مصرف سوخت تانک و نفربر چقدر است؟

یکی از اولویت‌های اصلی خریداران خودرو مصرف سوخت آن است اما مصرف سوخت در بین کارکنان ارتش اهمیت کمتری نسبت به خریداران عادی خودرو دارد هرچند این موضوع در تعیین بودجه‌های دفاعی مهم قلمداد می‌شود. ارتش‌های سراسر جهان از انواع مختلف تانک‌ها استفاده می‌کنند و این هیولاهای مرگبار از زمان جنگ جهانی اول تاکنون چهره نبردهای زمینی را تغییر داده‌اند. هرچقدر وسیله‌ای بزرگ‌تر و سنگین‌تر باشد انرژی بیشتری برای حرکت آن موردنیاز خواهد بود و این موضوع در مورد تانک‌ها نیز صدق می‌کند. به همین خاطر مصرف سوخت تانک‌ها در مقایسه با وسایل نقلیه غیرنظامی بسیار بیشتر است.

همچنین بخوانید: داستان جذاب تاریخچه پیدایش تانک در جنگ جهانی اول

با اینکه وزن متوسط یک خودروی امروزی به حدود 2 تن می‌رسد اما معمولاً وزن یک تانک بین 40 تا 70 تن است. البته ارتش آلمان در جنگ جهانی دوم تانکی با 188 تن وزن تولید کرد هرچند این تانک هرگز وارد نبرد نشد. تانک M1A1 آبرامز مصرف سوخت حدود 392 لیتری در صد کیلومتر دارد و بنابراین به هیچ عنوان در لیست کم‌مصرف‌ترین وسایل نقلیه قرار نخواهد گرفت! تانک‌ها در کلاس‌های گوناگون از جمله سبک، متوسط و سنگین قرار می‌گیرند. با اینکه نفربرهای زرهی و توپ‌های خودکششی از جمله تانک‌ها نیستند اما به خاطر اینکه جزو وسایل نقلیه نظامی هستند و به‌صورت مستقیم در نبردها شرکت می‌کنند بنابراین به آن‌ها هم پرداخته‌ایم. ما همچنین از سیستم کلاس‌بندی وزن قدیمی برای تفکیک بهتر مصرف سوخت برخی از تانک‌ها استفاده کرده‌ایم.

تانک FV101 اسکورپیون بریتانیا به‌صورت رسمی جزو تانک‌های نبرد زمینی است اما فقط 7.9 تن وزن دارد و بنابراین یک تانک سبک واقعی به شمار می‌رود. از نظر صنایع دفاعی، تانک‌های سبک کمتر از 20 تن وزن دارند. FV101 در ابتدا از پیشرانه‌های بنزینی 4.2 لیتری جگوار استفاده می‌کرد اما بعداً به پیشرانه‌های دیزلی مجهز شد و سرعت حدود 82 کیلومتر در ساعت داشت. این تانک از باک سوخت 88 گالنی استفاده می‌کرد و با یک باک سوخت می‌توانست مسافت 756 کیلومتری را طی کند. به این ترتیب مصرف سوخت حدودی تانک FV101 اسکورپیون حدود 47 لیتر در صد کیلومتر بوده است. البته زمانی که تانک موردبحث در زمین‌های ناهموار حرکت می‌کرد مصرف سوخت افزایش می‌یافت و این موضوع درباره همه وسایل نقلیه صادق است. یکی از تانک‌های سبکی که بازنشسته شده تانک شریدن M551 است که توسط ارتش آمریکا توسعه یافت و وزنش 15.2 بود. این تانک در مسیرهای مسطح حداکثر سرعت 69 کیلومتر در ساعت و توان پیمایش حدود 563 کیلومتری داشت. با وجود باک سوخت 158 گالنی، مصرف سوخت تانک شریدن حدود 107 لیتر در صد کیلومتر بوده است.

این تانک‌ها وزن بین 20 تا 50 تن داشته‌اند و انواع گوناگونی از آن‌ها تولید شده است. تانک لئوپارد 1 آلمان از دهه 60 میلادی تاکنون در حال استفاده است و 42.2 تن وزن دارد. در دل این تانک پیشرانه دیزلی 10 سیلندر دایملر بنز قرار گرفته است. لئوپارد 1 حداکثر سرعت 64 کیلومتر در ساعت و شعاع حرکتی 599 کیلومتری دارد. با وجود باک سوخت 252 گالنی، تانک موردبحث در صد کیلومتر حدود 157 لیتر گازوئیل مصرف می‌کند. یکی دیگر از تانک‌های متوسطی که امروزه مورد استفاده قرار می‌گیرد تانک T-90 روسیه است که 46.5 تن وزن دارد. این تانک به پیشرانه 12 سیلندر دیزلی با 940 اسب بخار قدرت مجهز است و سرعتش به حدود 60 کیلومتر در ساعت می‌رسد. باک سوخت 423 گالنی T-90 و مصرف سوخت 181 لیتری در صد کیلومتر از جمله مشخصات این تانک هستند.

تانک تایپ 10 ژاپن که اولین بار در سال 2012 معرفی شد بسته به پیکربندی خود بین 40 تا 48 تن وزن دارد و نسخه 40 تنی آن در مسیرهای مسطح به سرعت 70 کیلومتر در ساعت دست می‌یابد و بنابراین چابکی بالایی دارد. نیروبخش این تانک پیشرانه 8 سیلندر دیزلی است. با وجود باک سوخت 232 گالنی، مصرف سوخت تایپ 10 به حدود 200 لیتر در صد کیلومتر می‌رسد و توان پیمایش آن نیز 440 کیلومتر ذکر شده است.

