آموزشمقالات

تیونینگ خودرو چیست؟ بررسی انواع سبک تیونینگ در خودروها

واژه‌ای که در چند سال اخیر کاملاً بین جوانان و طرفداران خودرو همه‌گیر شده تیونینگ Tuning است؛ اما می‌خواهیم بدانیم تیونینگ خودرو به چه معناست و چه بخش‌هایی را شامل می‌شود. همراه ما باشید.

تیونینگ در لغت به معنی تنظیم کردن است اما در صنعت خودرو معنی دیگری دارد. در واقع با تیونینگ یک خودرو به دنبال بهبود طراحی ظاهری، داخلی و فنی آن خواهیم بود. به شرکت‌هایی که کار ارتقای فنی و ظاهری خودروها یا همان تیونینگ را انجام می‌دهند تیونر می‌گویند که از جمله مشهورترین آن‌ها می‌توان به برابوس، منصوری، هنسی، نوویتک، تک آرت و… اشاره کرد.

تیونینگ خودرو چیست؟

تیونینگ به معنی اصلاحات صورت گرفته در یک خودرو به منظور بهینه‌سازی آن خواهد بود. معمولاً تیونینگ شامل افزایش قدرت پیشرانه و بهبود عملکرد کلی خودرو خواهد بود هرچند تغییراتی نیز در سیستم تعلیق صورت می‌گیرد تا هندلینگ آن بهتر شود. البته برخی تیونرها به دنبال کاهش مصرف سوخت یا حتی عملکرد نرم‌تر خودرو هستند. در کل هدف از تیون کردن خودرو بهبود عملکرد کلی آن در پاسخ به درخواست‌های مالک است. معمولاً تیونینگ باعث کاهش قابلیت اطمینان خودرو می‌شود اما اگر به‌صورت اصولی و توسط شرکتی متخصص انجام شود مشکلی ایجاد نخواهد شد. علاوه بر بخش‌های فنی شاهد ایجاد تغییرات در ظاهر خودروها و کابین آن‌ها نیز هستیم. برخی تیونرها نیز فقط متخصص بهبود طراحی خودروها هستند و به قوای محرکه دست نمی‌زنند.

اکثر افراد دوست دارند مالک خودرویی باشند که جلب‌توجه می‌کند و متمایز است. به همین خاطر تیونینگ در صنعت خودرو فراگیر می‌شود. در اواخر دهه ۵۰ میلادی در آمریکا مسابقات درگ ۴۰۰ متر با درگسترها محبوب شد. معمولاً درگسترها قدرت بسیار بالایی داشتند و چرخ های عقب بزرگ و بخش جلوی کوچک و با پهنای کمتر جزو شاخصه‌های آن‌ها به شمار می‌رفتند. بعدها چنین مسابقاتی در اروپا و به ویژه آلمان نیز برگزار شدند. در آلمان به چنین رویدادهایی “بادی ریس” می‌گفتند. در واقع تمامی قطعات ضروری و غیرضروری از روی خودروها باز می‌شدند و سپس پیشرانه‌ای جدید یا ارتقا یافته روی خودرو نصب می‌شد.

البته که افراد زیادی خواهان شرکت در چنین مسابقاتی بودند و رفته‌رفته بازدیدکنندگان نیز از مهندسان خواستند تا خودروهای آن‌ها را ارتقا دهند. مدیران باهوش سریعاً روند کار را بررسی کردند و شرکت‌های تیونینگ زیادی را تأسیس نمودند. فراموش نکنید که در مسابقات موتور اسپرت آلمان خودروهایی با ظاهر اسپرت تر و مجهز به قطعاتی همچون اسپویلر خودنمایی می‌کردند. در حقیقت روند ارتقای ظاهری خودروها از آلمان شروع شد. از آن زمان تاکنون آلمان مهد طرفداران تیونینگ بوده است. ژاپنی هم بیکار نبودند و از اواسط دهه ۶۰ میلادی دست‌به‌کار شدند. امروزه صنعت تیونینگ گردش مالی بسیار بالایی دارد و اکثر افراد نیز به تیونرها مراجعه می‌کنند. حتی خود خودروسازان نیز با شرکت‌های تیونینگ خودرو همکاری‌هایی داشته‌اند. حالا که با تیونینگ خودرو آشنا شدیم می‌خواهیم بدانیم چه بخش‌هایی از خودرو را می‌توان ارتقا داد و به اصطلاح تیون کرد.

