آموزشخودروهای سنگین

چرا گیربکس کامیون‌ها دنده‌های زیادی دارد؟

همان‌طور که می‌دانید گیربکس کامیون‌ها از دنده‌های زیادی برخوردار است اما آیا دلیل آن را می‌دانید؟


کامیون‌ها به ویژه انواع ۱۸ چرخ برای حمل محموله‌های سنگین‌وزن در فواصل طولانی طراحی شده‌اند و نقش مهمی در ترانزیت کالا در کشورها دارند. یکی از تفاوت‌های کلیدی کامیون‌ها با سایر وسایل نقلیه به گیربکس آن‌ها مربوط می‌شود، گیربکس‌هایی که دنده‌های زیادی دارند. یک خودروی سواری عادی با گیربکس ۵ یا ۶ سرعته تولید می‌شود درحالی‌که کامیون‌ها می‌توانند گیربکس ۱۸ دنده نیز داشته باشند. البته از موارد استثنا همچون کامیون برقی تسلا یا یک دنده صرف‌نظر می‌کنیم. چندین دلیل برای استفاده از دنده‌های زیاد در گیربکس کامیون‌ها وجود دارد که در این مقاله به آن‌ها اشاره می‌کنیم.

در همین زمینه بخوانید: انواع مختلف گیربکس خودرو؛ از CVT و واریوماتیک تا سکونشئال و PDK

به‌طور متوسط وزن یک کامیون به همراه محموله آن به حدود ۳۵ تن می‌رسد. به‌ منظور حمل چنین وزن بالایی موتور کامیون باید گشتاور زیادی تولید کند. قبلاً به تفصیل درباره تفاوت‌های اسب بخار و گشتاور صحبت کرده‌ایم و گیربکس کامیون‌ها نیز برای تحمل میزان بالای گشتاور تولیدی طراحی شده‌اند. یک کامیون ۱۸ چرخ به خاطر ارتباط گشتاور با سرعت از دنده‌های بیشتری استفاده می‌کند. هرچقدر سرعت شما بیشتر باشد گشتاور کمتری تولید می‌شود بنابراین از آنجایی که نیروی تولیدی موتور کامیون در دورهای پایین بیشتر است، افزودن دنده‌های بیشتر باعث می‌شود موتور کامیون در رنج قدرت ایده آل یعنی بین ۱۲۵۰ تا ۱۳۵۰ دور در دقیقه باقی بماند.

باقی ماندن در این دور موتورها با تعویض دنده‌های بیشتر باعث می‌شود کامیون راندمان بالاتر و مصرف سوخت کمتری داشته باشد. اگر کامیون را خارج از دور موتور بهینه برانید باید از اسب بخار بیشتر نسبت به گشتاور تولیدی استفاده کنید تا بتوانید محموله را حمل کنید. این امر باعث افزایش مصرف سوخت خواهد شد؛ اما چرا دنده‌های سنگین‌تر گشتاور بیشتری تولید می‌کنند؟ اساساً دنده‌ها یک سری چرخ‌دنده هستند که با یکدیگر ارتباط دارند و سرعت چرخشی چرخ‌ها را در مقابل دور موتور تعیین می‌کنند. دنده سنگین‌تر دور موتور را چند برابر می‌کند و شفت می‌تواند با هر بار دوران چرخ، چندین بار بچرخد.

زمانی که شما به محدودیت یک دنده می‌رسید باید دنده بعدی را انتخاب کنید در غیر این صورت موتور کامیون تحت‌فشار قرار می‌گیرد. به همین خاطر است که بسیاری از خودروهای گیربکس اتوماتیک دارای حالت اوور درایو هستند که با رسیدن به سرعت‌های بزرگراهی از بار کاری موتور خودرو می‌کاهد. با وجود دنده‌های بیشتر، کامیون می‌تواند حتی در سرعت‌های بالاتر نیز در محدوده دور موتور بهینه خود باقی بماند. وجود دنده‌های بیشتر در گیربکس کامیون‌ها نه تنها به کاهش فشار کاری موتور آن‌ها کمک می‌کند بلکه تأثیر مثبتی روی طول عمر قطعات دارد. با اینکه توصیه می‌شود دنده‌های خودرو در دور موتور مناسبی تعویض شوند اما به‌طورکلی اگر دور موتور پایین‌تر باقی بماند استهلاک موتور در درازمدت کمتر خواهد شد. بر اساس داده‌های موجود، هر روز توقف کامیون در تعمیرگاه می‌تواند باعث ضرر ۳۰۰ تا ۱۰۰۰ دلاری یک راننده کامیون در آمریکا شود بنابراین مالکان باید همواره در جاده‌ها باشند تا بتوانند به درآمد مدنظر خود برسند. از همین رو کاستن از فشار روی موتور کامیون امری حیاتی خواهد بود.

