پیش نیازهای ورود خودروهای خودران به جاده چیست؟

کشور ما در آستانه ورود مدل‌های برقی است؛ اما آیا می‌تواند روزی میزبان مدل‌های خودران هم باشد؟

به بهانه گرمایش زمین و کمبود سوخت‌های فسیلی، صنعت خودرو متقاعد یا شاید مجبور شد که به سمت برقی‌کردن وسایل‌نقلیه مردم پیش برود. کنار گذاشتن پیشرانه‌های پرسروصدا برای مردم کار آسانی نبوده و نخواهد بود اما در این میان کسانی هم هستند که از این تغییر استقبال می‌کنند. هر چند تا اتمام مرحله برقی‌شدن خودروها حداقل یک دهه فاصله داریم، پیشتازان این زمینه هم‌اکنون درحال کار روی قدم بعدی خود هستند. قدمی که شامل بهره‌وری گسترده از هوش انسان‌ساز و مصنوعی خواهد بود و مانند اتوماسیون صنعتی، جهان را متحول خواهد کرد.

افزایش هوش مصنوعی درکنار بهبود تجربه کاربری کابین و سیستم اطلاعات-سرگرمی، روی راندمان خودرو هم تاثیرگذار خواهد بود. تقریبا همه به آینده صنعت خودرو به‌عنوان مجموعه‌ای خودران نگاه می‌کنند که در آن نیازی به راننده نیست و همه می‌توانند با وارد کردن اطلاعات مسیر، از الف به ب بروند. این سیستم فوق پیشرفته پیش‌نیازهایی دارد که درصورت نبود آن‌ها، امکان اجرا نخواهد داشت. خودروهای خودران مجبور هستند با سطح جاده، تابلو‌ها، داده‌های محلی، مرکز خدمات شرکت سازنده و سرنشین خود ارتباط لحظه‌ای متداوم داشته باشند. در ادامه به برخی از یپش‌نیازهای اساسی این فناوری نگاهی خواهیم داشت.

تجهیزات خودروی خودران

در ابتدا باید به این مهم اشاره کنیم که هر خودرویی هوشمندی توان بهره‌وری از هوش‌مصنوعی خودران را ندارد. این فناوری برای پایش لحظه‌ای داده، نیازمند تجهیزات پیش‌رفته‌ای است که شامل حسگرها، پردازنده‌ها، افزونه‌ها و واحدهای ارتباطی، ایمنی و دوام می‌شود. از مجموعه حسگرهای مهم فناوری خودران می‌توان به لیدار، رادار و دوربین‌ها اشاره کرد که وظیفه دریافت اطلاعات جاده را دارند و باید به‌شکلی روی خودرو نصب شوند که مانعی پیش روی دیدشان نباشد.

برای تحلیل داده‌های ورودی، تصمیم‌گیری . پردازش درست، خودروی خودران به واحد پردازشی قدرتمند نیاز دارد. نهایتا از طریق آنتن‌ها ارتباطی با خودروهای مجهز دیگر ارتباط برقرار می‌کند و برای دوری از خطر و انجام وظیفه خود حرکت می‌کند.

زیرساخت جاده‌ای

خودروهای خودران برای انجام‌وظیفه درست به خط‌کشی درست و خوانا نیاز دارند چون برخلاف راننده انسانی، توان و حق خروج از مسیر تعیین‌شده را ندارند. حال با مشخص شدن مسیر، باید نحوه حرکت خودرو مشخص شود. جدا از فاکتورهایی که توسط راننده به خودرو وارد خواهد شد، خودرو اطلاعاتی قانونی و حیاتی را از طریق تابلوها و سرورهای ابری دریافت می‌کند؛ ازجمله این اطلاعات می‌توان به محدوده سرعت، خرابی مسیر پیش رو و… اشاره کرد. در آخر هم لازم است اشیا کنار جاده در جایی مشخص و بی‌حرکت قرار بگیرند، چراکه که خودروهای خودران هنوز امکان مانور درست برای دورشدن از موانع نگهانی را ندارند و صرفا به ترمزگرفتن تکیه کرده‌اند.

ارتباط خودرو با همه ‌چیز

هر چند خودرو برای حرکت به خود متکی است اما از آنجا که به ‌تنهایی در مسیر حرکت نمی‌کند و احتمالا با خودروهای دیگر هم روبه‌رو خواهد شد، نیاز به ارتباط با آن‌ها دارد تا با کمک هم بتوانند حرکت در ترافیک را روان‌تر و از برخوردها جلوگیری کنند. البته خودرو می‌تواند با نشانه‌های و سیستم‌های از قبل تعیین‌شده مسیر هم ارتباط برقرار کند که به آن، ارتباط V2X می‌گویند.