تیونینگ در سقف خودرو

گاهی اوقات مالک خودرویی دوست دارد سقف فلزی خودرو را با نمونه‌ای قابل باز شدن تعویض نماید. برخی شرکت‌های تیونینگ توانایی انجام چنین کاری را دارند و می‌توانند سقف استاندارد را جدا نموده و نمونه‌ای تاشو و بازشونده را نصب کنند. برخی تیونرهای حرفه‌ای نیز بجای سقف فلزی خودرو از نمونه‌ای از جنس مواد سبک‌تر همچون فیبر کربن استفاده می‌کنند تا عملکرد کلی خودرو با کاهش وزن بهبود یابد.

تیونینگ و تعویض جلوپنجره

جلوپنجره قطعه‌ای در بخش جلوی خودروست که علاوه بر زیبایی باعث افزایش ورود هوا به محفظه پیشرانه و خنک کردن آن می‌شود. گاهی اوقات تیونرها از قطعه‌ای جدیدتر و زیباتر استفاده می‌کنند و در اغلب موارد نیز جنس فیبر کربنی با رنگ تیره را برای جلوپنجره انتخاب می‌کنند تا خودرو ظاهر گیراتر و جذاب‌تری پیدا کند. البته در اکثر خودروهای برقی امروزی خبری از جلوپنجره نیست چراکه این خودروها نیازی به خنک کاری پیشرانه ندارند.

تیونینگ بدنه و ظاهر خودرو

این گزینه طرفداران زیادی دارد. افراد زیادی از ظاهر استاندارد خودروی خود خسته شده‌اند و برخی نیز ترجیح می‌دهند بین خودروهای دیگر جلب‌توجه کنند به همین خاطر راهی نمایندگی تیونرهای مختلف می‌شوند. تیونرها بخش‌های مختلفی از خودروها را می‌توانند تیونینگ کنند که از جمله آن‌ها می‌توان به چراغ‌ها، درب‌ها، رکاب‌ها و… اشاره کرد. برخی افراد اعتقاد دارند ظاهر استاندارد خودروها زیباتر از نمونه‌های تیون شده است اما برخی دیگر مخالف هستند. هرچند برخی پروژه‌های تیونینگ خودرو وجود دارند که واقعاً فراتر از نمونه فابریک کارخانه ظاهر می‌شوند.

تیونینگ درب‌های خودرو

تیونرهای حرفه‌ای می‌توانند درب‌های جدید با طراحی متفاوتی را برای درب‌ها در نظر بگیرند. اگر هدف از تیونینگ خودرو بهبود عملکرد آن باشد احتمالاً از متریال سبک‌وزنی برای درب‌ها استفاده خواهد شد. گاهی اوقات نیز تیونرها مکانیسم ساده باز شدن درب را تغییر می‌دهند و مثلاً آن را تبدیل به درب پروانه‌ای یا حتی گالوینگ می‌کنند.

تیونینگ و تغییر چراغ خودرو

یکی از محبوب‌ترین گزینه‌های تیونینگ خودرو همین تغییر و تعویض چراغ است. تیونینگ چراغ می‌تواند هم شامل استفاده از چراغی با طراحی جدید و متفاوت باشد و هم شامل چراغ استاندارد با عملکرد نورانی بهتر. در اکثر موارد تیونرها از چراغ‌های خشن‌تر و گیراتر برای خودروها استفاده می‌کنند تا ظاهر کلی خودرو را بهبود بخشند هرچند برخی تیونرهای حرفه‌ای به دنبال بهبود کارایی می‌روند و از چراغ‌هایی با تکنولوژی LED یا حتی لیزر استفاده می‌کنند.

تیونینگ و تعویض سپرها

سپرها علاوه بر نقش محافظتی اهمیت بالایی در زیبایی یک خودرو دارند. تیونرها تمرکز خاصی روی سپرها دارند و معمولاً از سپرهایی با ورودی‌های هوای بزرگ‌تر در جلو و دیفیوزرها و خروجی‌های اگزوز گیراتر در عقب استفاده می‌کنند. تیونرهای کاربلد نیز از فیبر کربن برای کاهش وزن سپرها و همچنین افزایش استحکام آن‌ها سود می‌برند. طراحی زیبای سپرها نقش زیادی در بهبود طراحی یک خودروی تیون شده خواهد داشت.

