چشم اندازهفته نامه

شاسی‌بلندهایی که فراموش شدند؛ قسمت اول، از جیپ کماندو تا مزدا ناواهو

در این مطالب طی دو قسمت با شاسی‌بلندهایی آشنا خواهیم شد که سال‌ها پیش از محبوبیت این خودروها به بازار آمدند و امروز کاملاً فراموش شده‌اند.

در سال‌های اخیر، شاسی‌بلندها را در هر کوی و خیابانی می‌بینیم اما پیشینهٔ این خودروها به چندین دهه قبل باز می‌گردد. پیش از محبوبیت شاسی‌بلندها، بسیاری از این خودروهای بلندقامت به بازار عرضه شدند که امروز کاملاً فراموش شده‌اند حتی با اینکه برخی از آن‌ها روی آیندهٔ شاسی‌بلندها تأثیر قابل‌توجهی داشتند. این نشان می‌دهد که زود وارد شدن به یک بازار جدید همیشه هم چیز خوبی نیست. ازاین‌رو، قصد داریم طی دو قسمت با شاسی‌بلندهایی که این روزها کاملاً از یادها پاک شده‌اند آشنا شویم.

آلفارومئو مانتا سال ۱۹۵۱

هرچند آلفارومئو برندی است که با خودروهای اسپرت شناخته می‌شود اما در تاریخ خود مدل‌های متفاوتی مثل ون‌های مختلف و آفرودری بنام مانتا را هم ساخته است. این خودرو به‌منظور انعقاد قرارداد با ارتش ایتالیا ساخته شد اما ارتش نهایتاً فیات کامپانیولا را انتخاب کرد. آلفا اما تصمیم گرفت این پروژه را لغو نکند و حدود ۲,۰۶۰ دستگاه از آن بین سال‌های ۱۹۵۱ تا ۱۹۵۵ تولید کرد. بیشتر نمونه‌های مانتا به سازمان‌های دولتی ایتالیا رسیدند اما چند صد دستگاه هم به غیرنظامیان فروخته شد. این خودرو از یک پیشرانهٔ ۱.۹ لیتری چهار سیلندر با دو میل‌سوپاپ در بالا استفاده می‌کرد.

اینترنشنال تراولا سال ۱۹۵۳

اینترنشنال بین سال‌های ۱۹۵۳ تا ۱۹۷۵ شاسی‌بلندی بنام تراولا را در چهار نسل تولید می‌کرد. این خودرو بر اساس پیکاپ ساخته شده و بسیار مستحکم بود. اینترنشنال در طول دههٔ ۶۰ امکانات زیادی را به تراولا اضافه کرد تا نیازهای گروه بزرگی از خریداران که از شاسی‌بلند به‌عنوان خودروی روزمره استفاده می‌کردند را برآورده کند. بااین‌حال، تراولا در اکثر دوران عمر خود زیر سایهٔ شورلت سابربن قرار داشت و به همین دلیل در سال ۱۹۷۵ کنار گذاشته شد. هرچند اینترنشنال پس‌ازاین همچنان به تولید شاسی‌بلند کوچک‌تر اسکاوت ادامه داد اما در سال ۱۹۸۰ تولید خودروهای سواری را کنار گذاشت.

جیپ کماندو سال ۱۹۶۷

تا پیش از عرضهٔ کماندو، جیپ بیش از دو دهه به ساخت نسخه‌های غیرنظامی از شاسی‌بلند مشهور جنگی خود مشغول بود. کماندو یک شاسی‌بلند بزرگ دودر بود که در نسخه‌های پیکاپ، کانورتیبل، رودستر و واگن به بازار عرضه می‌شد. این خودرو برای رقابت با فورد برانکو به بازار آمد که دو سال قبل معرفی شده بود. بعد از خریداری جیپ توسط AMC، نسخهٔ جدیدی از کماندو با نام C104 با طراحی کاملاً متفاوت دماغه که به فورد برانکو شباهت داشت عرضه شد اما این کار فروش کماندو را بسیار کاهش داد و این خودرو در سال ۱۹۷۳ کنار گذاشته و با چروکی جایگزین شد.

