خرابی پمپ بنزین خودرو: دلایل، نشانه ها و هر آنچه باید بدانید

در این مقاله مهم ترین نشانه های خرابی پمپ بنزین خودرو از جمله مدل های داخلی و وارداتی و … را مورد بررسی قرار داده ایم و نحوه تست و درست کردن آن را توضیح داده ایم.

قبل از آنکه بخواهیم به خرابی پمپ بنزین خودرو نگاهی داشته باشیم بهتر است خود این قطعه را بشناسیم و بدانیم چه‌کاری را انجام می‌دهد. پمپ بنزین قطعه‌ای است که در بسیاری از پیشرانه‌های درون‌سوز بنزینی و دیزلی بکار می‌رود. قطعه موردبحث سوخت را از باک به دستگاهی که وظیفه ترکیب مخلوط سوخت و هوا را دارد می‌رساند. چنین دستگاه یا قطعه‌ای در خودروهای کاربراتوری همان کاربراتور و در خودروهای انژکتوری هم انژکتور سوخت خواهد بود.

پیشرانه‌های کاربراتوری معمولاً از پمپ‌های مکانیکی کم‌فشار نصب شده در پیشرانه استفاده می‌کنند درحالی‌که پیشرانه‌های انژکتوری یا از پمپ‌های بنزین برقی نصب شده در داخل باک (برای سیستم‌های تزریق منیفولد کم‌فشار) یا پمپ‌های مکانیکی پرفشار نصب شده در پیشرانه (برای سیستم‌های تزریق مستقیم پرفشار) استفاده می‌کنند. همچنین باید گفت برخی پیشرانه‌ها اصلاً فاقد پمپ بنزین هستند. در برخی پیشرانه‌های کاربراتوری با تأمین سوخت کم‌فشار می‌توان از طریق سیستم تغذیه گرانشی به انتقال سوخت دست یافت و ساده‌ترین راه نصب باک در ارتفاعی بالاتر از کاربراتور خواهد بود. این روش معمولاً در موتورسیکلت‌های کاربراتوری بکار می‌رود یعنی جایی که باک درست بالای پیشرانه قرار دارد.

در پیشرانه‌هایی که از کاربراتور استفاده می‌کنند، پمپ بنزین مکانیکی معمولاً به منظور انتقال سوخت از باک به داخل کاربراتور مورد استفاده قرار می‌گیرد. این پمپ‌ها در فشارهای سوخت نسبتاً پایین یعنی 0.7 تا 1 بار کار می‌کنند. دو نمونه از پمپ‌های بنزین مکانیکی که بیشتر از سایرین در خودروها بکار رفته‌اند پمپ‌های دیافراگمی و پمپ‌های پیستونی هستند.

پمپ‌های بنزین خودروهای مدرن تزریق مستقیم در فشارهای بالاتر یعنی تا 2100 بار کار می‌کنند و پیکربندی‌های ویژه‌ای همچون پیستون رادیال ریل مشترک، رادیال دو پیستون ریل مشترک، خطی، پورت و مارپیچ و... دارند. پمپ‌های تزریق با بنزین روان کاری می‌شوند و از آلودگی روغن و سوخت جلوگیری می‌کنند. یک نمونه دیگر از پمپ‌های بنزین نیز وجود دارند که با نام پمپ‌های برقی شناخته می‌شوند. در پیشرانه‌های بنزینی انژکتوری، یک پمپ بنزین برقی معمولاً داخل باک قرار دارد. در سیستم‌های قدیمی‌تر تزریق پورت و دریچه گاز، پمپ نصب شده در داخل باک باعث انتقال سوخت از باک به پیشرانه می‌شود و فشار انتقال سوخت نیز معمولاً بین 3 تا 4 بار است. در سیستم‌های تزریق مستقیم یک پمپ بنزین جداگانه باعث فشار بیشتر و بالاتر به سوخت می‌شود. از آنجایی که پمپ‌های برقی نیازمند قدرت مکانیکی پیشرانه نیستند بنابراین می‌توان آن‌ها را در هرجایی بین باک و پیشرانه نصب کرد. از جمله دلایل نصب پمپ بنزین در باک می‌توان به مواردی همچون خنک شدن توسط بنزین، کاهش ریسک آتش‌سوزی به دلیل عدم اشتعال در نبود اکسیژن و... اشاره کرد.

همچنین بخوانید:

• کارهایی که نباید با اتومبیل خود انجام دهید
• رایج‌ترین علل روشن شدن چراغ چک خودرو
• خودروی خود را با باک خالی نرانید!