تیونینگ و تعویض سر اگزوز

ساده‌ترین کاری که مالک غیرحرفه‌ای یک خودرو می‌تواند انجام دهد نصب سر اگزوزهای اسپرت روی خودرو خواهد بود اما تیونرهای حرفه‌ای این کار را بسیار مفصل‌تر انجام می‌دهند. تیونرهای باتجربه معمولاً از سیستم‌های اگزوز کاراتر با صدای بهتر و سر اگزوزهای از جنس فولاد ضدزنگ و با پوشش فیبر کربن یا کروم استفاده می‌کنند. یک سیستم اگزوز اسپرت علاوه بر ایجاد صدای جذاب باعث انتقال سریع‌تر گازهای خروجی شده و بنابراین روی عملکرد پیشرانه نیز تأثیر مثبتی می‌گذارد.

تیونینگ تایرها و رینگ‌ها

رینگ و لاستیک خودرو اهمیت به سزایی در زیبایی آن دارد. خودروهای فابریک کارخانه با توجه به شرایط کلی جاده‌ها ساخته می‌شوند و اغلب آن‌ها از لاستیک‌های با پهنای کمتر و رینگ‌های کوچک‌تر استفاده می‌کنند. همچنین ارتفاع سیستم تعلیق آن‌ها از سطح زمین نیز بیشتر است؛ اما افرادی هستند که می‌خواهند علاوه بر کاهش ارتفاع سیستم تعلیق خودروی خود از رینگ و لاستیک‌های بهتر استفاده کنند. به همین خاطر می‌توان رینگ و لاستیک‌های حرفه‌ای و باکیفیت را از برخی شرکت‌ها تهیه کرد. چنین رینگ‌هایی علاوه بر زیبایی زیاد استحکام بالایی نیز دارند و باعث بهبود هندلینگ و سواری خودرو می‌شوند.

همچنین بخوانید:

ارتفاع زدن؛ خوب، بد، زشت!

تیونینگ شیشه‌های خودرو

شاید تیونینگ شیشه‌های خودرو خیلی رواج نداشته باشد اما دودی کردن آن نیز به نوعی بهبود کارایی محسوب می‌شود. البته درصورتی‌که این کار به‌صورت اصولی و با متریال مناسب انجام شود باعث کاهش دمای داخل کابین خواهد شد و آسایش بیشتر سرنشینان را در پی خواهد داشت. همچنین برخی شرکت‌ها کار ضدگلوله کردن شیشه‌ها را نیز انجام می‌دهند که هزینه نسبتاً بالایی دارد.

تیونینگ فنی و افزایش توان و قدرت موتور

هیچ پروژه تیونینگی بدون بهبود کارایی موتور کامل نخواهد بود. شرکت‌های زیادی در زمینه افزایش قدرت و شتاب خودروها فعالیت می‌کنند و گاهی اوقات شاهد معرفی خودروهای تیون شده با قدرت‌های دیوانه‌وار هستیم. البته در اکثر موارد قابلیت اطمینان خودرو نسبت به نمونه استاندارد کاهش می‌یابد چراکه خودروساز از ظرفیت‌های خودروی خود آگاه است و آن را بیش از حد تحت‌فشار قرار نمی‌دهد درحالی‌که تیونرها به دنبال کسب حداکثر قدرت هستند. به‌هرحال تیونینگ موتور و اجزای فنی می‌تواند به روش‌های گوناگونی انجام شود که از جمله آن‌ها می‌توان به برنامه‌ریزی دوباره ECU، نصب توربوشارژر یا استفاده از توربوهای کاراتر و بزرگ‌تر، تعویض برخی قطعات داخل پیشرانه با نمونه‌های جدید، استفاده از سیستم اگزوز بهتر، تعویض سر سیلندر و پیستون با نمونه‌های جدید و… اشاره کرد.

