نگاهی به خودروهای سه‌در، طراحی غیرمعمول از مینی کلابمن تا هیوندای ولوستر

در این مطلب به پیشینه و تعدادی از مشهورترین خودروهای سه‌در تاریخ نگاهی خواهیم داشت یعنی خودروهایی که یک سمت دو در و سمت دیگر یک در دارند.

در طول تاریخ خودروسازی، خودروهای زیادی با طراحی غیرمعمول درها ساخته شده‌اند. از خودروهای یک‌در گرفته تا درهای غیرمتعارف مثل گالوینگ، مصادیق مدل‌هایی که کاملاً با خودروهای دودر یا چهار معمولی متفاوت هستند کم نیست. بااین‌حال، یک نوع طراحی در عجیب وجود دارد که در طول تاریخ کمتر موردتوجه و مورداستفاده قرار گرفته است. موضوع بحث ما خودروهای سه‌در هستند اما ابتدا باید تعریف خودروی سه‌در را مشخص کنیم زیرا در بسیاری از کشورها، به هاچ‌بک‌های دودر با احتساب در صندوق، خودروی سه‌در گفته می‌شود و بر این اساس، به هاچ‌بک چهاردر هم خودروی پنج‌در میگویند. در اینجا اما منظور ما خودروهایی است که بدون احتساب در صندوق، صرفاً برای ورود به کابین سه در دارند.

تاریخچه خودروهای سه‌در

خودروهای سه‌دری که در اینجا بدان می‌پردازیم، مدل‌های غیرمتعارفی هستند که یک سمت دو در و سمت دیگر یک در دارند. این نوع طراحی در اولین بار در سال‌های بین دو جنگ جهانی ظاهر شد یعنی زمانی که برخی خودروهای فرانسوی و آمریکایی با سه‌در به بازار عرضه شدند. بااین‌حال، پس از جنگ جهانی دوم، خودروهای سه‌در برای حدود چهل سال از بازار ناپدید شدند تا اینکه در اواخر دههٔ ۸۰ دوباره بازگشتند. البته حتی در آن زمان هم این خودروها چندان محبوب نبودند و به همین دلیل، این شیوهٔ طراحی درها هیچ‌گاه متداول نشد.

هیوندای ولوستر

ولوستر که از سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۲ تولید شد، جدیدترین نمونه از خودروهای سه‌در بود. این ماشین عناصر طراحی کوپه و هاچ‌بک را باهم ترکیب کرده بود. نسل اول ولوستر در نمایشگاه دیترویت ۲۰۱۱ رونمایی شد و با پیشرانه‌های ۱.۶ لیتری تنفس طبیعی ۱۴۰ اسب بخاری و ۱.۶ لیتری توربوشارژ ۲۰۰ اسب بخاری به بازار آمد. در سال ۲۰۱۸، نسل دوم ولوستر با حفظ همان طراحی سه‌در غیرمتعارف معرفی شد. در این نسل نسخهٔ پرفورمنس N هم ارائه شد. دلیل اصلی هیوندای برای انتخاب این نوع طراحی، ایمنی بیشتر بود زیرا سرنشینان عقب امکان پیاده شدن از سمت خیابان را نداشتند.

فورد فی‌یستا اوربا

فی‌یستا اوربا کانسپت عجیبی از نسل دوم فورد فی‌یستا بود. این خودرو برای ترددهای کوتاه شهری طراحی شده بود و بدین منظور ویژگی‌های خاصی داشت که اصلی‌ترین آن‌ها طراحی سه‌در بود. اوربا در سمت سرنشین، دو در معمولی داشت که از فی‌یستا چهاردر گرفته شده بودند اما در تکی سمت راننده بزرگ‌تر بود و امکان دسترسی به صندلی‌های عقب را فراهم می‌کرد. از این طریق، فورد طراحی هاچ‌بک دودر و چهاردر را باهم ترکیب کرده بود. فی‌یستا اوربا همچنین از ویژگی‌های دیگری مثل سیستم کمک پارک، بازکن برقی در پارکینگ از داخل و حتی یک یخچال در صندوق بار هم بهره می‌برد. بااین‌حال، فی‌یستا اوربا تولید نشد و در حد یک نمونهٔ کانسپت باقی ماند.

میتسوبیشی مینیکا لتوس

مینیکا لتوس (Lettuce به معنای کاهو) با نام عجیبی در سال ۱۹۸۹ به بازار آمد. این خودرو در دستهٔ کی کار قرار داشت و از یک پیشرانهٔ ۵۵۰ سی‌سی با ۵۰ اسب بخار قدرت استفاده می‌کرد. لتوس به‌عنوان خودرویی ارزان‌قیمت با هدف استفاده برای خریدهای روزانه طراحی شده بود تا جایی که میتسوبیشی از طریق همکاری با سوپرمارکت‌های زنجیره‌ای Seiyu، لتوس را برای فروش در سوپرمارکت عرضه می‌کرد. هدف اصلی میتسوبیشی، مادران دارای فرزند بود که در سطح شهر به خرید مواد غذایی می‌پرداختند و طرح سه‌در برای این هدف مناسب بود زیرا در صندلی عقب ایمنی بیشتری برای کودکان فراهم می‌کرد. در زمان عرضه، ۶۰ درصد از خریداران لتوس از زنان بودند.

ساترن SC کوپه

نسل دوم ساترن SC در سال ۱۹۹۷ به بازار آمد و دو سال بعد، این برند جنرال موتورز یک در کوچک را به سمت راننده اضافه کرد. این در برعکس باز می‌شد و صرفاً زمانی که در راننده باز بود امکان باز کردن آن وجود داشت زیرا دستگیره آن در داخل قرار داشت. این راه‌حل، به کوپهٔ اسپرت ساترن کارایی بیشتری بخشید و باعث دسترسی آسان‌تر به صندلی‌های عقب می‌شد. نسل دوم SC با یک پیشرانهٔ ۱.۹ لیتری چهار سیلندر عرضه می‌شد که در دو نسخهٔ SC1 (تک میل‌سوپاپ) با ۱۰۰ اسب بخار قدرت و SC2 (دو میل‌سوپاپ) با ۱۲۴ اسب بخار قدرت قابل انتخاب بود. ارائهٔ SC سه‌در تا زمانی که تولید ساترن سری S در سال ۲۰۰۲ خاتمه یافت ادامه داشت.

مینی کلابمن

هنگامی‌که مینی تصمیم گرفت در سال ۲۰۰۷ نام کلابمن را احیا کند، برای افزایش جذابیت این مدل، طرحی غیرعادی را انتخاب کرد. کلابمن هم مثل ساترن SC یک در سوم کوچک داشت که برعکس باز می‌شد. عجیب اینکه این در اضافی چه در نسخه‌های فرمان راست و چه فرمان چپ، همیشه در سمت راست خودرو قرار داشت. این موضوع در بازارهای فرمان راست کاملاً خطرناک بود زیرا صندلی راننده به‌اندازهٔ صندلی شاگرد به جلو خم نمی‌شد و سرنشین عقب چاره‌ای جز پیاده شدن از سمت خیابان نداشت. بااین‌حال، کلابمن تا سال ۲۰۱۵ با همین شکل تولید شد تا اینکه نسل دوم آن با طرح چهاردر معمولی به بازار آمد.