شیشه بالابر برقی خودروها چگونه کار می‌کند + تاریخچه

برخی از آپشن‌های خودروها به قدری قدیمی هستند که کمتر کسی به آن توجه و آن را به‌عنوان یک آپشن قبول می‌‎کند. شیشه‌بالابر برقی از همین دسته آپشن هاست. شاید بتوان گفت یکی از کاربردی‌ترین آپشن‌های خودرو همین شیشه بالابر برقی است نه گرم‌کن فرمان و ترمز پارک برقی و...! دلیلش هم واضح است؛ امروزه جای خالی آپشنی مانند گرم‌کن فرمان در خودروهای اقتصادی چندان احساس نمی‌شود. چون گرم‌کن فرمان چندان کاربردی نیست. حال تصور کنید خودرویی شیشه بالابر برقی نداشته باشد...، طاقت فرساست!

در این سری از مقالات آموزش مجله پدال به سراغ بررسی نحوه عملکرد شیشه بالابر برقی خودروها می‌پردازیم و البته پیش از آن گریزی به تاریخچه استفاده از این آپشن در خودروها می‌زنیم. با پدال همراه باشید.

همچنین بخوانید: سیستم دید در شب خودرو چیست + کاربرد آن

همچنین بخوانید: تعمیر شیشه‌ بالابر خودرو: روش‌ها و راهکارها و هر آنچه باید بدانید

از سال ۱۸۹۰ تا ۱۹۱۰ معمولاً خودروهای تولید شده بدون سقف بودند و درنتیجه شیشه‌ای هم نداشتند. البته اگر در آن زمان خودرویی سقف دار تولید می‌شد، با شیشه‌های ثابت به بازار عرضه می‌شد. این روند تا سال ۱۹۱۰ ادامه داشت تا سرانجام فورد با مدل T خودرو اولین شیشه متحرک جهان را معرفی کرد و مکانیسم این شیشه بالابر بسیار ساده بود؛ به‌طوری‌که دسته‌ای متصل به شیشه روی ریلی عمودی، بر روی در قرار داشت و زمانی که این دسته را بر روی ریل حرکت می‌دادید به طبع شیشه هم به حرکت درمی‌آمد.

کمی بعد اولین شیشه بالابر اتوماتیک بر روی خودرویی به نام پاکارد ۱۸۰ نصب شد. البته این نوع شیشه بالابر با شیشه بالابرهای امروزی تفاوتی اساسی داشت زیرا در پاکارد ۱۸۹ برای به حرکت در آوردن شیشه‌ها از نیروی هیدرولیکی استفاده می‌شد اما شیشه‌های خودروهای امروزی به‌واسطه موتور برقی به حرکت در می‌آیند.

سرانجام در سال ۱۹۴۱ شرکت خودروسازی لینکلن اولین شیشه بالابر برقی را بر روی محصول کاستوم (Lincoln Custom) خود نصب و به نوعی استفاده از این آپشن در خودروها را پایه‌گذاری کرد.

برای فهم بیشتر عملکرد سیستم شیشه بالابر برقی لازم است پیش از آن نحوه عملکرد شیشه بالابر مکانیکی را تشریح کنیم. همان‌طور که در تصویر قابل مشاهده است با چرخاندن دسته، چرخ دنده پشت آن به حرکت در می‌آید و حرکت چرخ دنده سبز رنگ تصویر باعث به حرکت افتادن شانه کنار آن می‌شود (سیستم چرخ دنده و شانه). اگر کمی به تصویر دقت کنید متوجه می‌شوید بالا و پایین رفتن شانه باعث حرکت بازوهای متصل به شیشه می‌شود و به این صورت شیشه باز و بسته می‌شود.

شیشه بالابرهای برقی به دو دسته کابلی و دنده‌ای تقسیم می‌شوند:

عملکرد شیشه بالابرهای کابلی کمی پیچیده‌تر از نمونه‌های دنده‌ای است. پیشنهاد می‌کنیم قبل از خواندن ادامه مطلب به طور کامل به تصاویر نگاه کنید تا توضیحات ارائه شده برایتان مفهوم بیشتری پیدا کند.

همان‌طور که در تصویر مشخص است وصل شدن جریان برق توسط کلیدها باعث روشن شدن موتور شیشه بالابر و به حرکت در آمدن کابل‌ها و قرقره‌ها می‌شود. در سیستم شیشه بالابر برقی این کابل‌ به یک گیره نگه‌دارنده متحرک متصل است و این گیره وظیفه نگهداری شیشه را دارد. زمانی که کابل به حرکت درآید به طبع این گیره هم بالا و پایین می‌رود و درنتیجه باعث حرکت شیشه می‌شود.

جالب است بدانید تقریباً ۹۰ درصد خودروهای داخلی از سیستم بالابر کابلی استفاده می‌کنند.

عملکرد شیشه بالابرهای دنده‌ای کامل شبیه شیشه بالابرهای مکانیکی است با این تفاوت که نیروی لازم برای به حرکت در آوردن دنده شانه، به‌جای دست توسط موتوری برقی تأمین می‌شود. البته شیشه بالابرهای دنده‌ای هم چند دسته مختلف دارند که تفاوت اصلی‌شان در موقعیت قرارگیری موتور بالابر است.

آنتی ترپ (Anti-Trep) در واقع یک سیستم ایمنی برای جلوگیری از گیر کردن قسمتی از بدن افراد یا اشیا هنگام بسته شدن شیشه‌ها است. موتور شیشه بالابر خودروهایی که مجهز به این سیستم ایمنی هستند دارای یک سنسور است. این سنسور زمانی که احساس کند سرعت موتور بالابر در حال کند شدن است بلافاصله دستور می‌دهد تا مدار، جریان برق ورودی به موتور را برعکس کند تا شیشه به پایین برگردد. در این حالت خطرات ناشی از گیرکردن سروگردن یا دست کودکان مرتفع می‌شود.

هیوندای النترا ۲۰۱۸ یکی از خودروهایی است که به این سیستم ایمنی مجهز است.