وجود ناخالصی در سوخت تأثیر مستقیمی روی کیفیت عملکرد پمپ بنزین خودرو خواهد داشت. اگرچه فیلتر سوخت پمپ بنزین می‌تواند این ذرات را جدا نماید اما ذرات کوچک‌تر از فیلتر عبور کرده و درازمدت باعث آسیب دیدن پمپ بنزین می‌شوند. همچنین وجود رطوبت در بنزین نیز باعث ایجاد مشکل در قطعه موردبحث خواهد شد.

وجود نوسان در جریان برق خودرو باعث آسیب دیدن پمپ بنزین خواهد شد. در صورتی که جریان برق ولتاژ بالا به این قطعه وارد شود کانکتورهای پمپ از کار خواهند افتاد. البته گاهی اوقات نیز مشکلات سیستم برق خودرو در حد سوختن فیوزهاست که با تعویض آن‌ها می‌توان از مشکلات بعدی جلوگیری کرد.

گرفتگی فیلتر سوخت به مرور زمان رخ می‌دهد و این امر جریان سوخت ورودی به پمپ را محدود می‌سازد. در این حالت پمپ بنزین متحمل فشار بیشتری می‌شود و نتیجه آن می‌تواند خرابی چنین قطعه‌ای باشد. توصیه می‌شود به‌صورت دوره‌ای فیلتر سوخت خودروی خود را تعویض نمایید تا هم مصرف سوخت خودرو کاهش یافته و هم پمپ بنزین تحت‌فشار قرار نگیرد.

حالا که با پمپ بنزین، عملکرد و انواع آن آشنا شدیم نوبت به عیب‌یابی و علائم خرابی آن می‌رسد. دلایل متنوعی برای از کار افتادن پمپ بنزین خودرو وجود دارند که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:

در صورتی که با استارت زدن خودرو روشن نشد و یا این کار به سختی صورت گرفت یکی از دلایل احتمالی آن می‌تواند خرابی پمپ بنزین باشد. در زمانی که پمپ بنزین عملکرد درستی داشته باشد و شما شروع به استارت زدن کنید ابتدا صدایی به گوش خواهد رسید و سپس قطع خواهد شد اما در صورتی که این قطعه خراب باشد در زمان استارت صدایی وجود نخواهد داشت و در چنین حالتی بهتر است به دنبال بررسی پمپ بنزین باشید.

قبلاً به دلایل مختلف ریپ زدن خودرو اشاره کرده بودیم و یکی از علت‌ها نیز عدم رسیدن صحیح سوخت به پیشرانه خواهد بود. همین موضوع می‌تواند دلیل خرابی پمپ بنزین نیز باشد. البته بهتر است در این رابطه با یک مکانیک خبره مشورت کنید تا علت ریپ زدن را به درستی پیدا کند هرچند گزینه خرابی پمپ بنزین را نیز نباید از یاد ببرید.

در صورتی که متوجه شدید مصرف سوخت خودرو نسبت به قبل بالاتر رفته است شاید خرابی پمپ بنزین یکی از دلایل آن باشد. اگرچه علت‌های گوناگونی برای افزایش مصرف سوخت خودرو وجود خواهد داشت اما پمپ بنزین می‌تواند جزو اصلی‌ترین‌ها باشد.

خود بنزین باعث خنک نگه داشته شدن پمپ بنزین می‌شود اما زمانی که پمپ بنزین خراب شود بنزین کافی به پیشرانه نمی‌رسد و همین امر می‌تواند باعث افزایش دمای آن شود. در واقع داغ کردن پیشرانه می‌تواند جزو دلایل خرابی پمپ بنزین قلمداد شود.

همان‌طور که گفتیم در صورت استارت زدن ابتدا صدایی کوتاه از پمپ بنزین به گوش می‌رسد و سپس قطع می‌شود. اگر این صدا ایجاد نشود احتمالاً پمپ بنزین خودروی شما از کار افتاده است. همچنین اگر در زمان استارت زدن صدایی غیرعادی از عقب خودرو به گوش برسد احتمالاً پمپ بنزین شما خراب خواهد بود.

آن‌گونه که گفته شد پمپ بنزین وظیفه رساندن بنزین به پیشرانه را دارد و در صورتی که وظیفه خود را به خوبی انجام ندهد پیشرانه با وقفه در عملکرد مواجه خواهد شد و این به معنی افت شتاب و گاز خوردن خودرو خواهد بود. در واقع عدم توانایی قبلی خودرو در شتاب گیری را می‌توان جزو دلایل خرابی پمپ بنزین دانست.

