کمک فنر کویل اور چیست؟ راهنمایی جامع برای خرید و شناخت

کمک‌فنرها انواع مختلفی دارند و با توجه به فاکتورهای مختلفی دسته‌بندی می‌شوند. با پیشرفت فناوری، سیستم‌های تعلیق هم گسترش پیدا کردند تا اینکه بازار خودروی جهان به غنای امروزه خود رسید. در این میان، یک دسته از کمک‌فنرها وجود دارند که در میان تمام وسایل‌نقلیه از جمله سنگین و سبک، شهرت و کارایی بالایی دارند: کمک‌فنرهای کویل‌اور.

در این مقاله تازه رسانه پدال، راهنمایی جامع برای شناخت انواع فنرهای کویل‌اور، نوع مناسب برای خودروهای ایرانی، عیب‌یابی و نگهداری از این نوع فنربندی را ارائه خواهیم کرد؛ اما پیش از هر چیزی باید با ساختار این نوع فنر آشنا شویم.

کمک‌فنرهای کویل‌اور (Coilover) یکی از پیشرفته‌ترین و قابل‌تنظیم‌ترین انواع سیستم تعلیق در خودروها به شمار می‌رود که از ترکیب یک کمک‌فنر گازی (یا روغنی) و یک فنر مارپیچ (موسوم‌به کویل) به دور آن تشکیل شده است. همان‌طور که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید، این دسته فنرها به‌صورت یکپارچه ساخته می‌شوند.

هر نوع سیستم تعلیقی، نقشی اساسی در حفظ تعادل، کنترل فرمان‌پذیری و راحتی کابین دارد؛ با این وجود، استفاده از کمک‌فنرهای کویل‌اور به بهبود فرمان‌پذیری و پایداری خودرو در سرعت‌های بالا، کاهش ارتفاع خودرو و ظاهر بهتر و جذب مناسب ضربه‌ها در مسیرهای ناهموار کمک می‌کند. خوشبختانه امکان نصب این کمک‌فنرها در انواع خودروهای سبک مانند پراید و پژو 207، کامیون و کشنده‌های سنگین و حتی موتورسیکلت‌ها وجود دارد. اما آیا همه کمک‌فنرهای کویل‌اور یک شکل هستند؟

کمک‌فنرهای کویل‌اور در چند حالت مختلف تولید و عرضه می‌شوند که مهم‌ترین آن‌ها، شامل موارد زیر می‌شود:

در این نوع کمک‌فنر، جذب ضربه با حرکت روغن درون محفظه و عبور از سوراخ‌های ریز انجام می‌شود. روغن مقاومت ایجاد می‌کند و انرژی ضربه را می‌گیرد.

در این نوع، علاوه بر روغن از گاز نیتروژن تحت فشار هم استفاده شده. این گاز مانع ایجاد کف در روغن می‌شود و ثبات عملکرد کمک‌فنر در شرایط سخت را تضمین می‌کند.

در این طراحی، تمام کاری کمک‌فنر در یک لوله انجام می‌شود. در حقیقت یک پیستون بین روغن و گاز قرار دارد. این نوع کویل‌اور سریع‌تر واکنش نشان می‌دهد و خنک‌کاری بهتری دارد.

دو لوله هم‌مرکز دارد؛ یکی برای پیستون و دیگری برای ذخیره گاز یا روغن. طراحی رایج‌تر و راحت‌تر برای استفاده شهری است.

این نوع می‌تواند از نوع گازی یا روغنی باشد، اما ویژگی اصلی‌اش امکان تنظیم مواردی مثل ارتفاع خودرو، سفتی فنر، یا سرعت جذب ضربه است.

برای درک بهتر انواع کویل‌اور و مزایا و معایب هر نوع، جدول کاربردی زیر را مطالعه کنید.

