خودروهای فاجعه‌باری که فروش بالایی داشتند، از ترابانت و لادا تا پراید

تاریخ خودروسازی مملو از خودروهایی است که به دلایل مختلفی مثل کیفیت پایین یا طراحی بد، مشکل‌دار بودند. اکثر این خودروها فروش بسیار پایینی داشتند اما چندین نمونه هم وجود دارد که هرچند امروز خودروهای مذمومی هستند اما در زمان تولید خریداران زیادی پیدا کردند.

از گروه خودروسازی بزرگ بریتیش لیلاند به دلیل طراحی، قابلیت اطمینان و روابط صنعتی ضعیف همیشه به بدی یاد می‌شود. یکی از دلایل مهم این تصویر منفی بریتیش لیلاند، آستین آلگرو است که در سال 1973 عرضه شد و با دو به‌روزرسانی بزرگ تا 9 سال روی خط تولید ماند. پیشرانه‌های قدیمی، تعویض دنده‌های مصیبت‌بار و غربیلک فرمان مربع مانند ازجمله مشکلات این خودرو بودند. بااین‌حال، آلگرو آن‌طور که تصور می‌شود در بازار شکست نخورد. هرچند این خودرو سود کافی برای بیرون کشیدن بریتیش لیلاند از مشکلاتش را فراهم نکرد اما در کمتر از یک دهه نزدیک به 670 دستگاه فروخت که با توجه به مشکلات عدیدهٔ آلگرو، رقم قابل‌توجهی محسوب می‌شود.

از بین تمام خودروهای تاریخ شورلت، تعداد کمی به‌اندازهٔ سایتیشن موردانتقاد بوده‌اند. این اولین خودروی جدید شورلت در دههٔ 80 و اولین محصول دیفرانسیل جلوی آن بود. بررسی‌های اولیهٔ مطبوعات از این ماشین بسیار مثبت بودند و سایتیشن فقط در سال 1980 بیش از 800 هزار دستگاه فروخت که موفقیت بسیار بزرگی محسوب می‌شد. پس مشکل کجا بود؟ طبق گزارش‌های متعدد، خودروهایی که برای آزمایش در اختیار ژورنالیست‌ها قرار گرفتند بسیار بهتر از نمونه‌هایی بودند که به مردم فروخته شدند. یکی از مشکلات بزرگ سایتیشن تأثیر افسارگسیختهٔ گشتاور روی فرمان بود. این خودرو همچنین با مشکل قفل کردن چرخ‌های عقب هنگام ترمز گیری که تصادفات فاجعه‌باری را به دنبال داشت هم مواجه بود. به همین دلیل، فروش سایتیشن پس از سال اول کاهش یافت و طی پنج سال بعد تا زمان پایان تولید، به‌اندازهٔ همان 800 هزار دستگاه سال اول فروخت. البته فروش 1.6 میلیون دستگاهی را می‌توان موفقیت بزرگی دانست اما چون خریداران در سال اول نمی‌دانستند چه خودروی افتضاحی می‌خرند این اتفاق رخ داد.

رانندگی با نسل اول کورویر با پیشرانهٔ نصب‌شده در عقب و سیستم تعلیق عقب محور آونگی، برای کسانی که به این ترکیب عادت نکرده و قبلاً فولکس‌واگن بیتل نداشتند (هدف اصلی کورویر برای رقابت) بسیار دشوار بود. «رالف نادر» در کتاب پرفروش خود با نام «ناایمن در هر سرعتی» بشدت از این طرح انتقاد کرد. بااین‌وجود، کورویر در طول دههٔ 60 بیش از 1.8 میلیون دستگاه فروخت و در سال 1965 نیز شورلت نسل دوم کورویر را با تعلیق عقب بهتر به بازار فرستاد. البته فروش کورویر در سال 1966 کاهش یافت و دیگر بیشتر نشد اما این فقط به خاطر کتاب نادر نبود و عوامل دیگری مثل کاهش تبلیغات از سوی جنرال موتورز و قدیمی شدن کورویر هم در این موضوع نقش داشتند.

پی‌تی کروزر که در سال 2000 معرفی شد، بر اساس کرایسلر نئون ساخته شده بود اما کابین جادارتری داشت و از طراحی رترو به سبک دههٔ 30 استفاده می‌کرد. این ماشین در ابتدا با استقبال خوبی مواجه شد و جوایز متعددی کسب کرد و حتی زمانی که تولید آن یک دهه بعد به پایان رسید هنوز طرفداران وفاداری داشت اما رفته‌رفته محبوبیت پی‌تی کروزر کاهش یافت و عرضهٔ نسخهٔ کانورتیبل که به دلیل لرزش موردانتقاد قرار گرفت شرایط را بدتر کرد. مجموع فروش پی‌تی کروزر از 1.3 میلیون دستگاه فراتر رفت اما بخش عمده‌ای از این رقم فقط در چند سال اول رقم خورد و از سال 2007 فروش این خودرو هم در اروپا و هم آمریکا فروکش کرد.

پینتو به دلیل آتش گرفتن در هنگام برخورد از عقب، نه‌تنها تصویر بسیار بدی پیدا کرد بلکه تصویر فورد را هم خراب کرد؛ اما با وجود این هجمهٔ منفی، محبوبیت پینتو در بازار پابرجا ماند و مجموع فروش آن از سال 1970 تا 1980 از 3.1 میلیون دستگاه فراتر رفت. فروش پینتو فقط در سال 1974 به بیش از نیم میلیون دستگاه رسید. این همان سالی بود که نگرانی‌های ایمنی در مورد پینتو به‌طور گسترده مطرح شد و به همین دلیل بلافاصله فروش کاهش پیدا کرد اما پینتو تا پایان تولید هنوز هم سالانه حدود 200 هزار دستگاه میفروخت.