روشن شدن چراغ چک، وجود صدایی شبیه زوزه از عقب خودرو، افت شتاب و توان و استارت سخت پیشرانه از جمله علائم خرابی پمپ بنزین پراید انژکتوری خواهد بود. یکی از روش‌های ساده برای فهمیدن اینکه پمپ بنزین خودروی پراید کار می‌کند یا نه باز کردن سوئیچ و شنیدن صدای پمپ خواهد بود. در صورتی که صدا به گوش نرسد به احتمال زیاد پمپ خراب شده است. پمپ بنزین پراید در حال حاضر قیمتی حدود 1.5 میلیون تومان دارد.

با اینکه کیفیت ساخت خودروهای وارداتی همچون تویوتا و هیوندای بالاتر از محصولات داخلی است اما پمپ بنزین این خودروها نیز با گذشت زمان ممکن است کارایی خود را از دست بدهند. مالکان خودروهای تویوتا و هیوندای در صورت خرابی پمپ بنزین با نشانه‌هایی از جمله صداهای بلند از باک بنزین، استارت دشوار موتور، افت قدرت و شتاب، عدم وجود صدای پمپ بنزین در هنگام استارت زدن و شتاب گیری نامنظم خودرو مواجه خواهند شد.

پمپ گازوئیل خودروهای دیزلی معادل پمپ بنزین در خودروهای بنزینی است و دلایل و نشانه‌های خرابی آن نیز تا حد زیادی مشابه پمپ بنزین خواهد بود. کاهش قدرت موتور، روشن شدن دشوار خودرو، لرزش‌ها و تکان‌های غیرعادی خودرو، خروج دود سیاه از اگزوز، افت توان و افزایش مصرف سوخت و گرم شدن بیش از حد پمپ گازوئیل جزو نشانه‌های اصلی خرابی پمپ گازوئیل در خودروهای دیزلی هستند.

به‌طورکلی نشانه‌های خرابی این قطعه مهم در خودروهای انژکتوری و کاربراتوری تا حد زیادی مشابه یکدیگر است و شامل مواردی همچون افت توان و گشتاور، ریپ زدن موتور، افزایش مصرف سوخت و... خواهد بود.

اگرچه پمپ بنزین قطعه‌ای است که برای کارکرد بالا طراحی شده اما احتمال از کار افتادن آن نیز وجود دارد. از طرفی قیمت چنین قطعه‌ای نسبتاً بالاست و به همین خاطر تست خرابی آن قبل از تعویض قطعه امری مهم خواهد بود. خوشبختانه راه‌های نسبتاً ساده‌ای برای تشخیص سالم یا خراب بودن پمپ بنزین وجود دارد. قبلاً ذکر شد که ساده‌ترین راه باز کردن سوئیچ و گوش کردن به صدای پمپ خواهد بود. در صورتی که صدایی به گوش نرسد احتمالاً پمپ بنزین خراب شده است. البته عدم وجود صدا می‌تواند دلایل دیگری نیز داشته باشد.

در برخی خودروها با از کار افتادن پمپ بنزین چراغ چک روشن می‌شود که با استفاده از دستگاه دیاگ می‌توان نسبت به اطلاع از کد خطاها و همچنین رفع ایرادات استفاده کرد. با این دستگاه عملکرد پمپ بنزین خودرو نیز بررسی خواهد شد. روش دیگر نیز استفاده از مولتی متر برای اندازه‌گیری میزان ولتاژ این قطعه است. در این روش ابتدا ولت‌متر دستگاه را انتخاب کرده و سپس بخش مثبت را به سیم مثبت ترمینال پمپ بنزین و بخش منفی را به سیم منفی پمپ متصل می‌کنیم. در صورتی که مولتی متر عدد 12 را نشان دهد پمپ بنزین مشکلی ندارد در غیر این صورت باید به بررسی بیشتر آن بپردازید. نهایتاً می‌توانید از فشارسنج برای تست خرابی پمپ بنزین استفاده کنید. در این روش فشارسنج را روی لوله‌ای که بنزین را به انژکتورها منتقل می‌کند متصل می‌کنید و فشار سوخت را اندازه می‌گیرد. فشار استاندارد سوخت در خودروهای داخلی حدود 3 تا 4 بار است و اگر میزان اندازه‌گیری شده از آن کمتر باشد به احتمال زیاد پمپ بنزین خودرو ایراد دارد.