پلیموث تریل داستر سال ۱۹۷۴

یک دهه پس‌ازاینکه برانکو بخش محبوب شاسی‌بلندهای بزرگ دودر را ایجاد کرد، کرایسلر با دوج رمشارژر پاسخی دیرهنگام به شاسی‌بلند فورد داد. دیگر برند کرایسلر یعنی پلیموث هم همین شاسی‌بلند را با نام تریل داستر به بازار فرستاد. پلیموث اما اصلاً برندی نبود که به ساخت خودروهای خشنی مثل شاسی‌بلند شهرت داشته باشد به همین دلیل، تریل داستر فروش پایینی داشت و درحالی‌که دوج طی هفت سال ۱۱۰ هزار دستگاه رمشارژر فروخت، از تریل داستر تنها ۳۶ هزار دستگاه فروخته شد. این اولین و آخرین شاسی‌بلند پلیموث بود.

برتونه فری‌کلایمر سال ۱۹۸۹

در طول دههٔ ۸۰ بخش شاسی‌بلندها دچار تحول بزرگی شد و مدل‌هایی مثل جیپ واگنییر و رنجروور که زمانی به‌عنوان خودروهای کاری خریداری می‌شدند، به نماد تجمل تبدیل شدند. برتونه که این تحول را یک فرصت می‌دید، دایهاتسو راکی را گرفت، کابین بسیار زیباتری به آن بخشید، تغییراتی در طراحی ایجاد کرد و پیشرانه را با نمونه‌های نرم‌تر و قوی‌تر ب‌ام‌و جایگزین کرد. این خودرو با نام فری‌کلایمر به بازار عرضه شد و برتونه از سال ۱۹۸۹ تا ۱۹۹۲ حدود ۲,۸۰۰ دستگاه از آن تولید کرد. هرچند این تعداد چندان زیاد نبود اما برتونه نسل دوم فری‌کلایمر را هم بر اساس نسخهٔ بروز شدهٔ راکی ساخت که از این مدل هم ۲,۸۰۰ دستگاه بین سال‌های ۱۹۹۲ تا ۱۹۹۵ ساخته شد.

مزدا ناواهو سال ۱۹۹۰

مزدا نسل اول فورد اکسپلورر اسپرت را با بازطراحی جلوپنجره و نصب چراغ‌های جدید به ناواهو تبدیل کرد. تفاوت بین این دو خودرو در همین موارد خلاصه می‌شد و ناواهو در کنار اکسپلورر در کنتاکی تولید می‌شد. ناواهو عمر کوتاهی داشت و فقط به‌صورت دودر عرضه می‌شد و فورد نسخهٔ چهاردر اکسپلورر را به مزدا نداد. تولید این خودرو در سال ۱۹۹۴ خاتمه یافت و مزدا در سال ۲۰۰۱ مدل تریبیوت را معرفی کرد که آن‌هم بر اساس فورد اسکیپ ساخته شده بود.

الدزمبیل براوادا سال ۱۹۹۰

نسل اول الدزمبیل براوادا در سال ۱۹۹۰ بر اساس شورلت S10 بلیزر معرفی شد. هرچند براوادا با جلوپنجرهٔ دوقسمتی شبیه دیگر محصولات الدزمبیل شده و از تفاوت‌های جزئی دیگری هم بهره می‌برد اما اکثر خریداران می‌دانستند این یک شورلت در لباس الدزمبیل است. نسل اول براوادا تا سال ۱۹۹۴ به تولید رسید و سپس جای خود را به نسل دوم داد که بازهم جرأت نداشت پا را از مرز مهندسی برند (ری‌بج) فراتر بگذارد. بااین‌حال، این نسل بهتر از قبل فروخت زیرا تقاضا برای شاسی‌بلندهای لوکس در نیمهٔ دوم دههٔ ۹۰ در آمریکا افزایش پیدا کرد. سومین و آخرین نسل براوادا هم در سال ۲۰۰۱ به بازار آمد و تا زمان تعطیلی الدزمبیل در سال ۲۰۰۴ تولید شد.

هوندا کراس‌رود سال ۱۹۹۳

تنها هوندای تولید انبوه V8 نه یک خودروی اسپرت بلکه ری‌بج نسل اول لندروور دیسکاوری با نام کراس‌رود است. این خودرو محصول اتحاد بین هوندا و روور بود و برای رقابت با شاسی‌بلندهایی مثل جیپ چروکی در بازار ژاپن ساخته شد. قابلیت اطمینان پایین و مصرف سوخت بالا فروش کراس‌رود را در ژاپن، تنها کشوری که در آن عرضه شد، محدود کرد. فروش این خودرو در سال ۱۹۹۸ خاتمه یافت و هوندا خلأ یک شاسی‌بلند در سبد محصولات خود را با CR-V پر کرد که بدون کمک شرکت دیگری توسعه یافت.

