چرا در برخی خودروها از اگزوزهای کنار بدنه استفاده می‌شود؟ بررسی مزایا و معایب
یکی از ویژگی‌های جذاب در برخی خودروها، اگزوزهایی است که از کنار خودرو خارج شده‌اند. البته این ویژگی فقط برای زیبایی ظاهری نیست و دلایل فنی هم پشت آن نهفته است. بااین‌حال، به دلایل مختلف این سبک از طراحی اگزوز تقریباً منسوخ شده است. در ادامه، به خاستگاه این طراحی، سیر تحول آن و دلایل کنار گذاشته شدنش می‌پردازیم.
چرا اگزوزهای کناری فقط برای زیبایی نیستند؟
برای ساخت قدرتمندترین پیشرانه‌ها، باید تا حد ممکن هوا و سوخت را سریع به داخل موتور رساند و باقی‌مانده احتراق را با همان سرعت خارج کرد. سیستم‌های اگزوز طولانی‌تر با منبع اگزوز و کاتالیزور به امکان رعایت قوانین آلایندگی و سروصدا را فراهم می‌کنند اما این قطعات محدودیت‌ها یا فشار بازگشتی ایجاد می‌کنند که تنفس پیشرانه را دشوارتر می‌کند.
اگر پیشرانه‌ای بدون توجه به آلایندگی یا سطح سروصدا طراحی شود، کوتاه‌ترین مسیر از محفظه احتراق به هوای آزاد می‌تواند عملکرد را به‌طور قابل‌توجهی بهبود دهد زیرا حداکثر قدرت پیشرانه درون‌سوز زمانی آزاد می‌شود که از کوتاه‌ترین و کم‌مانع‌ترین سیستم اگزوز استفاده شود. این چیدمان به موتور اجازه می‌دهد با کمترین محدودیت تنفس کند و حداکثر پتانسیل تبدیل بنزین به اسب بخار را ارائه دهد.
دیگر مزیت‌های اگزوزهای کناری
یکی از دیگر مزیت‌های اگزوز کناری خود را در جانمایی قطعات نشان می‌دهد. اگر سیستم اگزوز یک خودروی مسابقه‌ای یا سوپرکار مانند وایپر، پیش از چرخ‌های عقب خاتمه یابد، مهندسان می‌توانند سیستم تعلیق عقب و محور را با محدودیت‌های کمتری طراحی کنند. در کاربردهای مسابقه‌ای، این طراحی دسترسی به اجزای مهم زیر عقب خودرو، مانند محور، مخزن سوخت و حتی گیربکس را آسان‌تر می‌کند. در موارد خاص، این چیدمان اگزوز حتی می‌تواند توزیع وزن خودرو را بهبود ببخشد.
علاوه بر این، مرسدس SLR مک‌لارن از اگزوز کناری برای اهداف آیرودینامیکی استفاده کرد. این خودرو به کف کاملاً صاف نیاز داشت تا به اهداف آیرودینامیکی خود برسد و به همین دلیل خروجی اگزوزها درست پشت محور جلو قرار گرفت. همچنین اگزوزهای کناری به دلیل طول کوتاه‌تر و خارج کردن سریع‌تر و راحت‌تر گازهای اگزوز، باعث کاهش تجمع حرارت در محفظه پیشرانه می‌شوند که این موضوع می‌تواند روی عملکرد و دوام پیشرانه تأثیر مثبت بگذارد. درنتیجه، دهه‌ها قبل در خودروهای مختلفی از اسطوره‌های مسابقه‌ای مانند مرسدس 300 SLR و شلبی کبرا گرفته و خودروهای خیابانی مثل مرسدس G کلاس و نسل اول فورد F-150 لایتنینگ، اگزوزهای کناری را می‌دیدیم.
معایب اگزوزهای کناری
اگزوزهای کناری معایبی هم دارند که یکی از بزرگ‌ترین آن‌ها خطر سوزاندن پای سرنشینان است. علاوه بر خود سر اگزوزها که بسیار داغ هستند، پس از رانندگی طولانی و سخت، پنل‌های کناری بدنه هم آن‌قدر داغ می‌شوند که اگر سرنشینان هنگام ورود یا خروج با آن‌ها تماس پیدا کنند، پاهایشان می‌سوزد. همچنین وقتی خودرو برای مدتی پارک شده باشد، هنگام استارت زدن رطوبت جمع‌شده در اگزوز به دیوارهای اطراف پاشیده می‌شود. اگزوزهای کناری همچنین صدا و آلایندگی را مستقیماً به سمت عابران پیاده و خانه‌ها پرتاب می‌کنند و سطح صدای داخل کابین نیز به دلیل نزدیکی خروجی اگزوز به کابین افزایش می‌یابد.
دلایل منسوخ شدن اگزوزهای کناری
با وضع قوانین دولتی، خودروسازان مجبور شدند سروصدا و آلایندگی خودروهای خود را کاهش دهند که این یعنی سیستم‌های اگزوز حالا به صدا خفه‌کن و کاتالیزور نیاز داشتند که جای دادن آن‌ها در کناره‌های خودرو را دشوارتر کرد. درنتیجه، خودروسازان حتی در خاص‌ترین محصولات خود هم سراغ اگزوزهای معمولی که از انتهای خودرو خارج می‌شوند رفتند و اگزوزهای کناری منسوخ شدند.
مشهورترین خودروها با اگزوز کناری
برخی نمونه‌های کوروت نسل اول و شلبی کبرا از مشهورترین خودروهایی بودند که از اگزوز کناری استفاده کردند. در اوایل دههٔ 90 نیز دوج وایپر دوباره توجهات را به این سبک طراحی جذاب جلب کرد. وایپر برای یک نسل از اگزوز عقب استفاده کرد تا محدودیت‌های سروصدا را رعایت کند اما سپس دوباره به سیستم اگزوز کناری جدیدی بازگشت که الزامات مدرن را برآورده می‌کرد و تا پایان عمرش از آن استفاده کرد. ازجملهٔ دیگر مدل‌های مدرن با اگزوز کناری هم می‌توان به فورد F-150 لایتنینگ نسل اول و TVR ساگاریس اشاره کرد.
منبع: CarBuzz