اما به‌صورت کلی، خود کویل‌اور در مقایسه با سایر کمک‌فنرها چه مزایا و معایبی دارد؟ آیا استفاده از این نوع منطقی و به‌صرفه است؟ کویل اور چه فرقی با کمک فنر معمولی دارد؟

بهره‌مندی یک خودرو از کمک‌فنرهای کویل‎‌اور باعث ایجاد سواری نرم‌تر و پایدارتر به‌ویژه در مسیرهای ناهموار می‌شود که ایمنی بیشتری را به‌ترتیب برای قطعات خودرو فراهم می‌کند. کویل‌اورها قابلیت تنظیم ارتفاع را هم در اختیار مالک قرار می‌دهند و از این رو به بهبود کنترل خودرو کمک می‌کنند. اما اگر کویل‌اور تا این اندازه خوب است، چرا استفاده از آن به یک استاندارد همه‌گیری تبدیل نشده؟

نخستین عیب کویل‌اور، غیراقتصادی بودن آن به‌دلیل هزینه 10 تا 15 میلیونی‌اش محسوب می‌شود. این نوع فنربندی بیشتر برای بهبود فرمان‌پذیری طراحی شده پس استفاده از آن در مسیرهای شهری، به راحت انواع مخصوص این کار نیست. کمک‌فنرهای کویل‌اور نیازمند رسیدگی و نصب بسیار دقیقی هم هستند و مالک را نیازمند توجه دوره‌ای به خود می‌کنند.

در نظر داشته باشید که نگهداری از کمک‌فنرهای کنونی در برابر نصب کمک‌فنرهای کویل‌اور مزایا و معایب مشخصی دارد. جدول زیر به‌صورت خلاصه، شما را برای درک این تفاوت‌ها راهنمایی می‌کند.

اما چگونه می‌توانید بهترین نوع کویل‌اور را برای خودروی خود انتخاب کنید. برای این کار ابتدا باید دلیل استفاده از این کمک‌فنرها را تعیین کنید؛ هدف شما از بهبود سیستم فنربندی چیست؟! در ادامه به بررسی مهم‌ترین فاکتورها برای خرید کمک‌فنر کویل‌اور و نوع مناسب برای شما خواهیم پرداخت.

پراید، تیبا، ساینا و کوییک خودروهایی سبک هستند و سیستم تعلیق ساده‌ای دارد. کوچک‌ترین تغییر در این سیستم به شدت محسوس خواهد بود. هدف اصلی مالکان این خودروها از تعویض کمک‌فنرهای اصلی، کاهش ارتفاع برای زیبایی و بهبود فرمان‌پذیری است.

اگر شما هم جزو همین دسته هستید، خرید یک سِت کویل‌اور اقتصادی چینی/ ایرانی با قابلیت تنظیم ارتفاع برایتان مناسب خواهد بود. درنظر داشته باشید که اگر فنرها بیش از حد سفت باشند، خودرو به شدت خشک و پر سروصدا می‌شود و روی دست‌اندازها دچار پرش و کوبش شدید خواهد شد؛ پس به‌دنبال نرم‌ترین ست ممکن باشید.

خانواده پژو مانند 405، 206، 207، پارس و رانا از خانواده پراید وزن بیشتری دارند و در پیچ‌ها مستعد حرکات گهواره‌ای بدنه هستند. تغییر کمک‌فنر در این محصولات هم تغییراتی محسوس را ایجاد خواهد کرد. با توجه به اینکه هدف اکثر مالکان این خودروها بهبود فرمان‌پذیری، پایداری در پیچ‌ها و کاهش ارتفاع به شمار می‌رود، می‌توانید برای استفاده شهری و اسپرت (تعادل میان راحتی و فرمان‌پذیری) از کویل‌اورهای چینی/ ایرانی میان‌رده بازار استفاده کنید که قابلیت تنظیم سختی (دمپینگ) را هم در اختیار شما قرار دهند.

اما اگر به‌دنبال استفاده خاص‌تری از خودروی پژو خود هستید یا در مسابقات شرکت می‌کنید، می‌توانید از کویل‌اورهای سفارشی تیونرهای معتبر استفاده کنید. آن‌ها می‌توانند با توجه به وزن خودرو و نوع استفاده شما، یک ست دقیق با ضریب سختی فنر مناسب را برایتان بسازند.

