خودروی سدان چیست و چه مزیتی نسبت به شاسی بلند دارد؟

باگذشت بیش از یک قرن فروش خودروهای مختلف، انواع چهاردر چهارسرنشینه با صندوق عقب و سقف فلزی، بیشترین تعداد تولید را داشته‌اند. این مدل‌ها اصطلاحا سدان نامیده می‌شوند.

خودروهای سدان، دارای سه بخش بدنه یا سه باکس (box) هستند که محل نصب پیشرانه، اتاق سرنشینان و صندوق عقب را شامل می‌شود. اولین‌بار، واژه‌ی سدان در سال 1911 توسط خودروسازی اسپیدول (Speedwell) در امریکا استفاده شد. اوایل قرن بیستم، انواع خودروهای چهارسرنشینه دودر یا چهاردر، سدان محسوب می‌شدند اما این شرایط به مرور زمان تغییر کرد تا وجود چهاردر و صندوق عقب مجزا (باکس) مشخصات اصلی یک سدان باشد.

سدان از واژه‌ی اسپانیایی Sedere به معنی نشستن (to sit) یا صندلی گرفته شده است. همچنین سدان به معنی رئیس یا مجموعه‌ی رؤسا نیز هست. باتوجه به اینکه اوایل قرن بیستم، معمولا افراد متشخص و متمول در خودروهای چهاردر، روی صندلی عقب می‌نشستند و فرد دیگری رانندگی را انجام می‌داد؛ می‌توان دلیل انتخاب واژه‌ی سدان را متوجه شد. در کشور انگلستان، کلمه‌ی سدان به سالن کوچک نیز اشاره دارد.

تا اوایل دهه‌ی 70 میلادی و قبل از ظهور انواع هاچبک‌ یا شاسی‌بلند، اکثر خودروهای دنیا به سه گروه اصلی سدان (چهاردر) و کوپه (دودر) و وانت (پیکاپ) تقسیم می‌شدند. تا آن زمان در امریکا، شورولت ایمپالا پرفروش‌ترین سدان بود اما به مرور، تویوتا کارینا (کمری) و هوندا آکورد، علاوه‌بر امریکا، بازار سدان در سراسر دنیا را تصاحب کردند. سدان‌های کوچک‌تر، مثل تویوتا کرولا نیز به محبوبیت زیادی رسیدند تا آنجا که نسل‌های مختلف کرولا با تولید بیش از 50 میلیون دستگاه، پرفروش‌ترین مدل در تاریخ خودروسازی باقی ماند.

در سال 2021، تویوتا راو4 عنوان پرفروش‌ترین خودروی دنیا را کسب کرد. پیش ‌تر طی دهه‌ها مختلف، همواره یک مدل سدان به این جایگاه می‌رسید. هرچند که توجه به شاسی‌بلندها در سراسر جهان، رو به افزایش است اما سدان‌ها هنوز فروش بسیاری خوبی دارند و مورد توجه هستند. براساس آمار و پیش‌بینی‌های کارشناسی، احتمالا تا سال 2030، تنها 20 درصد خودروهای دنیا سدان خواهند بود و حدود 80 درصد را انواع کراس‌اور، شاسی‌بلند یا وانت تشکیل خواهند داد.

مهم‌ترین دلیل برتری یک سدان در مقایسه با کراس‌اور، به فرمان‌پذیری و تعادل بدنه مربوط است. در حالت کلی، احتمال کمتری برای واژگونی سدان‌ها هنگام حادثه وجود دارد. همچنین بسیاری افراد معتقدند، رانندگی عادی و فرایند پارک خودرو با سدان، راحت‌تر از انواع شاسی‌بلند است و برای راننده دید بهتری به عقب فراهم می‌شود. فرایند ترمزگیری و کاهش سرعت هم به دلیل وزن پایین‌‌تر برای سدان، نکته‌ی مثبت است. طبیعتا شتاب‌گیری با سدان‌ها نیز سریع‌تر انجام می‌شود.

آرامش در کابین و سکوت داخل اتاق، برای خودروهای سدان و شاسی‌بلند ساخت برندهای مشابه، یک‌سان نیست. فرم کلی بدنه و حالت آیرودینامیک خودرو، صدای ناشی از باد (جریان هوا) برای کراس‌اورها را افزایش می‌دهد. همچنین، نصب صندوق عقب برای سدان‌ها، علاوه‌بر کمک به هدایت هوا از سمت سقف، نقش مهمی در کاهش صدای ناشی از چرخ‌های عقب دارد.

به طور کلی، سدان‌ها نسبت به شاسی‌بلندهای هم‌اندازه (از نظر اتاق)، ارزان‌تر، سبک‌تر و کم‌مصرف‌تر هستند. این شرایط، هزینه‌ی خرید و نگه‌داری سدان‌‌ها را کاهش می‌دهد. براساس آمار، هزینه‌ی بیمه برای شاسی‌بلندها در سراسر دنیا، معمولا بیش از سدان‌های هم‌قیمت است. احتمالا به این دلیل که رفع آسیب‌دیدگی کراس‌اورها بعد از حادثه، هزینه‌ی بیشتری نسبت به سدان‌ها دارد.

