علت جا نرفتن دنده ماشین چیست؟

یکی از مشکلات عجیب ماشین می‌تواند جا نرفتن دنده باشد اما آیا علت آن را می‌دانید؟ در جدیدترین مقاله از سری نوشتارهای بخش آموزش پدال می‌خواهیم به بررسی این موضوع بپردازیم پس همراه ما باشید.

گیربکس خودرو نقش مهمی در انتقال قدرت و گشتاور تولیدی پیشرانه به چرخ‌ها را بر عهده دارد. این سیستم پیچیده از قطعات گوناگونی تشکیل می‌شود و انواع مختلفی دارد. از آنجایی که عمده خودروهای حاضر در کشور ما به گیربکس دستی مجهز هستند به همین خاطر ما علت جا نرفتن دنده ماشین‌های دستی را بررسی خواهیم کرد اما در میانه نگاهی گذرا به مدل‌های مجهز به گیربکس اتومات نیز خواهیم داشت. پیش از این به بررسی کامل گیربکس خودرو و انواع آن پرداخته‌ایم و علائم خرابی گیربکس اتوماتیک را شرح داده‌ایم؛ اما شاید یکی از عجیب‌ترین مشکلاتی که برای مالک خودرو پیش آید جا نرفتن دنده در جای خود خواهد بود که شاید دلیل ساده‌ای داشته باشد و شاید هم نشانه‌ای از یک مشکل بزرگ باشد. در هر صورت توصیه می‌کنیم در صورت جا نرفتن دنده ماشین حتماً به یک مکانیک با تجربه مراجعه کنید تا از آسیب‌های بیشتر به خودرو جلوگیری شود؛ اما علت جا نرفتن دنده ماشین چیست؟

در زیر به مهم‌ترین دلایل جا نرفتن دنده ماشین می‌پردازیم:

یکی از مهم‌ترین دلایل جا نرفتن دنده ماشین کم شدن میزان روغن گیربکس خواهد بود. درصورتی‌که دنده‌های گیربکس به خوبی جا نرفتند حتماً میزان روغن گیربکس را بررسی نمایید و به دنبال نشتی احتمالی باشید. همان‌طور که می‌دانید روغن گیربکس وظیفه کاهش استهلاک و گرمای قطعات داخلی را بر عهده دارد و در صورت کم شدن میزان آن آسیب‌های شدیدی به قطعات گیربکس وارد خواهد شد. همچنین در زمان تعویض روغن حتماً از نمونه‌های باکیفیت استفاده نمایید چراکه روغن‌های بی‌کیفیت تأثیر منفی بر عملکرد گیربکس خواهند داشت. در مقاله زمان تعویض لوازم مصرفی خودرو به زمان تعویض روغن گیربکس اشاره کرده‌ایم.

از جمله مواردی که می‌تواند تعویض دنده‌ها را با مشکل مواجه سازد خرابی و استهلاک چرخ‌دنده‌هاست. درصورتی‌که هنگام تعویض دنده صداهای عجیبی از گیربکس می‌شنوید احتمال به هم خوردن تنظیمات چرخ‌دنده‌ها وجود دارد. واضح است که بی‌توجهی به حل این مشکل هزینه زیادی را به شما تحمیل خواهد کرد. یکی دیگر از مشکلاتی که به گیربکس مربوط است خلاص شدن دنده پس از تعویض است که می‌تواند از قطعات داخلی همچون کشویی باشد. به این موارد می‌توان خرابی ماهک دنده را نیز اضافه کرد که باعث سختی جا رفتن دنده خواهد شد. اگر پس از بررسی گیربکس مشکلی در عملکرد این قطعات مشاهده نکردید بهتر است فلایویل را نیز بررسی کنید چراکه خرابی آن نیز باعث جا نرفتن دنده ماشین خواهد شد.

پارک خودرو در مسیرهای شیب‌دار شدید نیز می‌تواند یکی از دلایل جا نرفتن دنده ماشین اتومات باشد. اگر خودروی اتومات را در سربالایی شدید پارک کرده باشید دنده خودرو به سختی جا خواهد رفت چراکه قفل پارک که وظیفه قفل کردن دسته‌دنده در موقعیت پارک را دارد تحت‌فشار قرار خواهد گرفت و فشار وارده به آن مانع حرکتش خواهد شد.