با توجه به سیستم کلاس‌بندی قدیمی، تانک‌های سنگین وزنی بیش از 50 تن دارند. یکی از شاخص‌ترین تانک‌های سنگین را می‌توان FV4034 چلنجر 2 بریتانیا با وزن 62.5 تن دانست. البته در صورت نصب ماژول‌های زرهی و سایر تجهیزات، وزن این تانک 75 خواهد بود. نیروبخش تانک چلنجر 2 پیشرانه 12 سیلندر 26 لیتری دیزلی پرکینز است که توسط باک سوخت 421 گالنی تغذیه می‌شود. مصرف سوخت این تانک بزرگ حدود 336 لیتر در صد کیلومتر است و بنابراین توان پیمایش آن حدود 450 کیلومتر خواهد بود. البته در صورت استفاده از باک سوخت اضافی شعاع حرکتی چلنجر 2 افزایش خواهد یافت هرچند در این صورت آسیب‌پذیری آن در برابر حملات نیز بیشتر می‌شود.

تانک M1A2 آبرامز آمریکا حدود 68 تن وزن دارد و از پیشرانه توربین 1500 اسب بخاری استفاده می‌کند تا حداکثر سرعت 67 کیلومتر در ساعت داشته باشد. با وجود باک سوخت 505 گالنی و مصرف سوخت 452 لیتری در صد کیلومتر، شعاع حرکتی تانک آبرامز حدود 412 کیلومتر خواهد بود. البته در صورت نصب تجهیزات اضافی، توان پیمایش این تانک 25 درصد کاهش می‌یابد و بنابراین آبرامز اهمیت چندانی به راندمان و مصرف سوخت نمی‌دهد؛ اما جدیدترین تانک سنگینی که وارد میدان می‌شود جانشین چلنجر 2 یعنی چلنجر 3 است. با وزن 64 تنی و بدون زره اضافی و استفاده از پیشرانه 12 سیلندر 1200 اسب بخاری، حداکثر سرعت چلنجر 3 حدود 56 کیلومتر در ساعت است. مصرف سوخت چلنجر 3 حدود 336 لیتر در صد کیلومتر است که تفاوت چندانی با نسل قبلی ندارد.

انواع مختلفی از نفربرها وجود دارند هرچند برخی از آن‌ها دارای چرخ و برخی نیز همانند تانک‌ها دارای زنجیر هستند. یکی از مشهورترین نفربرها را می‌توان M2/3 بردلی آمریکا دانست که از زنجیر استفاده کرده و 24.9 تن وزن دارد. این نفربر از پیشرانه 8 سیلندر سوپرشارژردار 500 اسب بخاری استفاده کرده و حداکثر سرعت 64 کیلومتر در ساعت و شعاع حرکتی 483 کیلومتری دارد. باک سوخت 197 گالنی و مصرف سوخت حدود 157 لیتر در صد کیلومتر از جمله ویژگی‌های M2/3 بردلی هستند.

اما نفربر سبک‌تر M113 از دهه 60 میلادی تاکنون در حال استفاده است و اگرچه آمریکا آن را با مدل‌های M2 و M3 جایگزین کرده اما کشورهای دیگر همچنان از آن استفاده می‌کنند. بدون وجود باک سوخت و تجهیزات اضافی، M113A2 وزن 12.5 تنی دارد و 95 گالن سوخت را حمل می‌کند. به لطف وجود پیشرانه 5.2 لیتری 210 اسب بخاری، این نفربر به سرعت 67 کیلومتر در ساعت و توان پیمایش 483 کیلومتر در ساعت دست می‌یابد و مصرف سوخت 78 لیتر در صد کیلومتر را بر جای می‌گذارد.

با اینکه برخی افراد در تشخیص تانک و توپخانه خودکششی دچار اشتباه می‌شوند اما این دو وسیله نظامی تفاوت‌های زیادی با یکدیگر دارند. یکی از برجسته‌ترین نمونه‌های توپخانه خودکششی را می‌توان M109A6 هویتزر دانست که قابلیت درگیری مستقیم را دارد و عملکرد آن شبیه تانک است و اکثر پرسنل توپخانه‌ها نیز از آن به عنوان تانک نام می‌برند. هویتزر وزن 31.8 تنی دارد و از پیشرانه دیزلی توربوشارژر 440 اسب بخاری استفاده می‌کند. با وجود باک سوخت 113 گالنی و مصرف سوخت 147 لیتری، هویتزر توان پیمایش 344 کیلومتری خواهد داشت.

یکی دیگر از انواع توپخانه‌های خود کششی به کشور بریتانیا تعلق دارد و با نام AS-90 شناخته می‌شود. این هیولای 45 تنی از پیشرانه 8 سیلندر توربوی دیزلی استفاده کرده و می‌تواند با سرعت حدود 45 کیلومتر در ساعت حرکت کند و شعاع حرکتی 370 کیلومتری داشته باشد. مصرف سوخت AS-90 حدود 196 لیتر در صد کیلومتر است. البته ارتش آلمان از توپخانه 2000 هویتزر نیز استفاده می‌کند که بسیار سنگین‌تر است و 61 تن وزن دارد. این توپخانه متحرک از پیشرانه 8 سیلندر دیزلی استفاده کرده و مصرف سوخت آن حدود 117 لیتر در صد کیلومتر است.