آکورا SLX سال ۱۹۹۵

آکورا که در دههٔ ۹۰ به راهی سریع برای ورود به بخش رو به محبوبیت شاسی‌بلند لوکس نیاز داشت، سراغ ایسوزو رفت. البته ایسوزو خودروهای لوکس به بازار عرضه نمی‌کرد اما مدیران آکورا معتقد بودند که نسل دوم تروپر را می‌توان با حداقل هزینه به شاسی‌بلندی لوکس تبدیل کرد. این خودرو که در سال ۱۹۹۵ با نام آکورا SLX راهی بازار آمریکا شد، در بیرون به‌جز تغییرات جزئی مثل جلوپنجره، تفاوتی با ایسوزو تروپر نداشت اما در داخل از کابین لوکس‌تری با تریم چوب و چرم بهره می‌برد.

اینفینیتی QX4 سال ۱۹۹۶

مثل آکورا، اینفینیتی هم در دههٔ ۹۰ نیاز به ورود سریع به بخش شاسی‌بلندهای لوکس داشت. بدین منظور، طراحان اینفینیتی با اضافه کردن چرم و تجهیزات بیشتر به داخل نسل دوم نیسان پث‌فایندر، کابین لوکس‌تری را ایجاد کرده و در بیرون هم قسمت جلو را از نو طراحی کردند. بدین ترتیب، اولین شاسی‌بلند اینفینیتی با نام QX4 متولد شد. این خودرو فروش بیشتری را نسبت به آکورا SLX تجربه کرد اما ورود رقبایی از مرسدس و ب‌ام‌و به بازار به مدیران اینفینیتی نشان داد که باید از صفر شروع کنند. به همین دلیل، تولید QX4 در سال ۲۰۰۲ خاتمه یافت و بجای آن اینفینیتی FX بر اساس پلت‌فرم نیسان ۳۵۰Z در سال ۲۰۰۳ به بازار آمد.

مرکوری مانتنیر سال ۱۹۹۶

در دههٔ ۹۰ مشخص شد که تمام خودروسازان آمریکا برای حفظ خریداران خود باید حداقل یک شاسی‌بلند در سبد محصولاتشان داشته باشند. به همین دلیل، مرکوری نسل دوم فورد اکسپلورر را با تغییراتی جزئی مثل جلوپنجرهٔ متفاوت به بازار فرستاد. مانتنیر سالانه حدود ۴۵ هزار دستگاه می‌فروخت درحالی‌که فروش اکسپلورر در آن سال‌ها حدود ۴۰۰ هزار دستگاه در سال بود. مرکوری در سال ۲۰۱۰ مانتنیر را پس از سه نسل کنار گذاشت و یک سال بعد فورد این برند را تعطیل کرد.

ادامه دارد…

میانگین امتیازات ۵ از ۵
از مجموع ۱۷۱ رای

منبع
Autocar

امیر دهقان

نویسنده و مترجم پدال، عاشق ماشین، عشقی که حد و حصر نداره

مطالب مشابه

‫۲۷ دیدگاه‌ها

  1. 𝐀𝐥𝐢

    ۲۴ بهمن ۱۴۰۲
    سوابق: (1436 ديدگاه)

    لیست جالبی بود. از ظاهر مانتمیر خیلی خوشم اومده

    موافقم 13
    مخالفم 19
  2. NAVID۰۰۹۸

    ۲۴ بهمن ۱۴۰۲
    سوابق: (10479 ديدگاه)

    اینفینیتی برای اون سال‌ها عجب هیولایی میساخت و ای کاش ادامه میداد!!!

    اینفینیتی هنوزم توانایی ساخت رقیب برای LX را داره اما بدبختی اینجاست هرچیزی بسازه با SUVهای نیسان رقیب میشه ( پاترول ) !
    پاترول خودش اینقدر لوکس شده که از طرفی هم رقیبِ لندکروزرِ هم LX !!!

