اویل پمپ چیست و چه وظیفه‌ای در خودرو دارد؟

در دل یک خودرو ده‌ها قطعه متحرک قرار دارد که با یکدیگر کار می‌کنند. نتیجه سایش قطعات با یکدیگر افزایش دما و اصطکاک خواهد بود و اگر دما و اصطکاک بین قطعات کاهش نیابد خودرو از کار خواهد افتاد. وظیفه روان کاری بین قطعات بر عهده روغن‌ها و گریس‌های مختلف است و سیستم روان کاری خودرو انجام چنین کار مهمی را بر عهده دارد. از جمله مهم‌ترین قطعات این سیستم می‌توان به اویل پمپ اشاره کرد که در ادامه به بررسی آن می‌پردازیم.

پیشرانه‌های درون‌سوز برای روان کاری قطعات متحرک، جلوگیری از خوردگی، جمع‌آوری ذرات و جذب بخشی از گرمای تولیدی پیشرانه نیازمند روغن هستند. اویل پمپ نیروی لازم جهت حرکت روغن در بین قطعات را تأمین می‌کند. این قطعات مهم معمولاً داخل یا خارج کارتل قرار می‌گیرند و توسط میل‌لنگ کار خود را انجام می‌دهند. زمانی که پیشرانه استارت می‌خورد اویل پمپ نیز در همان زمان کار خود را شروع می‌کند تا با پمپاژ روغن بین اجزای مختلف پیشرانه از جمله سوپاپ، یاتاقان و... میزان دما و اصطکاک بین قطعات را کاهش دهد.

اویل پمپ وسایل نقلیه از بخش‌های مختلفی تشکیل می‌شود که در ادامه آن‌ها را معرفی می‌کنیم.

• پروانه

این بخش از قطعه یاد شده باعث ایجاد مکش و ورود روغن به پمپ می‌شود. پروانه معمولاً از جنس فلز است و توسط میل‌لنگ به حرکت درمی‌آید.

• دنده متحرک

این بخش از پمپ وظیفه ایجاد فشار و توزیع روغن در پیشرانه را بر عهده دارد و معمولاً به میل‌لنگ متصل است و داخل قطعه یاد شده قرار دارد.

• سوپاپ

سوپاپ فشار روغن داخل پیشرانه را تنظیم می‌کند تا به مرز خطرناک نرسد. اگر فشار روغن از حد معینی فراتر برود سوپاپ یاد شده باز خواهد شد تا میزان فشار را کاهش دهد و جلوی آسیب دیدن پیشرانه را بگیرد.

• بدنه و کاور

این قطعات نیز تشکیل دهنده اجزای بیرونی پمپ هستند و قطعات دیگر را در خود جای می‌دهند. بدنه و کاور اویل پمپ معمولاً از فلز ساخته می‌شود و در برابر دما و فشار بالا مقاومت زیادی دارد.

وظیفه اصلی این قطعه مکش روغن از کارتل، ایجاد فشار لازم و سپس توزیع در بین قطعات مختلف پیشرانه است. این فرایند را می‌توان به مراحل زیر تقسیم‌بندی کرد:

• عملکرد پروانه

همان‌طور که گفته شد پروانه پمپ توسط میل‌لنگ به حرکت درمی‌آید و این امر باعث ایجاد مکش روغن به داخل اویل پمپ می‌شود.

• تحت‌فشار قرار دادن

زمانی که روغن در داخل پمپ روغن باشد دنده یاد شده باعث ایجاد فشار شده و روغن را به داخل قطعات مهم پیشرانه از جمله سوپاپ‌ها، یاتاقان‌ها، شاتون و... می‌فرستد.

• روان کاری

هم‌زمان با گردش روغن در بین اجزای گوناگون پیشرانه، روان کاری آن‌ها نیز صورت می‌گیرد تا میزان اصطکاک و استهلاک قطعات کاهش یابد. این امر به افزایش طول عمر پیشرانه و بهبود عملکرد آن کمک می‌کند.

• حفظ فشار

قطعه موردبحث باید سطح معینی از فشار روغن را در داخل پیشرانه حفظ کند و این کار با استفاده از سوپاپ تنظیم می‌شود. اگر فشار روغن بسیار بالا باشد سوپاپ باز خواهد شد.

• ارسال روغن به فیلتر

قطعه یاد شده همچنین روغن پیشرانه را به فیلتر روغن می‌فرستد تا ذرات و ناخالصی‌ها را بگیرد. به این ترتیب روغن تمیز و عاری از ذرات باقی خواهد ماند.

اگرچه بررسی و تعویض اویل پمپ جزو سرویس‌های روتین نیست اما به دلیل نقش حیاتی‌اش در عملکرد درست پیشرانه باید هرگونه مشکل در آن را سریعاً برطرف کرد. معمولاً روشن شدن چراغ روغن یا نشانگر فشار روغن پایین حاکی از میزان روغن کم در پیشرانه خواهد بود و این موضوع به نوبه خود نشانگر عملکرد نادرست پمپ روغن است. زمانی که چراغ هشدار روغن روشن شود بهترین کار خاموش کردن پیشرانه و بررسی میزان روغن آن است. اگر میزان روغن نرمال باشد و با روشن کردن پیشرانه چراغ هشدار روغن دوباره روشن شود بنابراین پمپ روغن خراب است و در صورت ادامه کارکرد پیشرانه آسیب‌های زیادی به آن وارد خواهد شد.

بررسی صحت عملکرد اویل پمپ اهمیت زیادی دارد و به همین خاطر برخی نکات کلیدی درباره افزایش طول عمر این قطعه را ذکر کرده‌ایم.

• تعویض به موقع و منظم روغن‌موتور

تعویض منظم روغن‌موتور برای حفظ سلامتی اویل پمپ و دیگر قطعات پیشرانه ضروری است. روغن با گذشت زمان کیفیت خود را از دست داده و کثیف خواهد شد و این امر می‌تواند باعث آسیب دیدن پمپ و سایر قطعات شود.

• بررسی منظم فشار روغن

برای اطمینان از صحت عملکرد اویل پمپ حتماً می‌بایست فشار روغن چک شود. فشار روغن باید در محدوده توصیه شده توسط خودروساز باقی بماند و اگر از آن محدوده بیشتر یا کمتر باشد احتمالاً مشکی در خود پمپ یا دیگر قطعات وجود خواهد داشت.

• بررسی نشتی روغن

هرگونه نشتی روغن باعث کاهش میزان آن خواهد شد و تأثیر منفی روی کارکرد پمپ روغن خواهد گذاشت که در نهایت می‌تواند منجر به آسیب دیدن پیشرانه شود. بررسی منظم نشتی روغن به یافتن سریع‌تر منشا آن و جلوگیری از آسیب‌های بعدی کمک خواهد کرد.

• تعویض منظم فیلتر روغن

فیلتر روغن یکی از اجزای مهم سیستم روغن‌کاری خودروست و باید به‌صورت منظم تعویض شود تا عملکرد مناسبی داشته باشد. فیلتر کثیف و گرفته می‌تواند روی کارکرد درست پمپ روغن تأثیر بگذارد.

اویل پمپ پراید بسته به نوع قطعه و شرکت سازنده قیمتی بین 500 تا 550 هزار تومان دارد.

با جست‌وجو در فروشگاه‌ها شاهد قیمت‌های متفاوتی برای این قطعه خواهید بود به گونه‌ای که حداقل قیمت اویل پمپ 206 از حدود 600 هزار تومان شروع شده و حتی به بالای 1 میلیون تومان نیز می‌رسد.