خرابی سنسور کیلومتر خودرو: علائم، دلایل و آموزش تعمیر

در یک وسیله نقلیه سنسورهای مختلفی بکار رفته که یکی از مهم‌ترین آن‌ها سنسور سرعت خودرو VSS است که در کشورمان بیشتر با نام سنسور کیلومتر شناخته می‌شود. این سنسور در ابتدا برای حذف ارتباط مکانیکی چرخ‌های خودرو با سرعت شمار بکار رفت و با این کار ساختار پشت آمپر خودروها ساده‌تر شد چراکه قطعات محرک کمتری بکار رفت. سنسور کیلومتر همچنین داده‌هایی را برای عملکرد صحیح اجزایی همچون ABS تولید می‌کند. این سنسور سرعت خودرو را در هر لحظه‌ای اندازه‌گیری کرده و به ECU ارسال می‌کند تا مغز خودرو با استفاده از این داده‌ها و همچنین اطلاعات سنسورهای دیگر، عملکرد بخش‌های گوناگون را با یکدیگر هماهنگ کند. با توجه به اینکه سنسور کیلومتر خودرو نقش مهمی در عملکرد صحیح وسیله نقلیه و ارائه اطلاعات درست به راننده دارد بنابراین خرابی آن تأثیر زیادی روی تجربه رانندگی خواهد گذاشت و حتی عدم توجه به آن می‌تواند خطراتی نیز در پی داشته باشد. البته با تشخیص به موقع برخی نشانه‌ها و یافتن ریشه اصلی مشکل می‌توانید این سنسور را با هزینه نسبتاً پایینی تعویض کرده و از مشکلات بعدی جلوگیری کنید. در مقاله پیش رو شما با تمامی علائم خرابی سنسور کیلومتر خودرو، روش‌های عیب‌یابی آن و همچنین راه‌حل‌های جامع برای رفع چنین مشکلی آشنا خواهید شد.

همچنین بخوانید:

• انواع سنسورهای خودرو و کاربرد آن‌ها
• سنسور دور موتور چیست و چگونه کار می‌کند؟

سنسور کیلومتر خودرو همان‌طور که از نامش مشخص است سرعت خودرو را اندازه‌گیری کرده و به ECU اعلام می‌کند. وظیفه اصلی سنسور کیلومتر خودرو اندازه‌گیری سرعت چرخ‌های آن در زمان حرکت است. با حرکت چرخ‌ها و میل‌لنگ، سنسور کیلومتر داده‌هایی را تولید کرده و به ECU ارسال می‌کند. ECU نیز با تجزیه‌وتحلیل این داده‌ها سرعت خودرو را محاسبه کرده و در پشت آمپر به اطلاع راننده می‌رساند. البته باید دانست مأموریت سنسور کیلومتر فقط به نمایش سرعت خودرو محدود نمی‌شود و مأموریت‌های دیگری همچون تنظیم دور موتور و تعویض دنده‌ها، بهینه‌سازی عملکرد موتور و شتاب آن، تثبیت دور موتور در زمان حرکت و... را بر عهده دارد.

در ادامه به رایج‌ترین علائم خرابی سنسور کیلومتر خودرو اشاره می‌کنیم.

یکی از رایج‌ترین علائم خرابی سنسور کیلومتر خودرو از کار افتادن سرعت‌سنج، نوسان شدید در آن و یا ثابت ماندن روی یک سرعت ثابت است.

با اینکه روشن شدن چراغ چک و ABS خودرو می‌تواند دلایل گوناگونی داشته باشد اما در صورتی که هر دو چراغ به‌صورت هم‌زمان روشن شوند احتمالاً ریشه مشکل از سنسور کیلومتر یا سرعت خواهد بود.

همان‌طور که گفته شد یکی از وظایف سنسور کیلومتر خودرو تنظیم دور موتور و تثبیت آن در زمان حرکت است. هرگونه اختلال در عملکرد این سنسور می‌تواند در فرایند تعویض دنده‌ها مشکل ایجاد کند و ایمنی وسیله نقلیه و سرنشینان را به ویژه در جاده‌ها تحت تأثیر قرار دهد.