لوازم تیونینگ خودرو

همان‌طور که اشاره شد برای تیون کردن یک خودرو می‌توان بخش‌های متنوعی را در نظر گرفت. اگر هدف شما فقط ارتقای ظاهری خودرو باشد می‌توانید با مراجعه به مراکز معتبر و کاربرد قطعات و لوازمی همچون رینگ و لاستیک، سپرهای جلو و عقب، رکاب‌های متفاوت، دیفیوزر و بال عقب، سر اگزوز و… را انتخاب نمایید. برای ارتقای بخش فنی نیز می‌بایست مواردی همچون برنامه‌ریزی دوباره ECU با همان ریمپ کردن، استفاده از سر سیلندر و پیستون‌های کاراتر و… در نظر بگیرید.

انواع تیونینگ خودرو

تیونینگ صنعت پرطرفداری است و بخش‌های مختلفی را شامل می‌شود. از تیونینگ ظاهری ساده همچون نصب سر اگزوز افترمارکتی گرفته تا نصب کاپوت، چراغ، گلگیر و… را می‌توان جزو تغییرات طراحی و ظاهری دانست. اما بخش مهم‌تر تیونینگ به قوای محرکه ارتباط دارد که در این بخش شاهد بهبود چشمگیر پیشرانه، گیربکس، سیستم تعلیق و… خواهید بود. معمولاً تیونرهای حرفه‌ای در هر دو بخش فعالیت دارند هرچند عمده تمرکز خود را روی افزایش قدرت و شتاب خودروها می‌گذارند.

میانگین امتیازات ۵ از ۵
از مجموع ۴۳ رای

شاهین احمدزاده

نویسنده و مترجم مجله "پدال"

مطالب مشابه

‫۲۵ دیدگاه‌ها

  1. Taha Malek

    ۱۶ اسفند ۱۴۰۱
    سوابق: (914 ديدگاه)

    مقاله یکم سطحی بود

    موافقم 47
    مخالفم 3
    1. عرفان

      ۱۷ اسفند ۱۴۰۱
      سوابق: (86 ديدگاه)

      شاید بعضیا (از جمله خودم!) یه کم نوب باشن…😂🙏🏻🗿

      موافقم 21
      مخالفم 1
  2. ناصر

    ۱۶ اسفند ۱۴۰۱
    سوابق: (12 ديدگاه)

    آقا من یه پراید 83سری اول انژکتوری ساژم دارم اینا 63اسب داشتن، الان پژو 405ایکس یک سون 97اسب هست خیلی زود میچسبونه دم سپر هعیی میخوان سبقت بگیرن، آیا با نصب هدرز و وایر میشه باهاش رفت مثلا 10اسب بیاد رو قدرت یا میل سوپاپ تقویتی و پورت پولیش هم میخواد یا سر سیلندر 16 سوپاپ B6چطوره؟

    موافقم 13
    مخالفم 3
    1. Carbonado Aventador

      ۱۷ اسفند ۱۴۰۱
      سوابق: (4469 ديدگاه)

      کیت مکش + هدز ۲۰ تا ۳۰ اسب بهت قدرت اضافه میده…
      ماشینت هم مثل اسب راه میره همین دوتا کارو بکنی بسته..
      نمبخواد دیگه به موتور سیخ بزنی

      موافقم 4
      مخالفم 2
  3. RENAULT5

    ۱۶ اسفند ۱۴۰۱
    سوابق: (1113 ديدگاه)

    من اصلا اعتقادی به تیونینگ ندارم چرا که ظاهر‌ خودرو رو چندان جذاب نمی کنند وبه صورت استاندارد زیبا تره
    در مورد ارتقا پیشرانه
    خب شرکت سازنده خودرو اگه این ظرفیتو تو خودروش ببینه قطعا انجام میده‌
    نیازی به تیونیگ موتور هم نیست

    موافقم 13
    مخالفم 88
    1. Radmehr (ایتالیایی فن متعصب)

      ۱۶ اسفند ۱۴۰۱
      سوابق: (541 ديدگاه)

      اها

      موافقم 38
      مخالفم 4
    2. moh-86

      ۱۷ اسفند ۱۴۰۱
      سوابق: (38 ديدگاه)

      حق

      موافقم 5
      مخالفم 21
    3. حیدر صالح

      ۲۰ اسفند ۱۴۰۱
      سوابق: (10 ديدگاه)

      بله درسته البته نه ایرانخودرو نه سایپا

      موافقم 1
      مخالفم 0
  4. ARMAN سابق

    ۱۶ اسفند ۱۴۰۱
    سوابق: (453 ديدگاه)