    موافقم 71
    مخالفم 9
    1. پیام۲

      ۲۴ بهمن ۱۴۰۲
      سوابق: (272 ديدگاه)

      چرا اکثرا بهت دیسلاک میدن؟

      موافقم 5
      مخالفم 68
      1. پیام

        ۲۴ بهمن ۱۴۰۲
        سوابق: (2102 ديدگاه)

        چون همون موقعی که در مورد میتسوبیشی و … صحبت می‌کردم هم یه عده بودن که دیسلایک میدادن! 😂😂😂 من همیشه خیلی کوبنده ظاهر میشم. مثل حملات اسرائیل هست. مال اونه که خوششون نمیاد.

        موافقم 21
        مخالفم 56
        1. پیام

          ۲۵ بهمن ۱۴۰۲
          سوابق: (2102 ديدگاه)

          امیر هیچ وقت یادت نره که امسال برای اولین بار هیوندای سوم شد و هوندا و نیسان پرت شدن اون ور! این کاملا نشون میده که حرفای شما در مورد وضعیت آتیش گرفتن هیوندای و … مضحک بوده! چون نتیجه نشون میده. اگه یادت باشه قبلا هم بهت گفت فراخوانای هیوندای جدی نیستن! الان داری نتیجه حرفم رو میبینی.

          حالا فی المجلس این لینک در مورد سوپر دوچرخه الکتریکی هیوندای رو داشته باش و با دقت متنش رو بخون. تا بعدا یه تخفیفی بهت بدم.
          ببین چه سلطانی زده!

          آقای اشتری یه انتقاد هم به پدال دارم. چطور این خبر رو کار نکردید؟ بعضی از مطلبایی که کار کردید خیلی دورتر از این هست!!! چون نه ربطی به برند خودرو دارن و نه چرخی زیرشون هست! مثل هارد و …

          THIS HYUNDAI ELECTRIC SUPERBIKE

          https://www.yankodesign.com/2022/04/03/this-hyundai-electric-superbike-concept-is-a-greek-god-teleported-into-the-future/

          موافقم 1
          مخالفم 16
        2. محمدرضا اشتری - دبیر سایت پدال

          ۲۵ بهمن ۱۴۰۲
          سوابق: (2737 ديدگاه)

          خبر موتورسیکلت مفهومی هیوندای که لینک دادین، فروردین ۱۴۰۱ معرفی شده و ۲ سال ازش گذشته، تولید نشد و چیز مهمی هم نبود

  3. ۲۴ بهمن ۱۴۰۲
    سوابق: (4792 ديدگاه)

    یادش بخیر

    موافقم 7
    مخالفم 4
  4. علی یوسفی

    ۲۴ بهمن ۱۴۰۲
    سوابق: (258 ديدگاه)

    بنام پروردگار و سلام به دوستان و عزیزان سایت بنظرم مدل هوندا کراس رود تا حد زیادی از روی لندروور دیسکاوری کپی برداری شده برتونه طراحی پخته و زیبایی داره ولی جیپ کماندو واقعا سبک تازه و نوینی در دوره خودش و حتی الان داره.

    موافقم 5
    مخالفم 16
    1. phonix

      ۲۵ بهمن ۱۴۰۲
      سوابق: (1877 ديدگاه)

      کپی چیه سالار ریبج هست و ذکر هم شده در متن

      موافقم 5
      مخالفم 2
      1. علی یوسفی

        ۲۵ بهمن ۱۴۰۲
        سوابق: (258 ديدگاه)

        کاربر عزیز phonix کاملا درست میفرمایین ریبجه منتها من تا دیدمش یاد دیسکاوری افتادم و دیدم نوشته هوندا رد شدم دیگه پایینشو نخوندم فقط جالبه که چرا عملکرد بدی داشته با وجود اینکه دیسکاوری نسل اول مدل موفقی بود.

  5. جومونگ

    ۲۴ بهمن ۱۴۰۲
    سوابق: (222 ديدگاه)

    مشخصات اینفینتی qx4 :

