هاچ‌بک‌های داغ آمریکایی که فراموش شدند؛ از شلبی تا فوکوس SVT

وقتی حرف از خودروهای اسپرت و پرفورمنس می‌شود، خودروسازان آمریکا صرفاً با ماسل کارهای V8 قدرتمند شناخته می‌شوند نه هاچ‌بک‌های داغی که در دههٔ 70 با فولکس‌واگن گلف GTI در اروپا محبوبیت پیدا کردند. بااین‌حال، برخی از خودروسازان آمریکایی در گذشته وارد بازار هاچ‌بک‌های داغ شدند که در ادامه با پنج نمونه از جذاب‌ترین آن‌ها آشنا خواهیم شد.

چند سال پیش از تولد فولکس‌واگن گلف، AMC گرملین مفهوم هاچ‌بک داغ را به سبک آمریکایی ارائه کرد. گرملین که به‌عنوان خودرویی جمع‌وجور و اقتصادی بر اساس پلت‌فرم کوتاه شدهٔ مدل هورنت ساخته شد، به‌منظور رقابت با خودروهای اقتصادی وارداتی اروپایی و ژاپنی مثل فولکس‌واگن بیتل و تویوتا کرولا در نظر گرفته شده بود. این خودرو با ارائهٔ راحتی، جاداری و رانندگی مناسب در ابعادی جمع‌وجور، کلاس ساب‌کامپکت را در آمریکا ایجاد کرد. گرملین در سال 1970 با پیشرانه‌های شش سیلندر خطی 3.2 تا 4.2 لیتری به بازار آمد اما اتفاق هیجان‌انگیز در سال 1972 افتاد یعنی زمانی که یک پیشرانهٔ 5 لیتری V8 برای این ماشین ارائه شد. هرچند این موتور تنها ۱۵۰ اسب بخار قدرت داشت اما در خودرویی با وزن کمتر از ۱۳۰۰ کیلوگرم، پرفورمنس قابل‌توجهی را فراهم می‌کرد و خودرو را با گیربکس سه سرعته دستی، ظرف تنها 7.7 ثانیه از صفر به سرعت 96 کیلومتر بر ساعت می‌رساند. همچنین برخلاف هاچ‌بک‌های داغ معمول، در گرملین نیروی موتور به چرخ‌های عقب منتقل می‌شد. به همین دلیل، گرملین V8 که می‌توانست از برخی ماسل کارهای گران‌تر و بزرگ‌تر پیشی بگیرد، کوروت فقرا لقب گرفت.

در سال 1975، قوانین جدید آلایندگی و بحران سوخت به دوران هیجان‌انگیز خودروهای عضلانی پایان داد. بااین‌حال، درحالی‌که بازار به سمت خودروهای کوچک‌تر و کم‌مصرف‌تر حرکت می‌کرد، برخی علاقه‌مندان همچنان خواهان خودروهای پرفورمنس بودند و به همین دلیل، چند خودروساز تمام تلاش خود را برای پاسخ به این نیاز انجام دادند. یکی از این خودروسازان، شورلت بود که در کنار عرضهٔ نسل دوم کامارو با پیشرانه‌های V8، نسخهٔ تولیدی محدودی از هاچ‌بک ساب‌کامپکت وگا را هم با تمرکز روی پرفورمنس به بازار فرستاد. این نسخه به پیشرانه‌ای اختصاصی مجهز شد که با همکاری کاسورث ساخته شد. این موتور 2 لیتری چهار سیلندر آلومینیومی هرچند تنها 110 اسب بخار قدرت داشت اما از ویژگی‌های پیشرفته‌ای مثل میل‌لنگ و شاتون‌های فورج‌کاری شده، پیستون‌های آلومینیومی، دو میل‌سوپاپ روی سرسیلندر و سیستم انژکتوری الکترونیکی بهره می‌برد. کاسورث وگا همچنین به تعلیق GT و دیفرانسیل لغزش محدود هم مجهز شده بود. بااین‌حال، ازآنجایی‌که این خودرو دو برابر وگای معمولی قیمت داشت، آن‌طور که شورلت انتظار داشت نفروخت و طی دو سال تنها 3,500 دستگاه از آن به فروش رسید درحالی‌که انتظار شرکت فروشی 5 هزار دستگاهی بود.