این موضوع نیز می‌تواند دلایل متنوعی داشته باشد و خطرات زیادی نیز در پی دارد اما زمانی که متوجه خاموش شدن ناگهانی خودرو به ویژه در زمان توقف، عبور از سرعت‌گیرها و کاهش سرعت می‌شوید احتمالاً دلیل آن به خرابی سنسور کیلومتر خودرو مربوط می‌شود.

مصرف سوخت خودرو تحت تأثیر فاکتورهای بسیار زیادی قرار دارد که یکی از آن‌ها چگونگی عملکرد سنسور کیلومتر است. این سنسور در صورت خرابی داده‌های اشتباهی را به ECU ارسال خواهد کرد و کامپیوتر مرکزی خودرو در تخمین شرایط وسیله نقلیه دچار اشتباه خواهد شد که نتیجه آن افت توان و شتاب خودرو و افزایش مصرف سوخت است.

همانند هر قطعه دیگری در خودرو، امکان خرابی سنسور کیلومتر با گذشتن چندین سال از عمر آن وجود دارد. فرسودگی و استهلاک این سنسور جزو اصلی‌ترین دلایل از کار افتادنش خواهد بود.

سیستم برقی خودرو جزو مهم‌ترین اجزای آن است و وجود هرگونه مشکل در آن تبعات زیادی در پی دارد که یکی از آن‌ها از کار افتادن سنسور کیلومتر است. قطع ارتباط سنسور با اجزای دیگر، سیم‌کشی اشتباه و دست بردن در اجزای اصلی سیستم برق خودرو می‌تواند خرابی این قطعه را در پی داشته باشد.

با اینکه احتمال رخ دادن چنین موضوعی کمتر است اما نفوذ آب، روغن و گردوخاک به درون سنسور کیلومتر می‌تواند خرابی آن را در پی داشته باشد. به همین خاطر است که توصیه می‌شود در شرایط بارندگی و تردد در جاده‌های خاکی و ناهموار احتیاط بیشتری به خرج دهید.

ECU به عنوان کامپیوتر مرکزی وسیله نقلیه وظیفه ایجاد هماهنگی بین تمامی بخش‌های خودرو را بر عهده دارد و طبیعی است که وجود مشکل در آن باعث اختلال در عملکرد سایر بخش‌ها از جمله سنسورهای خودرو شود. گیربکس نیز جزو مهم‌ترین قطعات یک خودروست و با توجه به ارتباط وظایف سنسور کیلومتر با آن، خرابی گیربکس می‌تواند اختلال در عملکرد سنسور کیلومتر را نیز ایجاد کند.

در جدول زیر مکان سنسور کیلومتر برخی خودروهای پرطرفدار را ذکر کرده‌ایم.

دقت داشته باشید که در اکثر خودروها سنسور کیلومتر در پشت گیربکس نصب شده و جدا کردن آن به دقت زیادی نیاز دارد. همچنین محل نصب آن در خودروهای مختلف بسته به نوع سنسور (با سیم کیلومتر و بدون سیم کیلومتر) متفاوت خواهد بود اما در اکثر آن‌ها سنسور بین گیربکس و دیفرانسیل نصب می‌شود.

در این بخش به راه‌های عیب‌یابی سنسور کیلومتر می‌پردازیم.

در صورتی که نشانه‌های خرابی سنسور کیلومتر خودرو را رؤیت کردید بایستی به بررسی ظاهری آن بپردازید. در این مرحله لازم است محل نصب سنسور را پیدا کرده و سپس با ابزار مناسب آن را از جای خود خارج نمایید. در این زمان به بررسی شرایط ظاهری و فیزیکی سنسور پرداخته و دقت کنید که آیا روی آن شکستگی و ترک وجود دارد یا خیر. همچنین نفوذ آب و روغن و سایر آلودگی‌ها به سنسور را نیز بررسی نمایید. اگر سنسور کیلومتر خودروی شما دارای آسیب‌های فیزیکی است پس به احتمال زیاد خراب شده و نیازمند تعویض است.

