گیگافکتوری تسلا چیست و آیا در ایران هم می‌توان گیگافکتوری راه‌اندازی کرد؟
گیگافکتوری یک کارخانه بزرگ است که برای تولید محصولات در مقیاس بسیار بزرگ طراحی شده است. این کارخانه‌ها معمولاً از فناوری‌های پیشرفته برای افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌ها استفاده می‌کنند.
اصطلاح "گیگافکتوری" توسط ایلان ماسک، مدیرعامل شرکت تسلا، ابداع شد. اولین گیگافکتوری تسلا در سال ۲۰۱۶ در ایالت نوادای آمریکا افتتاح شد. این کارخانه برای تولید باتری‌های لیتیوم یون برای خودروهای تسلا طراحی شده است. جدیدترین گیگافکتوری تسلا هم در برلین احداث شده که در زمینی 740 هکتاری واقع و دارای 10 هزار روبات بوده و بیش از 10 هزار نفر در آن استخدام شده‌اند و در سال 2022 به بهره‌برداری رسیده است.
گیگافکتوری ها می‌توانند در صنایع مختلف مورد استفاده قرار گیرند. در ایران، برخی از صنایعی که پتانسیل ایجاد گیگافکتوری را دارند عبارت‌اند از:
- خودروسازی
- لوازم خانگی
- صنایع غذایی
- صنایع معدنی
- صنایع پتروشیمی
تا تاریخ 20 جولای 2023، در جهان 21 گیگافکتوری وجود دارد. این گیگافکتوری ها در صنایع مختلف از جمله خودروسازی، لوازم خانگی، صنایع غذایی، صنایع معدنی، و صنایع پتروشیمی فعالیت می‌کنند. به نظر می‌رسد گیگافکتوری تسلا در شانگهای با تولید سالانه بیش از یک میلیون دستگاه خودرو، بزرگ‌ترین کارخانه تولیدی جهان باشد. این کارخانه 2107 هکتار وسعت دارد و 4 هزار روبات در آن وجود دارند و گفته می‌شود به ایجاد اشتغال 100 هزار نفری مستقیم و غیرمستقیم منجر شده است.
مزیت‌های ایجاد گیگافکتوری ها عبارت‌اند از:
- کاهش هزینه‌ها
- افزایش بهره‌وری
- افزایش ظرفیت تولید
- بهبود کیفیت محصولات
- افزایش رقابت‌پذیری
یک گیگافکتوری می‌تواند به بهبود راندمان تولید خودرو به روش‌های مختلفی کمک کند، از جمله:
- اتوماسیون: گیگافکتوری ها از اتوماسیون پیشرفته برای انجام بسیاری از کارهای تولید استفاده می‌کنند. این امر می‌تواند باعث افزایش بهره‌وری و کاهش خطا شود.
- مهندسی مجدد فرایندها: گیگافکتوری ها از مهندسی مجدد فرایندها برای بهبود جریان کار و کاهش زمان ساخت استفاده می‌کنند.
- استفاده از مواد و قطعات استاندارد: گیگافکتوری ها از مواد و قطعات استاندارد استفاده می‌کنند. این امر می‌تواند باعث کاهش هزینه‌ها و بهبود کیفیت شود.
- تمرکز بر تولید یک مدل خودرو: گیگافکتوری ها معمولاً بر تولید یک مدل خودرو تمرکز می‌کنند. این امر می‌تواند باعث افزایش مهارت کارگران و بهبود بهره‌وری شود.
در سال‌های اخیر، گیگافکتوری ها نقش مهمی در بهبود راندمان تولید خودرو داشته‌اند. این کارخانه‌ها به خودروسازان کمک کرده‌اند تا هزینه‌ها را کاهش دهند، کیفیت را بهبود بخشند، و ظرفیت تولید را افزایش دهند.
البته، ایجاد گیگافکتوری ها چالش‌هایی نیز دارد. برخی از چالش‌های ایجاد گیگافکتوری ها عبارت‌اند از:
- تأمین منابع مالی
- تأمین نیروی کار ماهر
- زیرساخت‌های مناسب
- قوانین و مقررات
با وجود چالش‌ها، گیگافکتوری ها می‌توانند تأثیر مثبتی بر اقتصاد کشور داشته باشند. آنها می‌توانند منجر به ایجاد اشتغال، رشد اقتصادی، و کاهش وابستگی به واردات شوند. ترکیه اخیراً خواستار راه‌اندازی هفتمین گیگافکتوری تسلا در این کشور شده است. این در حالی است که هند، چین، عربستان و چند کشور دیگر هم متقاضی ایجاد گیگافکتوری هستند.
با توجه به منابع طبیعی و انسانی فراوان ایران، این کشور می‌تواند به یک مرکز تولید گیگافکتوری ها در منطقه تبدیل شود. بازار بسیار بزرگ و تشنه، ضرورت ورود تکنولوژی‌های جدید، سوئیچ به تولید خودروهای برقی، کاهش شدید هدررفت منابع، صرفه‌جویی ارزی و ریالی، ایجاد شغل پایدار، دسترسی به بازارهای منطقه، هزینه پایین نیروی انسانی و تولید در کشور، نزدیکی و دسترسی به مواد اولیه و بسیاری مزیت‌های دیگر برای تأسیس گیگافکتوری تولید خودرو در ایران را می‌توان نام برد. طبیعی است که این کار باید توسط بخش خصوصی اما با حمایت وسیع دولتی انجام شود و ورود شرکای خارجی متنوع و قدرتمند نیز یکی از ضروریات آن است.