مقایسه خودروهای ایرانی با همتایان بروز جهانی

در این مطلب قصد داریم خودروهای داخلی را با جدیدترین نسل آن‌ها در بازارهای جهانی مقایسه کنیم تا بهتر به میزان عقب‌ماندگی صنعت خودروسازی کشورمان پی ببریم.

بارها در پدال و دیگر رسانه‌های خودرویی کشور از عقب‌ماندگی صنعت خودروسازی ایران گفته‌ایم و این موضوعی تکراری است که مرور دوبارهٔ آن حاصلی به دنبال ندارد. بااین‌حال، این بار قصد داریم با شیوه‌ای متفاوت به شرایط اسف‌بار خودروسازی کشورمان بپردازیم. در این مطلب، جدیدترین نسخهٔ خودروهای داخلی که بروزترین محصولات خودروسازان بزرگ کشورمان محسوب را با همتایان جهانی مقایسه خواهیم کرد تا ببینیم اگر شرایط این صنعت در ایران به دستی پیش رفته بود، بجای خودروهای داخلی فعلی باید چه مدل‌هایی را در حال مونتاژ و عرضه در کشورمان می‌دیدیم.

پژو 206 زمانی که در سال 1380 به ایران آمد، خودروی کاملاً بروزی بود. این خودرو تنها حدود سه سال قبل در اروپا عرضه شده و به فروشی فوق‌العاده دست پیدا کرده بود. بااین‌حال، حدود یک دهه بعد، ایران‌خودرو بجای مونتاژ 207 اصلی برای جایگزینی با 206، فیس‌لیفتی که توسط شعبهٔ برزیلی پژو روی 206 انجام شده بود و در اروپا با نام 206 پلاس عرضه می‌شد را با نام 207 به ایران آورد. این خودرو جایگزین 206 هم نشد و هردو مدل بیش از یک دهه در کنار هم تولید شدند. حال نیز درحالی‌که نسل اول پژو 208 در سال 2012 و نسل دوم در سال 2019 معرفی شدند، در ایران همچنان 207 در انواع مختلفی تولید می‌شود. هم‌اکنون قوی‌ترین و مجهزترین نسخهٔ 207، نمونه‌ای است که از پیشرانهٔ TU5P با 113 اسب بخار قدرت و گیربکس شش سرعته اتوماتیک استفاده می‌کند. از سوی دیگر، قوی‌ترین مدل 208 غیر از نسخهٔ الکتریکی، به پیشرانهٔ 1.2 لیتری سه سیلندر توربو با سیستم هیبریدی خفیف مجهز است. این پیشرانه 136 اسب بخار قدرت دارد و در کنار گیربکس شش سرعته اتوماتیک قرار می‌گیرد.

پراید درواقع خودرویی بود که توسط مزدا برای فورد توسعه پیدا کرد و از سال 1987 توسط کیا در کره هم تولید شد. این خودرو اوایل دههٔ 70 شمسی ابتدا به‌صورت وارداتی و سپس مونتاژی توسط سایپا به ایران آمد و طی سال‌های بعد به پرفروش‌ترین و بعداً ارزان‌ترین خودروی بازار کشورمان تبدیل شد. حدود دو دهه بعد، سایپا اولین محصول ملی خود را با نام تیبا معرفی کرد که با استفاده از قطعات مشترک پراید و ریو ساخته شده و به‌نوعی نسل جدید پراید در ایران محسوب می‌شد. هرچند تولید تیبا در سال 1401 خاتمه یافت اما فیس‌لیفت‌های آن یعنی ساینا و سهند همچنان در حال تولید هستند. سهند جدیدترین خودرویی است که بر اساس تیبا ساخته شده و همچنان از همان پیشرانهٔ 1.5 لیتری هشت سوپاپ استفاده می‌کند که بر اساس موتور پراید ساخته شده است. از سوی دیگر، کیا در سال 2000 به تولید پراید پایان داد و ریو را جایگزین آن کرد. این خودرو هم‌اکنون در نسل چهارم خود قرار دارد که در سال 2016 معرفی شد و به‌تازگی با مدل کاملاً جدید و بزرگ‌تر K3 جایگزین شده است.

نسل سوم پیکاپ‌های سری B مزدا در سال 1977 معرفی شد و گروه بهمن که آن زمان شرکت ایران وانت نام داشت مونتاژ آن را در سال 1363 آغاز کرد. این وانت در نسخه‌های تک و دو کابین ابتدا با پیشرانهٔ 1600 سی‌سی و سپس 2000 سی‌سی در ایران تولید شد اما زمانی که در اوایل دههٔ 90 شمسی به دلایل مختلفی امکان ادامهٔ تولید پیشرانهٔ 2 لیتری مزدا در ایران وجود نداشت، گروه بهمن این وانت فرتوت را ابتدا به پیشرانهٔ 1.7 لیتری پژو روآ (نسخهٔ ارتقاءیافتهٔ موتور پیکان) و سپس یک پیشرانهٔ 2 لیتری از شرکت چینی DAE مجهز کرد و نام آن را به کارا تغییر داد. کارا حدود یک دهه با کیفیت پایین و حداقل امکانات تولید شد تا اینکه نهایتاً سال گذشته بدون معرفی جایگزین از روی خط تولید کنار رفت. در سمت دیگر، وانت‌های سری B مزدا در پنج نسل تا سال 2006 تولید شدند و سپس جای خود را به پیکاپ جدید BT-50 دادند. این پیکاپ هم‌اکنون در نسل سوم خود قرار دارد که در سال 2020 معرفی شد و بر اساس ایسوزو D-Max ساخته شده است. این پیکاپ با پیشرانه‌های چهار سیلندر دیزلی صرفاً در چند بازار محدود آسیایی مثل تایلند عرضه می‌شود.