نام شلبی مترادف با فورد است و به همین دلیل، خیلی‌ها نمی‌دانند که کارول شلبی در دههٔ 80 با دوج هم همکاری‌هایی داشته است. یکی از خودروهایی که در آن دوران موردتوجه شلبی قرار گرفت، دوج اومنی GLH بود که برای رقابت با گلف GTI از سال 1984 تا 1986 تولید می‌شد. هرچند این هاچ‌بک داغ کوچک با 110 اسب بخار قدرت برای دوران خود بسیار قابل‌توجه بود اما شلبی اعتقاد داشت که می‌تواند پرفورمنس اومنی را بازهم افزایش دهد و به همین دلیل، 500 دستگاه از آن را خرید تا جادوی شلبی را به آن‌ها اضافه کند. این نمونه‌ها که با برند شلبی عرضه شدند و GLH-S نام گرفتند، ارتقاءهایی مثل اصلاح تعلیق و تجهیز به رینگ‌های 15 اینچی اختصاصی را تجربه کردند. بااین‌حال، مهم‌ترین ارتقاء GLH-S زیر کاپوت صورت گرفته بود یعنی جایی که شلبی به موتور 2.2 لیتری توربوشارژ استاندارد GLH یک منیفولد هوای بهتر و یک اینترکولر را اضافه کرد. این تغییرات، افزایش قدرت به 175 اسب بخار را به دنبال داشت. به لطف این نیرو، شلبی GLH-S ظرف تنها 6.5 ثانیه از صفر به سرعت 96 کیلومتر بر ساعت می‌رسید و 400 متر را در 14.8 ثانیه طی می‌کرد.

هرچند وقتی صحبت از فورد اسکورت پرفورمنس می‌شود همه به یاد RS کاسورث ساخت اروپا می‌افتند اما در دههٔ 80 یک اسکورت پرفورمنس محور در آمریکا هم ساخته شد یعنی زمانی که تحت استراتژی محصولات جهانی فورد، نسل سوم اسکورت اروپایی در ایالات‌متحده نیز به تولید رسید. در سال 1981 یعنی یک سال پس از شروع تولید اسکورت آمریکایی، یک نسخهٔ پرفورمنس از آن با نام SS معرفی شد اما چون شورلت به این نام‌گذاری اعتراض کرد، این نسخه در سال 1982 به اسکورت GT تغییر نام داد. این نسخه با پیشرانهٔ چهار سیلندر تنفس طبیعی که زیر 100 اسب بخار قدرت داشت، چندان چشمگیر نبود و به همین دلیل، فورد در سال 1983 یک نسخهٔ توربوشارژ از آن را به بازار فرستاد. این توربوشارژر، قدرت موتور 1.6 لیتری اسکورت GT را به 120 اسب بخار افزایش داد که برای آن زمان عدد هیجان‌انگیزی بود.

درحالی‌که نسل اول فوکوس در سال 1998 به‌عنوان جایگزین اسکورت در اروپا معرفی شده بود، بین سال‌های 2000 تا 2007 با تغییراتی در آمریکا هم تولید شد. اولین نسخهٔ پرفورمنس از نسل نخست فوکوس، نتیجهٔ یک پروژهٔ مشترک بین تیم SVT فورد آمریکا و SVE فورد اروپا بود. این پروژه منجر به خلق نسخه‌های تقریباً مشابهی با نام ST170 برای اروپا و SVT برای آمریکا شد. این نسخه در ظاهر تغییراتی مثل سپر جدید، رکاب‌های اسپرت و تجهیز اسپویلر عقب را تجربه کرده و در داخل به صندلی‌های اسپرت مجهز شده بود. فوکوس SVT هرچند در ویژگی‌های بیرونی کمی با ST170 اروپایی متفاوت بود اما هردو از پیشرانهٔ یکسانی استفاده می‌کردند. این یک موتور 2 لیتری چهار سیلندر بود که توسط کاسورث با پیستون‌های جدید که نسبت تراکم را افزایش می‌داد، بادامک‌های جدید، سیستم زمان‌بندی متغیر سوپاپ، سیستم اگزوز فولادی ضدزنگ و منیفولد هوای دومرحله‌ای ارتقاء پیدا کرده بود. با این تغییرات، موتور فورد حالا 170 اسب بخا قدرت تولید می‌کرد که برای هاچ‌بک کامپکتی مثل فوکوس رقم قابل‌توجهی محسوب می‌شد.