کلاچ خودرو وظیفه قطع و وصل کردن قدرت تولیدی به گیربکس را بر عهده دارد. این سیستم از بخش‌های مختلفی تشکیل می‌شود که یکی از آن‌ها دیسک و صفحه کلاچ است. درصورتی‌که دیسک و صفحه به پایان عمر خود رسیده باشند نشانه‌های زیادی را بروز خواهند داد که از جمله آن‌ها می‌توان به سختی جا رفتن دنده‌ها، کاهش شتاب خودرو، لرزش قابل‌توجه در زمان شروع به حرکت و... اشاره کرد. پاره شدن سیستم کلاچ نیز می‌تواند باعث جا نرفتن دنده‌ها شود و به همین خاطر می‌بایست در اسرع وقت نسبت به رفع آن مشکل اقدام کرد.

گاهی اوقات علت جا نرفتن دنده به اشتباهات فردی مربوط می‌شود. برای مثال امکان دارد راننده زمان تعویض دنده کلاچ را تا نصفه گرفته باشد و در این هنگام صدای عجیبی به گوش برسد. به همین خاطر توصیه می‌شود در زمان رانندگی و تعویض دنده حتماً کلاچ را تا انتها فشار دهید تا فرایند تعویض دنده به نرمی انجام شود. همچنین در صورت عدم تعویض دنده پای خود را روی کلاچ نگه ندارید که این کار علاوه بر افزایش فاصله توقف خودرو باعث کاهش عمر دیسک و صفحه کلاچ نیز خواهد شد.

در خودروهای گیربکس دستی وظیفه قطع و وصل گیربکس و پیشرانه را کلاچ انجام می‌دهد اما در گیربکس‌های اتوماتیک این وظیفه بر عهده مبدل گشتاور است. از جمله قطعات مهم مبدل گشتاور می‌توان به پمپ و توربین اشاره کرد که خرابی هریک از آن‌ها باعث جا نرفتن دنده خواهد شد. پس درصورتی‌که گیربکس اتوماتیک خودروی شما چنین مشکلی دارد حتماً مبدل گشتاور آن را بررسی کنید.

واحد کنترل گیربکس که با عنوان ماژول کنترل گیربکس نیز شناخته می‌شود به عنوان مغز گیربکس زمان تعویض بهینه دنده‌ها را تعیین می‌کند. این قطعه فقط در گیربکس‌های اتوماتیک وجود دارد و اگر دنده خودرو خوب جا نرود احتمال خرابی آن وجود خواهد داشت. برای بررسی این موضوع می‌توان از دستگاه‌های دیاگ مخصوص استفاده کرد.

در خودروهای گیربکس اتوماتیک معمولا در ناحیه دسته دنده، دکمه یا سوراخی تعبیه شده که می توان با استفاده از سوئیچ خودرو یا یک میله باریک سوزنی شکل، لیور یا دسته دنده را از حالت قفل شذگی آزاد کرد. البته اگر قفل شدن لیور مجدداً اتفاق افتاد باید برای حل اساسی این مشکل حتماً به تعمیرکار مجرب مراجعه نمود.

بخش اعظم تیراژ پراید به مدل‌های گیربکس دستی اختصاص داشته است و اگر دنده این خودرو جا نرفت علت آن می‌تواند پایین بودن میزان روغن گیربکس، تمام شدن دیسک و صفحه کلاچ، پارگی سیم کلاچ و استهلاک چرخ‌دنده‌ها باشد.

پژو 206 نیز در تیپ‌های گوناگونی تولید شده است اما نسخه‌های گیربکس دستی آن طرفداران بیشتری دارند. علت جا نرفتن دنده این خودرو نیز مشابه اکثر مدل‌های گیربکس دستی است و از جمله آن‌ها می‌توان به کم بودن میزان روغن گیربکس، مشکلات سیستم کلاچ و همچنین قطعات داخلی گیربکس از جمله کشویی، ماهک دنده و نهایتاً چرخ‌دنده‌ها اشاره کرد.