اولین خودروهای موتور وسط جهان، پیشگامان انقلاب طراحی سوپراسپرت‌ها

امروزه وقتی صحبت از سوپراسپرت‌ها و هایپرکارهای نفس‌گیر به میان می‌آید، یک ویژگی فنی بیش از همه خودنمایی می‌کند: ترکیب موتور وسط. قرار گرفتن پیشرانه پشت سر راننده و جلوی محور عقب، به یک استاندارد طلایی برای دستیابی به نهایت عملکرد و تعادل تبدیل شده است اما دهه‌ها قبل، در دورانی که چیدمان موتور جلو و دیفرانسیل عقب حرف اول را می‌زد، چند خودروساز جسور تصمیم گرفتند قوانین بازی را تغییر دهند و مسیری را هموار کنند که امروز به شاهکارهایی مانند فراری، لامبورگینی و مک‌لارن ختم شده است. این داستان پنج پیشگامی است که موتور را به وسط آوردند. در دنیای پس از جنگ، ساخت خودروهای اسپرت موتور جلو ساده‌تر، آشناتر و مهم‌تر از همه، ارزان‌تر بود اما مهندسان در دنیای مسابقات به‌خوبی می‌دانستند که قرار دادن موتور در مرکز شاسی، با بهبود توزیع وزن و کاهش اینرسی چرخشی، توانایی خودرو در پیچ‌ها را به شکل چشمگیری افزایش می‌دهد. این تفکر مسابقه‌ای به‌آرامی راه خود را به جاده‌ها باز کرد و این پنج مدل، اولین جرقه‌های این انقلاب بودند.

در اواخر دهه ۴۰، فری پورشه، پسر بااستعداد بنیان‌گذار شرکت، دریافت که برای موفقیت در مسابقات به رویکردی نوآورانه‌تر نیاز است. مدل ۳۵۶، اولین محصول تولیدی پورشه، خودروی توانمندی بود اما فری تصمیم گرفت با انتقال موتور به مرکز شاسی، آن را به سطحی بالاتر ببرد. نتیجهٔ این تفکر، خلق اولین خودروی مسابقه‌ای تمام‌عیار پورشه بود که برای تردد در جاده نیز مجوز داشت. پورشه ۵۵۰ اسپایدر با یک پیشرانه ۱.۵ لیتری چهار سیلندر تخت که بین محور عقب و کابین قرار گرفته بود، از نظر چابکی فرسنگ‌ها با مدل ۳۵۶ فاصله داشت. این موتور تنها ۱۱۰ تا ۱۳۵ اسب بخار قدرت تولید می‌کرد اما به لطف شاسی سبک و بدنهٔ آلومینیومی، برای شکست دادن رقبای قدرتمندتر موتور جلو در پیست و جاده کافی بود. ۵۵۰ اسپایدر ثابت کرد که ساخت یک خودروی جاده‌ای موتور وسط نه‌تنها ممکن بلکه بی‌نهایت هیجان‌انگیز است.

اگر از هر ماشین‌بازی بپرسید اولین خودروی تولیدی موتور وسط که مشخصاً برای جاده ساخته شد کدام است، احتمالاً به نام فراری یا لامبورگینی اشاره خواهد کرد اما پاسخ صحیح، شرکتی کوچک و فرانسوی به رنه بونت است. این شرکت در سال ۱۹۶۲ با خودرویی به نام Djet همه را شگفت‌زده کرد. این ماشین کوچک که روی یک شاسی فضایی پیشرفته ساخته شده بود، از یک موتور رنو بهره می‌برد که درست پشت صندلی‌ها قرار داشت. با قدرتی بین ۷۱ تا ۸۵ اسب بخار و بدنه‌ای از فایبرگلاس، دی‌جت خودرویی بسیار سبک بود. هرچند به دلیل مشکلات تولید کمتر از ۲۰۰ دستگاه از دی‌جت ساخته شد و تصاحب شرکت توسط ماترا نیز کمک چندانی به آن نکرد اما این کوپهٔ فرانسوی یکی از اولین جرقه‌های انقلاب موتور وسط در خودروهای جاده‌ای بود.

شرکت ATS که توسط دو مهندس جدا شده از فراری یعنی کارلو کیتی و جیوتو بیزارینی، تأسیس شد، قصد داشت فراری را به چالش بکشد. محصول آن‌ها، 2500 GT نام داشت که در نمایشگاه خودرو پاریس ۱۹۶۳ رونمایی شد. این کوپهٔ زیبا روی یک شاسی لوله‌ای ساخته شده بود و نیروی خود را از یک پیشرانه ۲.۵ لیتری V8 سفارشی با ۲۱۷ اسب بخار قدرت می‌گرفت که پشت صندلی‌ها نصب شده بود. این مشخصات به 2500 GT اجازه می‌داد به حداکثر سرعت ۲۴۰ کیلومتر بر ساعت دست یابد. بااین‌حال، به دلیل مشکلات مالی، این پروژه نوآورانه هرگز به پتانسیل کامل خود نرسید و تنها ۱۲ دستگاه از آن ساخته شد.

در اواسط دهه ۶۰ میلادی، لوتوس نامی شناخته‌شده در مسابقات اتومبیلرانی بود و با موفقیت پیشگامان قبلی، این شرکت بریتانیایی نیز تصمیم گرفت چیدمان موتور وسط را به فرمول «سادگی و سبکی» خود اضافه کند. نتیجه، خودرویی بنام لوتوس اروپا بود؛ خودرویی که تجربهٔ رانندگی‌ای بهتر از بسیاری از جی‌تی‌های گران‌قیمت ایتالیایی ارائه می‌داد. اروپا با بدنهٔ فایبرگلاس و پیشرانه‌ای که در مدل‌های نهایی تا ۱۲۶ اسب بخار قدرت داشت، به موفقیت بزرگی دست یافت. لوتوس در طول ۹ سال، حدود ۹,۲۰۰ دستگاه از این مدل را تولید کرد و اروپا را به اولین خودروی موتور وسط موفق از نظر تجاری تبدیل کرد.

و درنهایت، خودرویی که چیدمان موتور وسط را جذاب و عصر سوپراسپرت‌ها را آغاز کرد، لامبورگینی میورا بود. جالب اینجاست که فروچیو لامبورگینی، بنیان‌گذار شرکت، علاقه‌ای به ساخت چنین خودرویی نداشت اما سه مهندس جوان شرکا او در اوقات فراغت خود روی این پروژه کار کردند. وقتی نمونه اولیه آماده شد، فروچیو دریافت که نمی‌تواند در برابر این شاهکار مقاومت کند. میورا با پیشرانه V12 عرضی با بیش از ۳۰۰ اسب بخار قدرت، عملکردی خیره‌کننده و طراحی بی‌نظیر استودیوی برتونه، دنیای خودروهای پرفورمنس بالا را برای همیشه تغییر داد و طرح موتور وسط را به‌عنوان امضای سوپراسپرت‌های مدرن تثبیت کرد.