    «موتور ۶ سیلندر ۳.۳ لیتری (DOHC) با ۲۴‌ سوپاپ – حداکثر ۱۷۰ اسب قدرت و ۲۶۶ نیوتون متر گشتاور – سیستم AWD و گیربکس اتومات ۴ سرعته – سیستم تعلیق مک فرسون در جلو و چند اتصالی در عقب – مصرف سوخت در شهر ۱۵ لیتر و بزرگراهی ۱۲ لیتر – باک ۸۰ لیتری – شتاب ۱۱ ثانیه حداکثر سرعت ۱۸۰ – طول خودرو ۴.۶ متر ، عرض ۱.۸ متر ، ارتفاع ۱.۸ متر ، فاصله از زمین ۲۱ سانت – دارای سیستم صوتی بوز ۱۵۰ وات با ۶ اسپیکر – خروجی ۱۲ ولت – فرمان برقی – کروز کنترل – متریال داخلی چرمی و چوبی – ۱۰۷۵ لیتر فضای صندوق – ۲۴۰۰ لیتر فضا با خوابوندن صندلی عقب – ایموبلایزر و ABS و قفل مرکزی و قفل کودک – نمایشگر و gps بصورت آپشنال »

    کاش میشد بعد توقف تولید و پایان عمرش ، پلتفرم و انجین و حق مونتاژ اینارو میدادن به ما 💔
    با گذشت نزدیک ۳۰ سال هنوز از ماشینای روز مملکت ما استاندارد تر و مهندسی شده تره .

    موافقم 39
    مخالفم 1
    1. JaMsHiD

      ۲۴ بهمن ۱۴۰۲
      سوابق: (2469 ديدگاه)

      تفاله های پژو رو با نبود هیچ امکاناتی با قیمت یه لکسوس IS نکنن تو پاچه ملت پس کی بکنه؟
      قرار بر مونتاژ یه ماشین مثل اینفینیتی باشه ایران خودرو ورشکست میشه چون حتی همون پایه ترین مدلش هم خیلی دردسر داره برای ایران‌خودرو که به تولید ۴۰۵ چهل سال پیش با هزار چهره میگن تکنولوژی ملی !

      موافقم 14
      مخالفم 2
      1. ،،،

        ۲۴ بهمن ۱۴۰۲
        سوابق: (30 ديدگاه)

        اینترنشنال تراولا . آلفارومئو. هوندا کراس رود

        موافقم 3
        مخالفم 5
  6. 18:45

    ۲۴ بهمن ۱۴۰۲
    سوابق: (547 ديدگاه)

    ممنون امیر جان گل کاشتی👏👏❤️
    خداییش آدم مطالب شما و آقا شاهین و میخونه حالش جا میاد و کلی به بار علمیمون اضافه میشه.
    استادان تمام و کمال هستین برای ما و تا ابد تو اذهان میمونین. همیشه تن خودتون و خاندانتون سلامت باشه…🌹

    موافقم 9
    مخالفم 4
    1. امیر دهقان

      ۲۴ بهمن ۱۴۰۲
      سوابق: (733 ديدگاه)

      ارادت
      لطف دارین

      موافقم 7
      مخالفم 4
  7. Taha Ayoobi

    ۲۴ بهمن ۱۴۰۲
    سوابق: (3762 ديدگاه)

    عجب دورانی بوده…
    هنوز آدم حسرت مرکوری و الدزمبیل رو میخوره…

    موافقم 14
    مخالفم 11
    1. محمدرضا

      ۲۴ بهمن ۱۴۰۲
      سوابق: (1075 ديدگاه)

      اون ۲نفر چرا به این نظر دیس دادن🤔

      موافقم 7
      مخالفم 10
  8. علی

    ۲۴ بهمن ۱۴۰۲
    سوابق: (77 ديدگاه)

    فقط از اینفینیتی خوشم اومد

    موافقم 5
    مخالفم 4
  9. H2

    ۲۴ بهمن ۱۴۰۲
    سوابق: (382 ديدگاه)

    اینترنشنال تراولا سال ۱۹۵۳ 👍👍👍
    طراحی لندروور دیسکاوری هم جوریه که انگار بهت میگه بیا بریم گردش

    موافقم 6
    مخالفم 6
    1. MatriX

      ۲۴ بهمن ۱۴۰۲
      سوابق: (231 ديدگاه)

      وسط گردش با قابلبت اطمینان پایینش همونجا تو ناکجا آباد موندگارت میکنه تا دفعه بعد بفهمی بیا بریم گردش یعنی چی 😄

      موافقم 6
      مخالفم 12
      1. JaMsHiD

        ۲۴ بهمن ۱۴۰۲
        سوابق: (2469 ديدگاه)

        اطمینان پایین نسبت به تویوتا و لکسوس زمان خودش بوده نه آشغالای ایرانخودرو

        موافقم 3
        مخالفم 3
  10. محسن

    ۲۴ بهمن ۱۴۰۲
    سوابق: (10 ديدگاه)