این دو مدل سنگین‌ترین خودروهای داخلی به شمار می‌روند و بیشتر در مصارف خانوادگی استفاده می‌شوند. هدف اکثر مالکان این دسته از تغییر کمک‌فنرهای آن‌ها، کاهش ارتفاع ملایم برای بهبود ظاهر و کمی افزایش پایداری در جاده، بدون قربانی کردن راحتی است. شما هم می‌توانید از کویل‌اورهایی استفاده کنید که به نرم‌بودن شهرت دارند.

یک گزینه عالی و شاید بهتر از کویل اور برای این خودروها، استفاده از ترکیب کمک فنر با کیفیت و فنر اسپرت معتبر است. این کار ارتفاع را به صورت ثابت و معقول کاهش می‌دهد و معمولا سواری راحت‌تری نسبت به کویل اورهای ارزان فراهم می‌کند. اگر اصرار به استفاده از کویل اور دارید، حتما مدلی را انتخاب کنید که نرم‌ترین فنر ممکن را داشته باشد.

پیش از هر کاری، هدف خود از تغییر کمک‌فنرهای خودرو را تعیین کنید و از تغییراتی که کویل‌اور مدنظرتان روی سواری، فرمان‌پذیری و... ایجاد می‌کند آگاه باشید. پیش از خرید، با متخصص یا تیونر خود مشورت کنید و از قطعات باکیفیت استفاده کنید؛ چراکه کمک‌فنرها روی سلامت قطعات دیگر و سواری شما تاثیری چشمگیر خواهند داشت. پیش از خرید، از گارانتی و خدمات پس‌ازفروش مناسب محصول مدنظر خود هم اطمینان حاصل کنید.

نگهداری کمک‌فنرهای کویل‌اور بسیار مهم است؛ چراکه این قطعه نقش مستقیمی در پایداری، راحتی سواری و حتی ترمزگیری دارد. برای نگهداری مناسب از این کمک‌فنرها باید به‌طور منظم وضعیت ظاهری‌شان را بررسی کنید؛ وجود نشتی روغن، خوردگی فنر یا خرابی بوش‌ها می‌تواند نشانه‌ مشکل باشد. همچنین پیچ‌های تنظیم ارتفاع یا سفتی کمک‌فنرهای قابل‌تنظیم باید هر از گاهی بازبینی و تمیز شوند تا گیر نکرده و خراب نشوند.

از علائم رایج خرابی کویل‌اور می‌توان به کاهش کنترل خودرو در پیچ‌ها، صدای تق‌تق یا کوبش هنگام عبور از دست‌انداز و کاهش ارتفاع غیرعادی در یک چرخ اشاره کرد. در صورت مشاهده این موارد، بهتر است کمک‌فنر را باز کرده و توسط تعمیرکار یا کارشناس بررسی دقیق انجام شود چون ادامه رانندگی با کمک‌فنر معیوب می‌تواند به سایر قطعات جلوبندی هم آسیب برساند.

تعمیر کمک‌فنر کویل‌اور معمولا شامل تعویض بوش‌های فرسوده یا فنرهای شکسته است که نقش کلیدی در عملکرد نرم و پایدار سیستم تعلیق دارند. در نظر داشته باشید که در کمک‌فنرهای قابل‌تنظیم، احتمال نیاز به تنظیم مجدد ارتفاع خودرو یا سفتی فنرها (پریلود و دمپینگ) هم وجود دارد؛ دلیل آن هم بازگرداندن فرمان‌پذیری و راحتی سواری به حالت ایده‌آل عنوان می‌شود. این تنظیمات باید با دقت و با توجه به شرایط رانندگی انجام شوند.

اگر شما هم در این زمینه تجربه یا دانشی دارید، آن را از طریق بخش نظرات با ما و سایر مخاطبان پدال در میان بگذارید.