نقشه

همانطور که گفته شد، خودروی خودران برای حرکت تنها به حسگرهای خود تکیه نمی‌کند و از داده‌های ابری نقشه‌ها هم استفاده می‌کند؛ به همین منظور، باید به نقشه‌هایی فوق‌العاده دقیق دسترسی داشته باشد. نقشه‌های HD موردنیاز این فناوری برخلاف GPS متداول، تصویر بهتری از پیرامون خودرو مانند محدوده سرعت، تغییرات مسیر و مناطق پرخطر دردسترس سیستم قرار می‌دهد.

شرایط تعیین شده

تا زمانی که انسان به سیستم خودران سطح ۵ دسترسی پیدا کند، هنوز راه زیادی مانده است (هر چند که عملکرد این سیستم‌ هم می‌تواند زیرسوال برود). تا آن زمان، سیستم‌های خودران باید در شرایط کنترل‌شده‌ای به حرکت بپزدازند. مسیرهای خوانا با اطلاعات کافی و رانندگان و خودروهایی که حد حرکتی خود را رعایت می‌کنند، از الزامات حرکت بهینه سیستم‌هیا خودران به شمار می‌روند.

عملکرد سیستم‌های کنونی حتی با تغییر آب‌‌وهوا هم دچار دگرگونی می‌شود و از این رو، فعلا نمی‌توان در مناطقی که آب‌وهوای طوفانی و منحصربه‌فرد دارند، از فناوری خودران استفاده کرد. علاوه‌بر آن، نواحی درحال ساخت باید به‌صورت کامل علامت‌گذاری شوند تا داده‌های آن‌ها به‌شکل درست در اختیار خودروهای خودران قرار بگیرد.

آیا امکان ورود خودروهای خودران به ایران وجود دارد؟

یک مشکل مهم پیش روی ورود فناوری خودران ضعف راهسازی کشور محسوب می‌شود که پیشتر در مقاله «کیفیت و بی‌توجهی: دست اندازی در جاده پیشرفت راهسازی ایران» به آن اشاره کردیم. این ضعف به‌عنوان مانعی بزرگ بر سر راه ورود این فناوری قرار خواهد گرفت. با توجه به روند عملکرد مسئولان در سال‌های اخیر می‌توان انتظار داشت که روند تصحیح و بهبود جاده‌ها پس از همه‌گیری فناوری خودران انجام شود که ورود این فناوری را به کشور چند سال عقب خواهد انداخت.

اگر هم مناطق خاصی از شهرهای بزرگ مانند تهران، مشهد یا اصفهان برای تردد این خودروها آماده شود، باز هم گرهی از کار مردم باز نکرده است و تنها می‌توان برای سیستم تاکسی‌رانی و حمل‌ونقل عمومی روی آن حساب کرد. با این اوصاف، تا زمانی که سیستم‌های خودران وارد عمل شوند، فرصت داریم تا جاده‌ها و خیابان‌هایمان را برای ورود خودروهای خودران آماده کنیم وگرنه مثل همیشه از قافله عقب خواهیم ماند.

در سوی دیگر، مسئله واردات خودروها مطرح می‌شود که مانند همیشه با درگیری‌های فراوان، دست‌بردن سودجویان در تجارت ورود و پایمال‌شدن حق خریدار همراه خواهد شد.

آخرین نگرانی هم که در کشور ما احتمالا کمتر موردتوجه قرار خواهد گرفت، حفاظت و ایمنی اطلاعات شخصی کاربران است. زمانی که همه بر سر قیمت، نحوه ورود، کیفیت خودروها و نحوه کاربری این لوازم جدید بحث می‌کنند و هیجان‌زده هستند، کمتر کسانی باقی می‌مانند که واقعا نگران ایمنی اطلاعات کاربران باشند؛ ولو که بسیاری از آن‌ها هم دستی در ایجاد تغییرات ندارند و از خود مردم هستند. با این اوصاف هر چند واحب می‌دانیم کشور ما هم بتواند از نظر سطح فناوری با بقیه کشورهای توسعه‌یافته هم‌تراز شود، آیا می‌توان روی اجرای ایمن آن حساب باز کرد؟ آیا این سکه تاریک، روی روشنی هم دارد؟ نظر شما چیست؟