده را اندازه می‌گیرد تا از کارکرد پیشرانه در دمای بهینه اطمینان حاصل شود.

به منظور کسب اطلاعات درست درباره دمای پیشرانه، ECU ولتاژ تنظیم شده‌ای را به فشنگی آب می‌فرستد. مقاومت این سنسور با دما تغییر می‌کند و این‌گونه ECU می‌تواند تغییرات دمایی را بررسی کند. ECU از اطلاعات برای محاسبه دمای مایع خنک‌کننده استفاده می‌کند و با استفاده از داده‌های مختلف پارامترهایی همچون تزریق سوخت، مخلوط سوخت و هوا و زمان احتراق را تنظیم می‌کند. همچنین کامپیوتر خودرو با اطلاعات فشنگی آب تصمیم می‌گیرد که چه زمانی فن خنک‌کننده روشن یا خاموش شود. فشنگی آب همچنین میزان دمای آب در پشت آمپرها را نیز به اطلاع راننده می‌رساند.

همانند هر قطعه دیگری احتمال خرابی سنسور دمای آب وجود دارد. خرابی این قطعه می‌تواند مشکلات عدیده‌ای از جمله داغ کردن پیشرانه و کاهش عملکرد آن را در پی داشته باشد. به همین خاطر است که آگاهی یافتن از علائم خرابی فشنگی آب بسیار مهم خواهد بود چراکه در صورت عدم اطلاع یا نادیده گرفتن آن امکان آسیب دیدن شدید پیشرانه و تحمیل هزینه‌های سنگین وجود دارد.

اولین قدم در بررسی صحت عملکرد قطعه موردبحث توجه به شکل ظاهری آن خواهد بود چراکه با گذشت زمان امکان شکسته شدن خود سنسور یا متعلقات آن وجود خواهد داشت. این سنسور معمولاً در بخش جلوی پیشرانه و نزدیک ترموستات یا رادیاتور نصب می‌شود. اگرچه بررسی ظاهری سنسور دمای آب می‌تواند برخی مشکلات را نشان دهد اما تمامی علائم خرابی این قطعه با بررسی ظاهری یافت نمی‌شوند. در ادامه به برخی از مهم‌ترین نشانه‌های خرابی فشنگی آب اشاره می‌کنیم:

• نشانگر آب نادرست در پشت آمپرها (معمولاً زمانی که پیشرانه گرم شد عدد نشان داده شده باید بین 88 تا 90 درجه سانتی‌گراد باشد)
• داغ کردن پیشرانه
• صدای خشن پیشرانه در زمان کارکرد درجا
• کاهش عملکرد پیشرانه که به دلیل محاسبه اشتباه مخلوط سوخت و هوا به وجود می‌آید
• افزایش مصرف سوخت

درصورتی‌که به خرابی این قطعه شک دارید در اسرع وقت نزد یک مکانیک باتجربه مراجعه کنید تا با بررسی عملکرد سنسور خرابی آن را تشخیص دهد.

از جمله رایج‌ترین علائم خرابی فشنگی آب پراید می‌توان به روشن شدن چراغ هشدار دما، خروج دود سیاه از اگزوز، جوش آوردن مداوم موتور، افزایش مصرف سوخت و لرزش غیرعادی موتور اشاره کرد.

خرابی فشنگی آب پژو 405 نیز با نشانه‌هایی از جمله نمایش دمای اشتباه در پشت آمپرها، نشتی مایع خنک‌کننده، افت توان موتور و مصرف سوخت بالاتر، جوش آوردن موتور، روشن شدن چراغ چک و دمای آب در پشت آمپرها و همچنین عملکرد نادرست فن‌ها همراه است.

در صورتی که فشنگی آب سمند EF7 خراب شود شاهد مشکلاتی از جمله مشکل در استارت و روشن شدن خودرو، افت قدرت تولیدی موتور، روشن شدن چراغ چک، افزایش مصرف سوخت، روشن شدن فن‌ها در دمای پایین، افزایش دمای موتور و جوش آوردن آن خواهید بود.

به منظور تست صحت عملکرد قطعه با استفاده از مولتی متر ابتدا باید کلید یا سلکتور این دستگاه را روی اهم‌متر قرار دهید. در مرحله بعد سیم‌های مشکی و قرمز را در محل مربوطه دستگاه قرار داده و دو سر سیم‌های مشکی و قرمز را به دو پایه فشنگی آب وصل کنید و در دماهای مختلف مقدار مقاومتی را که دستگاه نشان می‌دهد یادداشت نمایید. اگر اعداد به دست آمده اختلاف زیادی با استاندارد خودروساز برای این قطعه داشته باشد و یا اینکه مقاومت نشان داده شده صفر باشد پس فشنگی آب خراب است و می‌بایست تعویض شود. در جدول زیر میزان مقاومت قطعه یاد شده در دماهای مختلف درج شده است.

به منظور تعویض این قطعه در خودروهای ایرانی از جمله پراید و پژو 405 می‌بایست در ابتدا ابزارهای مناسب از جمله آچار تخت یا رینگی و یا آچارفرانسه، انبردست یا انبر قفلی، پیچ‌گوشتی دو یا چهارسو، دستکش ایمنی، ظرف مناسب نگهداری مایع خنک‌کننده، نوارتفلون، مایع خنک‌کننده (در صورت لزوم)، دستمال یا حوله تمیز و... را تهیه نمایید. دقت داشته باشید که برای تعویض فشنگی حتماً باید موتور خودرو خاموش و سرد باشد چراکه در غیر این صورت خطر سوختگی وجود خواهد داشت. پس از تهیه این ابزار لازم مراحل زیر را طی کنید.