تصور کنید به یک جاده شیب‌دار که سرازیری بوده و شیب ۶ درصد دارد می‌رسید. در یک خودروی سواری، چنین مسیری چندان مشکل‌ساز نخواهد بود و با استفاده از ترمز و معکوس دادن می‌توان سرعت را کنترل کرد؛ اما یک کامیون سنگین‌وزن فقط نمی‌تواند به ترمز خود تکیه کند زیرا وزن بالای محموله ریسک داغ کردن ترمزها را در پی دارد. به همین خاطر است که در برخی مسیرها از رمپ فرار کامیون استفاده می‌شود تا در صورت از دست رفتن نیروی ترمز، کامیون به‌صورت اضطراری متوقف شود. حتی در شرایط عادی نیز اگر یک کامیون شروع به استفاده از ترمز در سرعت ۱۰۰ کیلومتر در ساعت بکند، توقف کامل آن به حدود ۶۰ متر فاصله نیاز دارد. با وجود دنده‌های بیشتر در گیربکس کامیون می‌تواند عبور از مسیرهای شیب‌دار را بهتر مدیریت کند. بجای ترمزهای سنگین در سرازیری‌ها، کامیون ۱۸ چرخ امکان معکوس دادن‌های مکرر را خواهد داشت تا به این ترتیب بدون فشار آوردن به موتور، سرعت را کاهش دهد.

میانگین امتیازات ۵ از ۵
از مجموع ۶۴ رای

شاهین احمدزاده

نویسنده و مترجم مجله "پدال"

مطالب مشابه

‫۱۵ دیدگاه‌ها

  1. یوسف

    ۱۰ مهر ۱۴۰۳
    سوابق: (1028 ديدگاه)

    به خاطر اینکه راه طولانیه حوصله راننده سر نره.
    با دنده دادن سرگرم بشه. 😊

    موافقم 51
    مخالفم 3
    1. R

      ۱۰ مهر ۱۴۰۳
      سوابق: (1121 ديدگاه)

      گیربکسا خیلی وقته اتوماتیک شدن 😉

      موافقم 17
      مخالفم 2
      1. JaMsHiD-R1988

        ۱۰ مهر ۱۴۰۳
        سوابق: (2479 ديدگاه)

        واکنش ماک سوارا : ای بابا

        موافقم 23
        1. ی بنده خدا

          ۱۰ مهر ۱۴۰۳
          سوابق: (1 ديدگاه)

          🤣🤣🤣

          موافقم 11
  2. JDM سابق

    ۱۰ مهر ۱۴۰۳
    سوابق: (623 ديدگاه)

    دلیلش اینه موتورای دیزل گشتاور محور هستن
    و داشتن دنده های بیشتر دست شما رو باز تر میذاره که بین گشتاور دور های پایین تا اسب بخار در دور های بالا انتخاب بیشتری داشته باشید وقتی شما دنده بیشتری داشته باشید موتور هم فشار کمتری و تقبل میکنه برای مثل در سینه کشی بخوای دنده کم کنی اگر از یک گیربکس 6 دنده یا 8 دنده استفاده کنی وقتی دنده کم می‌کنی چون فاصله بین دنده ها بالاست بخش زیادی از گشتاور تلف میشه به میلنگ هم فشار میاد مصرف هم بالاتر می‌ره ولی اگر از یه گیربکس 18 دنده مثل فولر یا مکسی استفاده کنی هنگام کم کردن فاصله دنده ها کمتره موتور آروم تر دورش میاد بالا بازم اگر حس کردی باید کم کنی یه دنده دیگه کم میکنه تا موتور مرده پیمایش نکنه، این اتلاف قدرت و گشتاور بین دنده دادن جون موتور و میگیره و بعد تر به گیربکس و دفر هم فشار میاره، برای مثال کامیون های معدنی گیربکس هاشون اور یا نیم دنده نداره ( تعداد دنده هاشون نصف هست) چون مختص معدن هستن مختص جاده نیستن که سرعت بالا و دور موتور بالا بره، جاده‌ای ها چون نیازمنده معکوس های پیاپی و سرعت بیشتری هستن نیازمند یه گیربکس پر دنده هستن که طیف وسیعی از گشتاور در دور پایین تا اسب بخار در دور بالا رو پوشش بدن و همچنین تعداد دنده بیشتر باعث نزدیک تر شدن نسبت دنده ها به هم میشه اینجوری میشه که شما دنده یک یا C قویتر و سنگین تری داری و آخرین دنده ریز ترین یا اور درایور میشه، و این وسط به دلیل داشتن تعداد دنده بالاتر اختلاف بین نسبت دنده ها در هر بار شیفتینگ یا تعویض دنده به حداقل میرسه، مثل ماک که با موتور ۲۵۰ یه گیربکس ۲۰ دنده روش گذاشتن، هر گیربکس دیگه ای روش بذاری نه عین ۲۰ دنده راه می‌ره نه مثل ۲۰ دنده قدرتیه، به جز یسری از مکسی یا فولر ۱۸ دنده که مثل ۲۰ دنده عمل میکنن،

