جوش آوردن ماشین: دلایل، اقدامات فوری و راه‌های پیشگیری

موتورهای درون‌سوز به دلیل استفاده از قطعات متحرک با مشکل بالا رفتن دما و داغ کردن قطعات مواجه هستند اما وجود یک سیستم خنک کننده کارا می‌تواند دمای عملکردی موتور را در محدوده بهینه نگه دارد. وجود هرگونه مشکل در این سیستم منجر به بالا رفتن غیرعادی دمای قطعات خواهد شد و موتور اصطلاحاً جوش خواهد آورد. این مشکل می‌تواند خطرات زیادی از جمله آسیب دیدن موتور و سوختگی دست و بدن راننده را به همراه داشته باشد و به همین خاطر حفظ خونسردی و اتخاذ اقدامات صحیح دراین‌باره اهمیت بالایی دارد. مجله پدال همچون همیشه همراه شما خواهد بود تا راهنمای جامعی درباره دلایل جوش آوردن ماشین، اقدامات لازم و همچنین راهکارهای پیشگیرانه را به ویژه برای خودروهای ایرانی ارائه نماید.

زمانی که دمای موتور خودرو از حد مجاز فراتر رفته و به محدوده خطرناک برسد اصطلاحاً موتور جوش آورده است. این اتفاق معمولاً به دلیل وجود ایراد در سیستم خنک کننده خودرو رخ می‌دهد و در صورت عدم رسیدگی فوری می‌تواند آسیب‌های زیادی به خودرو و حتی سرنشینان وارد سازد. زمانی که خودرو جوش بیاورد احتمال دارد مشکلاتی از جمله سوختن واشر سر سیلندر، یاتاقان زدن و خرابی شلنگ‌ها و... به وجود آید و شاید در صورت عدم رعایت نکات ایمنی، بدن راننده و یا سرنشینان به دلیل دمای بسیار بالای مایع خنک کننده دچار سوختگی شود. با توجه به اهمیت این موضوع، واکنش دیرهنگام و کند به جوش آوردن ماشین می‌تواند آسیب‌های زیادی را به موتور خودرو وارد نماید.

در جدول زیر نشانه‌های جوش آوردن ماشین و اقدامات اولیه موردنیاز را ذکر کرده‌ایم.

پس از آشنایی با نشانه‌های اصلی جوش آوردن ماشین نوبت به بررسی دلایل این پدیده می‌رسد.

یکی از رایج‌ترین دلایل جوش آوردن موتور خودرو کاهش سطح مایع خنک کننده است. به منظور رفع این مشکل ابتدا منتظر سرد شدن موتور بمانید و سپس سطح مایع را در رادیاتور و مخزن انبساط بررسی نمایید. در صورت کمبود به دنبال نشتی احتمالی باشید و پس از رفع آن از مایع خنک کننده با کیفیت (ترجیحاً 50 درصد آب مقطر و 50 درصد ضد یخ) استفاده نمایید.

در حالت عادی، فن رادیاتور در دمای بالا فعال می‌شود. در صورتی که فن کار نکند احتمالاً مشکل از رله فن، فیوز با موتور فن خواهد بود. به منظور رفع این مشکل به یک تکنسین مجرب مراجعه نمایید تا ابتدا از خرابی فن مطمئن شده و سپس نسبت به تعمیر یا تعویض آن اقدام نمایید.

وجود هرگونه مشکل از جمله گرفتگی یا نشتی در رادیاتور باعث اختلال در گردش مایع خنک کننده و کاهش کارایی آن در دور کردن گرما از موتور خواهد شد. به منظور رفع این مشکل بهتر است رادیاتور را با استفاده از محلول‌های مخصوص بشویید تا رسوبات آن دفع شوند. برای رفع نشتی‌های احتمالی رادیاتور نیز می‌توانید از مواد مخصوص استفاده کنید.

واترپمپ باعث گردش مایع در سیستم خنک کننده خودرو می‌شود اما طبیعی است که پس از مدتی کارایی خود را از دست بدهد. از جمله علائم خرابی واترپمپ می‌توان به صدای سایش از بخش جلوی موتور و نشتی مایع خنک کننده از زیر واترپمپ اشاره کرد. ترموستات نیز جهت تنظیم دمای موتور بکار می‌رود و قفل کردن و یا باز ماندن آن می‌تواند تبعاتی برای موتور به همراه داشته باشد.