• مرحله اول: تهیه ابزار، پارک خودرو در محل مناسب، اطمینان از سرد بودن موتور
• مرحله دوم: قطع اتصال باتری
• مرحله سوم: باز کردن درپوش رادیاتور به منظور تخلیه فشار سیستم خنک‌کننده
• مرحله چهارم: قرار دادن ظرفی در زیر خودرو، باز کردن شیر تخلیه رادیاتور به منظور خروج مایع خنک‌کننده (تخلیه کامل مایع خنک‌کننده نیاز نیست و تنها کاهش ارتفاع مایع و نرسیدن آن به فشنگی آب کفایت می‌کند)
• مرحله پنجم: اطلاع از محل نصب قطعه موردبحث (در خودروهای ایرانی از جمله پژو 405، معمولاً فشنگی روی بلوک موتور و در نزدیکی ترموستات نصب شده است)
• مرحله ششم: جدا کردن فشنگی قدیمی از سوکت، باز کردن فشنگی آب معیوب
• مرحله هفتم: پیچیدن نوارتفلون در رزوه‌های فشنگی جدید و نصب آن در محل موردنظر
• مرحله هشتم: محکم کردن قطعه جدید در جای خود، اتصال سوکت به فشنگی
• مرحله نهم: پر کردن مایع خنک‌کننده رادیاتور
• مرحله دهم: تست و اطمینان از عملکرد صحیح قطعه جدید

باید دقت کرد قطعات خودروهای ایرانی توسط شرکت‌های زیادی تولید می‌شوند و طبیعی است که در این میان قطعات تقلبی و بی‌کیفیت نیز در بازار وجود داشته باشد بنابراین حتماً خرید خود را از فروشگاه‌های معتبر انجام داده و در انتخاب نوع فشنگی و تناسب آن با مشخصات خودروی خود اطمینان حاصل کنید.

• چگونه بفهمیم فشنگی آب پژو 405 خراب است؟

رایج‌ترین علائم خرابی قطعه موردبحث در پژو 405 شامل نمایش نادرست دمای آب در پشت آمپرها، عملکرد نادرست فن‌ها، نشتی مایع خنک‌کننده، روشن شدن چراغ چک و... است.

• خرابی فشنگی آب سمند EF7 چه مشکلاتی ایجاد می‌کند؟

خرابی این قطعه در سمند EF7 می‌تواند باعث جوش آوردن موتور، عملکرد نادرست فن‌ها، افت توان تولیدی و افزایش مصرف سوخت شود.

• چطور فشنگی آب خودرو را با مولتی متر تست کنیم؟

به این منظور باید حالت اهم‌متر را روی مولتی انتخاب کرده و سپس میزان مقاومت قطعه را اندازه‌گیری کنید. در صورتی که مقدار مقاومت روی دستگاه عدد صفر بود یا میزان آن اختلاف زیادی با استانداردهای موجود داشت بنابراین فشنگی خراب است.

• آیا خرابی فشنگی آب باعث روشن شدن چراغ چک می‌شود؟

بله خرابی این قطعه می‌تواند باعث روشن شدن چراغ چک شود که با دستگاه دیاگ می‌توان کد خطا را تشخیص داد.

• هزینه تعویض فشنگی آب در سال 1404 چقدر است؟

هزینه تعویض قطعه یاد شده در خودروهای ایرانی از جمله پراید و پژو در سال 1404 چیزی حدود 200 تا 400 هزار تومان است هرچند بسته به مهارت مکانیک و محل تعویض قطعه می‌تواند متفاوت باشد.

• فشنگی آب اصل را از کجا بخریم؟

برای خرید قطعات اصل بهتر است به فروشگاه‌های معتبر و نمایندگی‌های مجاز خودروسازان مراجعه نمایید.

• آیا خرابی فشنگی آب باعث افزایش مصرف سوخت می‌شود؟

بله خرابی قطعه موردبحث می‌تواند افت توان موتور و افزایش مصرف سوخت را در پی داشته باشد.

• چگونه محل فشنگی آب در پراید را پیدا کنیم؟

این قطعه در پراید روی سر سیلندر و قبل از ترموستات نصب شده است.

سنسور دمای آب قطعه‌ای مهم است که وظیفه اندازه‌گیری دمای مایع خنک‌کننده را بر عهده دارد. خرابی این قطعه می‌تواند مشکلات زیادی از جمله جوش آوردن موتور و افت توان و عملکرد آن را در پی داشته باشد. در این مقاله با نشانه‌های رایج خرابی فشنگی و همچنین قیمت آن در خودروهای ایرانی آشنا شدید. با استفاده از قطعات باکیفیت و بررسی مداوم سیستم خنک‌کننده خودروی خود می‌توانید طول عمر این قطعه را افزایش دهید. از شما عزیزان دعوت می‌کنیم تجربیات خود در این باره را با ما و دیگر کاربران پدال به اشتراک بگذارید.