    نکته بعدی اینکه گیربکس ماک ۲۰ دنده از لحاظ فنی باید دور پایین رونده بشه این یه مورد تو این گیربکس استثناء هست ربطی به تعداد و فواصل دنده ها نداره

    موافقم 27
  3. حسین دهمرد

    ۱۰ مهر ۱۴۰۳
    سوابق: (2606 ديدگاه)

    والا یه موتور برقی از چنین گیربکسی پیچیده تر نیست. حتی اگر بدون باتری بخوایم استفاده کنیم یه سیستم دیزل الکتریک بخاطر گشتاور لحظه ایش منطقی بنظر میرسه. البته اینورتر هم قطعه ی گرونیه. اما در کل توی تولید انبوه بنظرم سرشکن بشه .

    موافقم 2
    مخالفم 15
  4. JDM سابق

    ۱۰ مهر ۱۴۰۳
    سوابق: (623 ديدگاه)

    نکته:
    عکس دوم گیربکس فولره
    عکس سوم موتور کاترپیلاره
    عکس اول هم یا گیربکسه زد افه یا بنزه

    1. JDM سابق

      ۱۰ مهر ۱۴۰۳
      سوابق: (623 ديدگاه)

      بشین چند خط بنویس آخرش پدال تأیید نکنه و کامنتت هم بره به فنا
      من نمی‌دونم این مشکل حذف کامنت های پدال کی میخواد درست بشه 😐

      1. amirkhanzadeh

        ۱۱ مهر ۱۴۰۳
        سوابق: (603 ديدگاه)

        منم همین مشکل رو دارم خیلی مسخره است

  5. Nismo

    ۱۰ مهر ۱۴۰۳
    سوابق: (1117 ديدگاه)

    ماک 20 دنده کسی نشسته باشه میدونه چیه
    دوتا دنده داره باید با دوتا دستت دنده بدی

    موافقم 9
    مخالفم 2
    1. مازیار

      ۱۰ مهر ۱۴۰۳
      سوابق: (3198 ديدگاه)

      ۲۱ دنده نیست
      ۲۰ تا جلو ۴ تا عقب

    2. ali_x76

      ۱۰ مهر ۱۴۰۳
      سوابق: (378 ديدگاه)

      یه سریاشون ۳ تا لیور دارن
      یکی دنده‌ست، یکی نیم دنده، یکی هم خروجی گیربکسه
      یعنی 4x2x2 میشه ۱۶ دنده با ۳ تا لیور
      عقب رو هم حساب کنی میشه ۲۰ دنده

  6. R

    ۱۰ مهر ۱۴۰۳
    سوابق: (1121 ديدگاه)

    ترانزیت ها خیلی وقته ۱۲ چرخ هستن ۱۸ چرخ مال زمان قدیم بود کامیون ۱۸ چرخ لفظ قدیمیه آپدیت باش ادمین جان😉

    موافقم 12
    مخالفم 2
    1. شاهین

      ۱۰ مهر ۱۴۰۳
      سوابق: (4669 ديدگاه)

      سلام نه مدل های آمریکایی زیادی همچنان بصورت ۱۸ چرخ تولید میشن.

      موافقم 11
      مخالفم 2
  7. amirboss

    ۱۰ مهر ۱۴۰۳
    سوابق: (557 ديدگاه)

    تعداد دنده های بالاتر در خودروهای سنگین به دلیل توازن گشتاور خروجی از گیرباکس به چرخ ها نسبت به شرایط جاده هست.
    چیزی که مسلمه با هرتعویض دنده دوران و گشتاور خروجی گیرباکس تغییر می‌کنه و این به معنای قدرت خروجی بهتر و راندمان موثر تریلر در شرایط پیش رو هست.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

لطفاً از نوشتن به‌صورت پینگلیش، اجتناب نمایید. نظرات حاوی توهین، عبارات غیراخلاقی، سیاسی، مطالب غیر مرتبط، اسپم، ترول و تبلیغاتی پذیرفته نمی‌شوند. برای تغییر آواتار خود می‌توانید از سایت گراواتار استفاده نمایید.

دکمه بازگشت به بالا