405 هم مثل 206 زمانی که در سال 1369 به ایران آمد خودروی بروزی بود و تازه در اروپا عرضه شده بود اما یک دهه بعد، روند درجا زدن این سدان فرانسوی در ایران آغاز شد. در سال 1379 ایران‌خودرو بجای مونتاژ پژو 406، همان 405 را با همکاری پژو فیس‌لیفت کرد و با طراحی مشابه 406 و نام پرشیا (بعداً پارس) به بازار فرستاد. حدود یک سال بعد نیز سمند به‌عنوان اولین محصول ملی ایران‌خودرو معرفی شد که بر اساس پلت‌فرم 405 ساخته شده بود. تولید سمند هم مثل تیبا در سال 1401 خاتمه یافت اما نسخه‌های فیس‌لیفت آن یعنی سورن و دنا همچنان تولید می‌شوند. جدیدترین خودرویی که بر اساس سمند یا درواقع پلت‌فرم 405 شکل گرفته، دنا پلاس است. قوی‌ترین نسخهٔ این خودرو نیز به‌تازگی با نام دنا جوانان و 160 اسب بخار قدرت معرفی شده است. پژو اما ابتدا در سال 2004 مدل جدید 407 را جایگزین 406 کرد و در سال 2010 نیز 508 را معرفی کرد که هم‌اکنون در نسل دوم قرار دارد. قوی‌ترین نسخهٔ این ماشین، مدل اسپرت 508 PSE با پیشرانهٔ پلاگین‌هیبریدی و 360 اسب بخار قدرت است.

در سال 1386 تولید نسل اول داچیا لوگان با نام تندر 90 توسط ایران‌خودرو و سایپا (پارس‌خودرو) آغاز شد. بااین‌وجود و علیرغم ظاهر ساده و اقتصادی لوگان، این خودرو به لطف کیفیت بالای قوای محرکه و قطعات فنی، توانست جای خود را در بازار کشورمان باز کند. در سال ۱۳۹۹ اما به دلیل تحریم‌ها و خروج رنو از ایران، تولید این سدان اقتصادی فرانسوی در کشورمان پس از ۱۳ سال خاتمه یافت. چندی بعد اما به دلیل محبوبیت لوگان در ایران و همین‌طور در اختیار داشتن امتیاز پلت‌فرم و وجود زیرساخت‌های تولید در کشور، سایپا تصمیم به ساخت بومی‌سازی ایرانیزه کردن آن گرفت که نتیجهٔ آن خودرویی بنام P90 شد. در این خودرو، طراحی جلو و عقب لوگان دستخوش فیس‌لیفت بزرگی شده و ازآنجایی‌که امکان تولید پیشرانهٔ اصلی K4M تندر در کشور وجود ندارد، قرار است P90 با موتور MI16 تولید شود که نسخهٔ سایپا از پیشرانهٔ TU5P محسوب می‌شود؛ اما در حالی قرار است در ایران فیس‌لیفت نسل اول لوگان با پیشرانهٔ پژو روی خط تولید برود که داچیا لوگان هم‌اکنون در نسل سوم خود قرار دارد. این خودرو که روی پلت‌فرم مدرن CMF-B LS ساخته شده است، در سال 2020 معرفی شد.

نسل سوم نیسان جونیور در اکتبر 1970 معرفی شد و تقریباً هم‌زمان در سال 1349 روی خط تولید زامیاد رفت. این وانت ژاپنی به یکی از مهم‌ترین خودروها در تاریخ صنعت حمل‌ونقل کشورمان تبدیل شد و چندین دهه بدون تغییر بزرگی به تولید رسید. بااین‌حال، زامیاد چندین بار تلاش کرد تا وانت نیسان سالخورده را کمی بروز کند و نتیجهٔ آن مدل‌هایی مثل شوکا و پادرا بود که در بازار موفق عمل نکردند. در سال 1397 نیز زامیاد مدل جدید پادرا پلاس را معرفی کرد که مثل تجربه‌های قبلی، از طریق پیوند اتاق یک پیکاپ چینی بنام فودی F16 با شاسی و قوای محرکهٔ وانت نیسان خلق شده بود. چند سال نیز نسخهٔ دو کابین پادرا پلاس با نام کارون معرفی شد که همچنان بر پایهٔ شاسی نیسان نیم قرن پیش ساخته شده و از همان پیشرانهٔ 2.4 لیتری قدیمی استفاده می‌کند. نیسان اما در سال 1982 به تولید جونیور پایان داد و نهایتاً پیکاپ جدید ناوارا را جایگزین آن کرد. این پیکاپ که در بازار آمریکا با نام فرانتیر عرضه می‌شود، در نسل سوم خود قرار دارد و با پیشرانهٔ 3.8 لیتری V6 به فروش می‌رسد.