    تا جایی که من می دونم تو دنیا سه تا سبک تیونینگ داریم
    سبک اروپایی
    سبک آمریکایی
    سبک ژاپنی

    موافقم 39
    مخالفم 0
    1. علی جردن

      ۱۶ اسفند ۱۴۰۱
      سوابق: (1043 ديدگاه)

      منصوری خودش صاحب سبکه

      موافقم 33
      مخالفم 5
    2. Cyber truck punk

      ۲۵ مرداد ۱۴۰۲
      سوابق: (139 ديدگاه)

      به سبک آمریکایی باشه سنگین و با ابهت و خشن مثل ماسل کار ها.
      به سبک ژاپنی باشه track weapon و قاتل پیچ های ۹۰ درجه و سامورایی مانند.
      و به سبک اروپایی ……… ERROR سبک هاشون با منطق جور در نمیاد و بیشتر بچگانه ولی در اکثر وقت ها هم شاهکار بیرون میدن‌.
      البته آقای منصوری استثنا محسوب میشن چون ایشون و پروژهاش استوره هستن

      موافقم 4
      مخالفم 0
  5. R/T

    ۱۶ اسفند ۱۴۰۱
    سوابق: (962 ديدگاه)

    تو ایران بیشتر روی رینگ و سراگزوز و ارتفاع با چراغ توجه بسیاری میشه

    موافقم 35
    مخالفم 0
    1. امیررضا

      ۱۶ اسفند ۱۴۰۱
      سوابق: (267 ديدگاه)

      آی باریکلا، رینگ ۱۸ اینچ رو ماشینی که استاندارد براش ۱۵ اینچ توصیه شده، سر اگزوز دو تا چهار لول برای یدونه اگزوز، چراغ زنون که نور خاموش حرکت میکنن و وقتی رسیدن پشت آدم پشت سر هم نور بالا، ارتفاع هم که پنوماتیک داغون.

      موافقم 22
      مخالفم 0
  6. 911

    ۱۶ اسفند ۱۴۰۱
    سوابق: (564 ديدگاه)

    ایران هم صنعت تیونینگ دمپایی داره.
    یارو میره سیستم و ساب و….اینا میبنده رو ماشین که فقط شیشه هاش بلرزه. نه گوش کردن آهنگ. بیشتر مواقع هم باعث آزار دیگران میشه. خودشون هم گوششون آسیب میبینه، بهش میگن تیونینگ.
    یکی دیگه نصب یه سر اگزوز هست که صدای مزخرف و آزاردهندهی رو تولید میکنه. البته اگه ماشین های خارجی بود، خیلی هم آرمش بخش بود.یا میرن یه سر اگزوز پلاستیکی میخرن، که بگن ماشین ما ۲ تا سر اگزوز داره. درصورتی که دود فقط از یکیشون بیرون میاد. یا دودی کردن شیشه که بازم میشه داخلو واضح دید. یا بدنه. من یه بار دیدم یه پرایدی بود که مال عهد بوق بود یارو روش باله نصب کرده بود. یا داخل ماشین. یا ایموجی میزارن یا زیر سری یا مانیتور. موتور هم خیلی نادره کسی تیونینگ کنه. یا اگر کنه موتور با آسفالت از بی کیفیتی یکی میشه.خودرو ساز هامون هم که اسن دیگه عالی. باله بر عکس نصب میکنن، موتور رو ۲ اسب تیونینگ میکنن ،سپر رو به بهانه آیرودینامیک تیونینگ میکنن که بدتر آیرودینامیک به فنا میره. یا خود مردم. کمبر میزنن، یا اسن کمک فنر ها رو بالا پایین میکنن که مثلا کف خوابه یا…..هست. یا تعویض رینگ. رینگ مزخرف عهد بوق رو میندازن رو ماشین میگن بهترین ابهت تو دنیا رو این ماشین داره.
    همین قدر تونستم چیزی بگم، اگر بازم هست دوستان بهش اضافه کنید چون میلیون ها تیونینگ مزخرف تو ایران وجود داره

    موافقم 38
    مخالفم 4
    1. آرین

      ۱۶ اسفند ۱۴۰۱
      سوابق: (444 ديدگاه)

      یادم به اون‌هایی افتاد که لوله مکش فلزی و فیلتر اسپرت رو پشت رادیاتور نصب می‌کنن، به خیالشون بازده تنفسی موتور بیشتر میشه.
      یک نمونه عامیانه مسخره کسایی هستن که ماشین قراضه‌شون داره از هم می‌پاشه ولی چون رینگش اسپرته تصور خفن بودن دارن.