برای اینکه طول عمر پمپ بنزین خودروی خود را افزایش دهید نکات زیر را رعایت نمایید:

سوخت باکیفیت نقش مهمی در سلامت سیستم سوخت‌رسانی خودرو و قطعات آن دارد. در صورتی که از سوختی با ناخالصی‌های زیاد استفاده شود مشکل گرفتگی لوله‌ها و فیلتر سوخت به وجود خواهد آمد که آن نیز به نوبه خود روی عملکرد پمپ بنزین تأثیر منفی می‌گذارد.

جریان مداوم و کافی سوخت به پمپ بنزین باعث می‌شود از فشار کاری این قطعه کاسته شود. در صورتی که سوخت کافی به پمپ بنزین نرسد دمای آن افزایش یافته و احتمال خرابی نیز بیشتر می‌شود.

بررسی قطعات این سیستم از نظر نشتی، گرفتگی و... می‌تواند تأثیر به سزایی روی کارکرد صحیح پمپ بنزین خودرو داشته باشد.

بسته به مدل خودرو، مهارت تعمیرکار و منطقه تعمیر، هزینه تعویض این قطعه می‌تواند بین 400 هزار تا 1.5 میلیون تومان برای خودروهای داخلی باشد و نرخ آن برای خودروهای وارداتی و گران‌تر بالاتر برود. دقت داشته باشید که تعمیر پمپ بنزین فرایندی تخصصی و زمان‌بر است و شاید برای بسیاری از افراد توجیه اقتصادی نداشته باشد و به همین خاطر نیز اکثر تعمیرکاران ترجیح می‌دهند این قطعه را تعویض نمایند. در جدول زیر نیز قیمت تقریبی پمپ بنزین برخی از خودروهای پرطرفدار داخلی ذکر شده است.

با خرابی پمپ بنزین ارسال جریان سوخت به موتور با اختلال مواجه می‌شود که نتیجه آن ایجاد مشکل در فرایند احتراق و تولید قدرت خواهد بود. چنین مشکلی باعث می‌شود موتور خودرو تحت‌فشار قرار گیرد و مصرف سوخت و آلایندگی آن افزایش یابد. در درازمدت و عدم رسیدگی به چنین مسائلی، قطعات داخلی موتور با فشار مضاعف مواجه شده و از عمر آن‌ها کاسته می‌شود.

همان‌طور که گفته شد محل نصب پمپ بنزین بر حسب طراحی پیشرانه تفاوت دارد. در خودروهای کاربراتوری این قطعه در داخل پیشرانه نصب می‌شود درحالی‌که در پیشرانه‌های انژکتوری معمولاً پمپ بنزین داخل باک قرار دارد.

• چرا پمپ بنزین خودرو صدای غیرعادی می‌دهد؟

کم بودن سطح بنزین در باک، کثیفی و گرفتگی فیلتر بنزین و وجود ناخالصی و رطوبت در بنزین از جمله دلایل ایجاد صدای غیرعادی در پمپ بنزین هستند. عدم رفع چنین مشکلاتی منجر به خرابی پمپ بنزین خواهد شد.

• آیا خرابی پمپ بنزین می‌تواند باعث توقف کامل خودرو شود؟

بله با توقف ارسال سوخت به موتور، فرایند احتراق رخ نخواهد داد و خودرو خاموش خواهد شد.

• چطور متوجه شویم که پمپ بنزین خودرو نیاز به تعویض دارد؟

روشن نشدن خودرو، ریپ زدن موتور، افزایش مصرف سوخت، وجود صدای غیرعادی در پمپ و... جزو رایج‌ترین نشانه‌های خرابی پمپ بنزین هستند.

پمپ بنزین نقش مهمی در انتقال سوخت از باک به موتور دارد و وجود هرگونه مشکل در آن باعث از کار افتادن خودرو خواهد شد. رانندگی با باک خالی، استفاده از سوخت بی‌کیفیت، عدم تعویض به موقع فیلتر سوخت و... جزو دلایل اصلی خرابی این قطعه نسبتاً گران‌قیمت هستند. با بررسی دوره‌ای سیستم سوخت‌رسانی و اتصالات آن و همچنین رعایت برخی نکات از جمله عدم رانندگی با باک خالی و تعویض به موقع قطعات مصرفی از جمله فیلترها می‌توانید طول عمر این قطعه را افزایش دهید. از شما دعوت می‌کنیم تجربیات خود در این زمینه را برای ما و کاربران پدال بازگو نمایید.