    چقدر جالب هیچکدومشونو ندیده بودم

    موافقم 8
    مخالفم 3
  11. BMW

    ۲۴ بهمن ۱۴۰۲
    سوابق: (1473 ديدگاه)

    آلفا رومئو آنتا خدایی باحاله🥲😊😁

  12. میلان

    ۲۵ بهمن ۱۴۰۲
    سوابق: (16 ديدگاه)

    شما هم متوجه شدین سال ساخت که ۱۹۹۰ رسید کلا ماشینا تغییر کردن و خیلی خوشکل شدن
    جالب همه خودرو سازها بعد ۹۰ تغییر کردن

    موافقم 1
    مخالفم 2
  13. TheXR

    ۲۵ بهمن ۱۴۰۲
    سوابق: (10 ديدگاه)

    سلام آقای دهقان، خسته نباشید.
    جسارتاً قصد دارم از نگارش مقاله‌تون ایراد بگیرم؛ غرض عیب‌جویی نیست، بلکه قصدم انتقاد در جهت ارتقای کیفیت مقاله‌های آینده‌‌ی شما و همکاران محترم شماست. درهرحال عذرخواهی من ضمیمه‌ی این پیاممه.

    انتقاد: در این مقاله یازده رقم خودروی بیابانی معرفی شده‌ند، مشتمل بر پنج رقم خودروی GP یا 4×4 و شش رقم خودروی SUV یا اصطلاحاً “شاسی بلند”؛

    جناب دهقان، خودروهایی که از برندهای آلفارومئو، جیپ، پلیموث، برتونه و هوندا انتخاب کرده‌اید دقیقاً “شاسی‌کوتاه” هستند، اما شما به عنوان “شاسی‌بلند” معرفیشون کرده‌اید!

    پیشنهاد می‌کنم بجای لفظ “شاسی‌بلند” از کلمه‌ی “بیابانی” استفاده کنید. چون اصطلاح “شاسی‌بلند” فقط برای متمایز کردن خودروهایی که فاصله‌ی دو محور آنها بیشتر باشد به کار می‌رود.

    مثلاً لندروور نیم تُن، در دسته‌ی خودروهای 4×4 یا جیپ (برگردان از حروف مقطعه‌ی GP یا General Purpose) قرار می‌گیرد، در حالیکه لندروور یک تُن و لندروور استیشن یا SUV جزو شاسی‌بلند‌ها دسته بندی می‌شوند.

    در ضمن، کراس‌اوورها هم جزو شاسی‌بلندها نیستند. کراس‌اوور صرفاً یک هاچ‌بک بیابانی است. هاچ‌بک یا دُم‌کوتاه به خودرویی می‌گویند که محور عقب آن در منتها الیه‌ طول خودرو قرار گرفته باشد.

    با سپاس از توجه و عنایت شما، موفق و پیروز باشید. 🍀

    موافقم 4
    مخالفم 3
    1. محمدرضا اشتری - دبیر سایت پدال

      ۲۵ بهمن ۱۴۰۲
      سوابق: (2737 ديدگاه)

      سپاس از نکاتی که گفتید و البته درست هست
      هم اکنون در ایران و بسیاری نقاط جهان، به کراس‌اور هم SUV گفته می‌شه
      در ایران هم واژه شاسی بلند برای انواع این خودروها مثل کراس‌اور، جا افتاده

  14. امیر اسلامی

    ۲۶ بهمن ۱۴۰۲
    سوابق: (1 ديدگاه)

    راستی یاد جمله نماینده شهرستان مرودشت آقای جلال رشیدی افتادم که انتقاد کرد از آقای…….که گفته بود پژو ۲۰۶بت لندکروز هیچ فرقی نداره ،
    به نظر شما فرق داره ؟؟؟
    ضمنأ بنده خدا رد صلاحیت شد شاید نمیدونست که فرق نداره

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

لطفاً از نوشتن به‌صورت پینگلیش، اجتناب نمایید. نظرات حاوی توهین، عبارات غیراخلاقی، سیاسی، مطالب غیر مرتبط، اسپم، ترول و تبلیغاتی پذیرفته نمی‌شوند. برای تغییر آواتار خود می‌توانید از سایت گراواتار استفاده نمایید.

دکمه بازگشت به بالا
فهرست