رانندگی پرفشار و بی‌مهابا، حمل بارهای سنگین، تردد مکرر در سربالایی و استفاده از کولر در فصل تابستان می‌تواند موتور خودرو را تحت‌فشار قرار دهد. در این حالت سیستم خنک کننده کارایی کافی برای کاهش دمای موتور نخواهد داشت و مشکل جوش آوردن ماشین رخ خواهد داد. توصیه می‌شود در روزهای گرم سال سبک رانندگی آرام و ملایم را به کار گیرید.

بیشتر بخوانید: مدت‌زمان لازم برای خنک شدن موتور خودرو چقدر است؟

روغن موتور علاوه بر روان کاری وظیفه کاهش دمای قطعات متحرک را نیز بر عهده دارد. روغن‌های متفرقه و بی‌کیفیت توانایی روان کاری و دفع گرما را ندارند و پس از گذشت مدتی اکسید شده و موجب آسیب دیدن قطعات و جوش آوردن ماشین می‌شوند. حتماً از روغن‌های با کیفیت و اصلی استفاده کنید تا متحمل هزینه‌های سنگین نشوید.

در صورتی که متوجه جوش آوردن ماشین شدید اقدامات زیر را سریعاً انجام دهید:

سرعت خود را کاهش داده و خودرو را در مسیری مسطح متوقف کنید. خودروی خود را نباید در سربالایی یا سرازیری متوقف نمایید.

در صورتی که بخار یا دود شدیدی از زیر کاپوت بلند نمی‌شود، با احتیاط کاپوت را باز کنید. حتماً مراقب باشید که بخارآب و مایع خنک کننده پوست شما را نسوزاند.

با روشن کردن بخاری و قرار دادن آن در حالت حداکثر به کاهش دمای موتور کمک نمایید.

به آرامی روی دیوار رادیاتور آب بریزید. حتماً دقت کنید که آب روی قطعات موتور ریخته نشود زیرا می‌تواند آسیب‌هایی به قطعات آن وارد کند.

به هیچ عنوان تا زمانی که موتور خودرو به‌صورت کامل سرد نشده است درب رادیاتور را باز نکنید زیرا مایع خنک کننده با فشار زیاد به سر و صورت شما خواهد پاشید و خطر سوختگی وجود خواهد داشت.

در صورتی که با این راهکارها دمای موتور کاهش نیافت با امداد موتور مطمئن تماس بگیرید.

در بالا به اقدامات فوری که زمان جوش آوردن موتور خودرو باید انجام دهید اشاره کردیم اما حالا می‌خواهیم اقدامات ممنوعه در این زمان را ذکر نمایید.

در صورتی که خودرو جوش آورده باشد و شما روی موتور آب بریزید احتمال ترک خوردن بلوک موتور یا سر سیلندر وجود خواهد داشت.

اگر موتور خودرو جوش آورد ضمن حفظ خونسردی از خاموش کردن سریع آن خودداری کنید چراکه این کار می‌تواند خطر چسبیدن رینگ پیستون را به همراه داشته باشد.

اگر موتور خودرو به‌طور کامل سرد نشده باشد، باز کردن درب رادیاتور می‌تواند خطر سوختگی سر و صورت را به همراه داشته باشد.

ادامه رانندگی در صورت جوش آوردن موتور به قطعاتی همچون واشر سر سیلندر آسیب جدی وارد خواهد کرد.

در ادامه به دلایل رایج جوش آوردن خودروهای پرطرفدار ایرانی و راه‌حل‌های رفع آن‌ها اشاره می‌کنیم.

از جمله دلایل اصلی جوش آوردن پراید می‌توان به کمبود مایع خنک کننده، خرابی واترپمپ و ترموستات، مشکلات فن، روغن موتور بی‌کیفیت و فشار آوردن زیاد به خودرو اشاره کرد. جهت رفع جوش آوردن پراید بهتر است سبک رانندگی آرامی داشته و بررسی دوره‌ای سیستم خنک کننده را در دستور کار خود قرار دهید.

از کار افتادن فن رادیاتور، خرابی فشنگی آب، ایراد در ترموستات و واترپمپ و نشتی رادیاتور جزو دلایل رایج جوش آوردن پژو 206 هستند. بررسی سیستم برقی و خنک کننده 206 و رفع ایرادات در سریع‌ترین زمان ممکن تأثیر به سزایی در جلوگیری از جوش آوردن این خودرو خواهند داشت.