      موافقم 17
      مخالفم 1
  7. علی جردن

    ۱۶ اسفند ۱۴۰۱
    سوابق: (1043 ديدگاه)

    تیونینگ در ایران به دودی کردن شیشه و شوتی کردن کمک فنرها معنی می ده… البته بجز اون تعداد اندک مالکین خوش سلیقه بی ام و پورشه ها و تویوتا GT86سوارها که روی خودروشون کیت بدنه های لوما و هامان و منصوری بستن غیر ازین شهر پره شوتی سواره که حس تیونینگ های اندرگرند ژاپنی بهشون دست داده

    موافقم 37
    مخالفم 1
  8. mercedes

    ۱۶ اسفند ۱۴۰۱
    سوابق: (327 ديدگاه)

    از نظر من تیونیگ یعنی موتور v6 es9رو روی پرشیا بزاری.

    موافقم 12
    مخالفم 26
    1. SS

      ۱۷ اسفند ۱۴۰۱
      سوابق: (740 ديدگاه)

      به نظرم داری کم لطفی میکنی
      شاسی پرشیا اونم ساخت شرکت معظم ایران خودرو خیلی بیشتر از اینا جا داره
      اول باید یه LS swap انجام بشه
      بعد تیون استیج 3 با حداقل 800 اسب رو چرخ
      تازه شاید 20 درصد از قابلیت های شاسی سلطان کشف بشه

      موافقم 6
      مخالفم 0
      1. mercedes

        ۱۸ اسفند ۱۴۰۱
        سوابق: (327 ديدگاه)

        😂😂😂😂😂😂
        ولی ازش خوشم میاد

        موافقم 4
        مخالفم 0
  9. زیزیگولو

    ۱۶ اسفند ۱۴۰۱
    سوابق: (4893 ديدگاه)

    فقط تیونینگای اوس اصغری که رو پراید و ۴۰۵ انجام میدن و تازه میشینن پشت فرمونش ژست هم میگیرن🤦‍♂️🤦‍♂️

    موافقم 13
    مخالفم 0
  10. محمدرضا

    ۱۶ اسفند ۱۴۰۱
    سوابق: (1068 ديدگاه)

    تیونینگ فقط elx ماشینو شوتی میکنن حس بوگاتی بهشون دست میده
    🤣میان تو لاین سبقت منتظرن چراغ بزنی تخته گاز برن🤣واقعا عقل ندارن

    موافقم 23
    مخالفم 0
  11. MjM

    ۱۶ اسفند ۱۴۰۱
    سوابق: (721 ديدگاه)

    به شخصه تیونینگ فنی بدون تغییر زیاد در ظاهر رو دوست دوست دارم
    یه ماشین آروم در ظاهر ولی وحشی در زیر کاپوت!

    موافقم 26
    مخالفم 0
    1. علی جردن

      ۱۷ اسفند ۱۴۰۱
      سوابق: (1043 ديدگاه)

      اونیکه شما گفتی کاررا ۹۱۱ صورتی متالیک بود

      موافقم 9
      مخالفم 0
  12. Nsk

    ۱۷ اسفند ۱۴۰۱
    سوابق: (13 ديدگاه)

    هر کسی از یه نوع سبک تیونینگ خوشش میاد البته بحث بوجه و بودن متخصص هم هست
    اگه جوری باشه که به خودش و دیگران آسیب نزنه خوب بزارید از ماشینش لذت ببره

    موافقم 7
    مخالفم 0
    1. سعید بلوچزهی

      ۴ تیر ۱۴۰۲
      سوابق: (1 ديدگاه)

      ای ول گل گفتی

      موافقم 0
      مخالفم 0

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

لطفاً از نوشتن به‌صورت پینگلیش، اجتناب نمایید. نظرات حاوی توهین، عبارات غیراخلاقی، سیاسی، مطالب غیر مرتبط، اسپم، ترول و تبلیغاتی پذیرفته نمی‌شوند. برای تغییر آواتار خود می‌توانید از سایت گراواتار استفاده نمایید.

دکمه بازگشت به بالا