لادا کلاسیک یک نام رسمی نیست بلکه اصطلاحی کلی برای سدان‌ها و استیشن‌های مشتق‌ شده از فیات 124 است که توسط شرکت روسی آوتوواز از سال 1970 تا 2012 تولید می‌شد. این خودروها در کشور خود بسیار محبوب بودند زیرا با جاده‌ها و شرایط آب و هوایی روسیه سازگاری داشتند. البته لادا کلاسیک به کشورهای دیگر مثل بریتانیا هم صادر شد. این لاداها طرفداران زیادی پیدا کردند و تا زمان خاتمهٔ تولید نزدیک به 18 میلیون دستگاه از آن ساخته شد.

از مارینا به‌عنوان یکی از بدترین خودروهای تاریخ یاد می‌شود. البته با توجه به خودروهای وحشتناکی که در طول تاریخ ساخته شده است، این یک اغراق بزرگ محسوب می‌شود ولی قطعاً این سدان میان سایز بریتیش لیلاند در دههٔ 70 اصلاً خودروی خوبی نبود. مارینا باعجله و با استفاده از تکنولوژی‌های قدیمی طراحی شد و پس از عرضه به بازار همچنان به توسعهٔ بیشتری نیاز داشت. به همین دلیل، مارینا حتی در زمان معرفی هم در قیاس با رقبا خودرویی قدیمی محسوب می‌شد. بااین‌حال، هرچند مارینا هرگز به‌اندازهٔ رقیب اصلی خود یعنی فورد کورتینا نظر خریداران را جلب نکرد اما برای مدتی جزء پرفروش‌ترین خودروهای بریتانیا بود و در بازارهای صادراتی هم خوب عمل کرد. از این ماشین بیش از 1.1 میلیون دستگاه ساخته شد که نزدیک به 40 درصد آن‌ها در بازارهای صادراتی فروخته شدند.

601 برای چند دهه در آلمان شرقی به تولید می‌رسید. پیشینهٔ این خودرو به مدل P50 بازمی‌گردد که وقتی در سال 1957 معرفی شد خودروی کاملاً مدرنی بود اما 601 که به‌روزرسانی‌های اندکی را تجربه کرده بود، زمانی که در سال 1990 از روی خط تولید کنار رفت، به یکی از ناهنجاری‌های بزرگ صنعت خودروسازی تبدیل شده بود. دلیل فروش بالای 601 این بود که هیچ رقیب یا جایگزینی در آلمان شرقی برای آن وجود نداشت. حتی برای خرید همین ترابانت هم مردم باید مبلغ را پرداخت می‌کردند و سال‌ها برای تحویل خودرو منتظر می‌ماندند یا اینکه سراغ نمونه‌های کارکرده با قیمت گران‌تر می‌رفتند. طبق تخمین‌ها، حدود 3 میلیون دستگاه از ترابانت فروخته شد. اگر آلمان شرقی به خودروهایی که در آن سوی دیوار برلین در آلمان غربی عرضه می‌شد دسترسی داشت، بعید بود که هیچ‌کدام از این سه میلیون نفر سراغ ترابانت بروند. به همین دلیل بود که وقتی دیوار برلین فروریخت، آلمان شرقی‌ها سراغ فولکس‌واگن رفتند و ترابانت کنار گذاشته شد.

پراید که توسط مزدا برای فورد طراحی شد، ابتدا خودروی بدی نبود و حتی برای زمان خود محصول اقتصادی مناسبی به شمار می‌رفت اما سرنوشت این ماشین در ایران کاملاً تغییر کرد. پراید از طریق کیا به ایران رسید و در سال 1376 مونتاژ آن توسط سایپا آغاز شد. این خودرو که ابتدا محصول مدرن و قابل‌توجهی بود، زمانی که در سال 1399 از روی خط تولید کنار رفت، به نماد بی‌کفایتی و عقب‌ماندگی صنعت خودروسازی کشورمان تبدیل شد. بااین‌حال، پراید به دلیل بازار انحصاری، قیمت ارزان، استهلاک پایین و فراوانی قطعات، در ایران فروش فوق‌العاده‌ای را تجربه کرد و به‌ویژه پس از خاتمهٔ تولید پیکان در ابتدای سال 1384، به انتخاب اول بسیاری از ایرانی‌ها تبدیل شد. هم‌اکنون بیش از ۶.۲ میلیون دستگاه پراید در جاده‌های کشورمان در حال تردد هستند که معادل ۲۸ درصد از کل خودروهای ایران است.

TR7 هم مثل دیگر خودروهای بریتیش لیلاند در دههٔ 70 از عرضهٔ دیرهنگام به بازار و مشکلات کیفی رنج می‌برد. علاوه بر این، طراحی TR7 هم در آن زمان بحث‌برانگیز بود. درواقع، این خودرو پایان برند تریومف را رقم زد و بنابراین باید آن را یک شکست بزرگ دانست. البته مطمئناً TR7 نمی‌توانست فروشی به‌اندازهٔ آستین آلگرو یا موریس مارینا داشته باشد اما به‌عنوان یک خودروی اسپرت، فروش مناسبی را تجربه کرد و با فروش بیش از 100 هزار دستگاه، به موفق‌ترین خودروی اسپرت تریومف تبدیل شد.