عواملی همچون کاهش سطح مایع خنک کننده، خرابی فن‌ها، استفاده از روغن موتور بی‌کیفیت، انسداد شلنگ‌های سیستم خنک کننده و... باعث جوش آوردن سمند و پژو 405 می‌شوند. بررسی منظم سیستم خنک کننده، رادیاتور و واترپمپ و همچنین استفاده از روغن باکیفیت و اصلی باعث بهبود عملکرد موتور و حفظ دمای ایده آل می‌شوند.

مهم‌ترین راه‌های جلوگیری از جوش آوردن ماشین به شرح زیر هستند:

• بررسی منظم سطح و کیفیت مایع خنک کننده
• تعویض دوره‌ای مایع خنک کننده طبق دستورالعمل سازنده خودرو
• بررسی سلامت شلنگ‌ها، رادیاتور و واترپمپ
• اطمینان از عملکرد صحیح ترموستات
• جلوگیری از نشتی سیستم خنک کننده
• بررسی و تعویض به موقع روغن موتور
• تمیز کردن رادیاتور از هرگونه گردوغبار و آلودگی
• اطمینان از عملکرد صحیح فن‌های رادیاتور
• اجتناب از حمل بار اضافی یا رانندگی پرفشار
• پرهیز از رانندگی طولانی‌مدت در ترافیک سنگین و با کولر روشن

دقت داشته باشید که هزینه تعمیر و یا تعویض قطعاتی که به خاطر جوش آوردن ماشین بررسی می‌شوند بسته به مدل خودرو، برند قطعه و محل تعمیر متفاوت خواهد بود. برای نشت‌یابی و رفع نشتی نرخ یکسانی وجود ندارد و معمولاً به‌صورت توافقی تعیین می‌شود و هزینه آن می‌تواند چیزی بین 300 تا 600 هزار تومان باشد. هزینه تعویض رادیاتور خودرو نیز در همین حدود ارزیابی می‌شود. در جدول زیر نیز قیمت تقریبی واترپمپ، ترموستات و واشر سر سیلندر چند خودروی پرطرفدار ایرانی ذکر شده‌اند.

• چرا ماشین در ترافیک جوش می‌آورد؟

حرکت و توقف مداوم، استفاده از کولر، دمای بالای هوا و موتور به همراه ایرادات احتمالی سیستم خنک کننده باعث می‌شوند خودرو در چنین شرایطی جوش بیاورد.

• خاموش کردن موتور هنگام جوش آوردن خطر دارد؟

توصیه می‌شود موتور خودرو را پس از جوش آوردن سریع خاموش نکنید چراکه در این صورت احتمال چسبیدن رینگ پیستون وجود دارد. بهتر است خودرو را در محلی ایمن پارک کرده و بخاری را تا درجه آخر فعال کنید و به آرامی روی رادیاتور آب بریزید تا دمای موتور کاهش یابد.

• بهترین ضدیخ برای پراید چیست؟

ضدیخ بهینه برای پراید باید دارای ویژگی‌هایی همچون ضد جوش، ضدیخ و ضد خوردگی باشد و عملکرد موتور را بهبود بخشد. بهترین ضدیخ برای پراید همچنین می‌بایست پایداری شیمیایی خوبی داشته و در ترکیبات آن از مواد مضر و رسوب زا استفاده نشده باشد. شرکت‌های بهران، کاسپین و پارس جزو بهترین شرکت‌های داخلی تولید کننده ضدیخ برای خودروهایی همچون پراید هستند.

• هزینه تعمیر نشتی رادیاتور چقدر است؟

بسته به مدل خودرو و تخصص تعمیرکار، هزینه تعمیر نشتی رادیاتور می‌تواند بین 400 هزار تا 1.5 میلیون تومان و حتی بیشتر باشد.

جوش آوردن ماشین جزو بدترین سناریوها برای رانندگان است و بی‌توجهی به آن می‌تواند عواقب مالی و جانی زیادی در پی داشته باشد. بررسی منظم سیستم خنک کننده خودرو نقش مهمی در جلوگیری از جوش آوردن خواهد داشت. در این مقاله راهنمای جامعی درباره راه‌های رفع جوش آوردن ماشین ارائه شد و امیدواریم همواره آن‌ها را به یاد داشته باشید. از شما عزیزان درخواست می‌کنیم تجربیات خود در این زمینه را با ما و دیگر کاربران پدال به اشتراک بگذارید.