به عنوان مثال، هوندا آکورد و هوندا CR-V دو خودروی ساخت یک برند با بدنه‌های متفاوت سدان و شاسی‌بلند اندازه متوسط هستند. شرکت سازنده برای نسخه‌ی پایه از آکورد و CR-V، پیشرانه‌ی توربوشارژ 1/5 لیتر با قدرت 190 اسب بخار ارائه می‌دهد؛ درحالی‌که CR-V حتی در نسخه‌ی تک دیفرانسیل سنگین‌تر است و طبیعتا شرایط آیرودینامیک ضعیف‌تری نسبت به آکورد دارد. مجموع این شرایط باعث می‌شود مصرف سوخت CR-V نسبت به آکورد در شرایط مختلف، 0/5 تا یک لیتر در صد کیلومتر، بیشتر باشد.

قیمت هوندا CR-V نیز نسبت به آکورد با امکانات مشابه، حدود هزار دلار بیشتر است. همین شرایط برای فورد فیوژن و اسکیپ یا تویوتا کمری و راو4 نیز وجود دارد.

پیش‌تر گفته شد که سال 2021 برای اولین‌بار در تاریخ خودروسازی دنیا، یک مدل کراس‌اور رتبه‌ی اول پرفروش‌ترین خودروی جهان را کسب کرد. تویوتا راو4 توانست طی 12 ماه از سال گذشته، یک میلیون و 132 هزار دستگاه فروش داشته باشد. در فهرست 10 خودروی پرتقاضای سال، پنج سدان، سه کراس‌اور و دو مدل وانت پیکاپ وجود دارد.

سال 2021، تویوتا کرولا رتبه‌ی دوم پرفروش‌ترین خودروی جهان را کسب کرد. از مدل‌های سدان، هاچبک و استیشن واگن این خودرو، جمعا یک میلیون و 104 هزار دستگاه فروخته شده است.

در بازار جهانی، نسخه‌ی پایه از تویوتا کرولا سدان، به قیمت 20 هزار دلار عرضه می‌شود. این مدل، پیشرانه‌ی 1/8 لیتر تنفس طبیعی با قدرت 140 اسب بخار دارد و همراه جعبه‌دنده‌ی اتوماتیک CVT، سرعت‌گیری صفر تا صد کیلومتر برساعت 10 ثانیه فراهم می‌کند.

بعد از تویوتا کرولا، نیسان سنترا توانست پرفروش‌ترین سدان جهان در سال 2021 باشد. البته باید توجه داشت که سنترا برخلاف کرولا، فاقد نسخه‌های هاچبک یا استیشن است و تمام 693 هزار خودروی فروخته شده، سدان بوده‌اند.

آستانه قیمت نیسان سنترا مدل 2022 نیز، 20 هزار دلار است. این مدل با پیشرانه‌ی 2 لیتر تنفس طبیعی و قدرت 150 اسب بخار فروخته می‌شود. سنترا همراه گیربکس CVT، سرعت‌گیری صفر تا صد کیلومتر برساعت 9/5 ثانیه دارد.

تویوتا کمری با اختلافی اندک نسبت به نیسان سنترا در گروه پرفروش‌ترین سدان‌های سال 2021 باقی ماند. از این خودرو، 681 هزار دستگاه فروخته شد تا همچنان، محبوب‌ترین سدان خانوادگی دنیا محسوب شود.

انواع مختلفی از تجهیزات فنی برای تویوتا کمری وجود دارد. این مدل با پیشرانه‌ی 2/5 لیتر 180 اسب بخار در بسیاری از کشورهای دنیا به قیمت 27 هزار دلار فروخته می‌شود و در زمان 10 ثانیه به سرعت صد کیلومتر برساعت می‌رسد. کمری با موتور 2 لیتر 150 اسب بخار، 3/5 لیتر 300 اسب بخار و هیبرید 208 اسب بخار نیز تولید می‌شود.

تسلا مدل 3 با عرضه‌ی 508 هزار دستگاه در رتبه‌ی نهم پرفروش‌ترین خودروهای دنیا و جایگاه چهارم پرتقاضاترین سدان‌های جهان در سال 2021 قرار گرفت. این خودروی تمام برقی، آستانه قیمت 48 هزار دلار دارد و نسبت به دیگر مدل‌های پرفروش دنیا، به وضوح گران‌تر است.

ارزان‌ترین نمونه از تسلا مدل 3، تک موتور 325 اسب بخار دیفرانسیل عقب است. این خودرو می‌تواند 6 ثانیه بعد از شروع حرکت به سرعت صد کیلومتر برساعت برسد و نهایت سرعت 225 کیلومتر برساعت ارائه دهد. شعاع حرکتی این نسخه از تسلا مدل 3، حدود 480 کیلومتر است.

هوندا آکورد در سال 2021، جایگاه دهم پرفروش‌ترین خودروی جهان و رتبه‌ی پنجم سدان‌های دنیا را کسب کرد. از این مدل، 481 هزار دستگاه فروخته شد که شامل سه نوع پیشرانه‌ی 1/5 لیتر توربوشارژ 192 اسب بخار، 2 لیتر توربوشارژ 250 اسب بخار و هیبرید 212 اسب بخار می‌شود.

ارزان‌ترین مدل هوندا اکورد با موتور 1/5 لیتر، 27 هزار دلار قیمت دارد و همراه گیربکس CVT، در زمان 7/5 ثانیه به سرعت صد کیلومتر برساعت می‌رسد.