در این قسمت بایستی از یک مولتی متر یا اهم‌متر استفاده کنید. در ابتدا کلید دستگاه مولتی متر را روی اهم‌متر قرار دهید و دو سیم مشکی و قرمز را به سنسور متصل کرده و سپس چرخ خودرو را بچرخانید. در صورتی که مقادیر نمایش داده شده روی مولتی متر اختلاف زیادی با مقادیر استاندارد خودرو داشت و یا اینکه هنگام چرخش چرخ خودرو تغییری در اهم‌متر مشاهده نشود پس سنسور موردبحث خراب شده است.

روش دیگر برای عیب‌یابی سنسور کیلومتر استفاده از دستگاه دیاگ است که با استفاده از آن می‌توان کد خطای مربوط به سنسور را تشخیص داد و از سالم یا خراب بودن آن مطمئن شد. برای این کار بهتر است به یک متخصص و تکنسین آشنا به دستگاه دیاگ و سیستم برق خودرو مراجعه کنید.

بسته به نوع خودرو هزینه و اجرت تعویض سنسور کیلومتر خودرو متفاوت خواهد بود. برای مثال هزینه تعویض این سنسور در خودروهای پراید، پارس، 206 و ال 90 بین 200 تا 500 هزار تومان است. خود سنسور کیلومتر نیز بسته به نوع خودرو، شرکت سازنده، کیفیت قطعه و منطقه خریداری شده قیمت متنوعی دارد. با بررسی وب‌سایت‌های فروش قطعات خودرو می‌توان گفت سنسور کیلومتر خودروی پراید قیمت حدود 150 هزار تومانی دارد درحالی‌که سنسور کیلومتر پژو 206 با قیمت حدود 300 هزار تومان عرضه می‌شود.

این سنسور به دلیل محل نصب خود مستعد کثیفی و نفوذ آلودگی و آب و روغن است و به همین خاطر امکان ایجاد اختلال در عملکرد آن وجود دارد. در این صورت احتمالاً تمیز کردن سوکت سنسور کیلومتر می‌تواند به بهبود کارکرد آن کمک کند. در صورتی که با کارهای فنی آشنا هستید و ابزار مناسب دارید می‌توانید این سنسور را از روی گیربکس باز کرده و تمیز کنید. البته امکان دارد خرابی سنسور کیلومتر خودرو به خاطر مشکلات سیم‌کشی و اتصالات سیستم برق خودرو باشد که در این صورت توصیه می‌شود حتماً به تکنسین برق خودرو مراجعه کنید.

معمولاً رایج‌ترین علائم خرابی سنسور کیلومتر پراید شامل روشن شدن چراغ چک، اختلال در عملکرد سرعت شمار، افت توان و قدرت و لرزش موتور هستند. برای تشخیص عملکرد این سنسور در پراید بهتر است از دستگاه دیاگ استفاده شود.

علائم خرابی سنسور کیلومتر پژو 405 و سمند نیز کم و بیش مشابه سایر خودروهاست و شامل مواردی همچون لرزش موتور در زمان تعویض دنده، کارکرد نادرست و حرکت شلاقی سرعت شمار و... است.

خودروی 206 سیستم برقی حساسی دارد و کوچک‌ترین اختلال در عملکرد سنسورهای آن می‌تواند باعث مشکلات متنوعی شود. خرابی سنسور کیلومتر این خودرو موجب روشن شدن چراغ چک، لرزش موتور، افت توان و افزایش مصرف سوخت و لرزش خودرو در کارکرد درجا می‌شود.

با اینکه امکان از کار افتادن ناگهانی این سنسور وجود دارد اما با اتخاذ برخی اقدامات می‌توان طول عمر آن را افزایش داد. به همین منظور می‌توان امکان عایق‌بندی بخش‌هایی از سنسور کیلومتر را بررسی کرد تا آب و آلودگی به داخل آن نفوذ نکند. همچنین بررسی منظم سیستم برقی و اتصالات خودرو می‌تواند در عملکرد بی‌نقص این سنسور نقش مهمی ایفا کند. در صورت خرابی سنسور کیلومتر نیز حتماً از قطعات باکیفیت و اصلی استفاده کنید تا درگیر مشکلات بعدی نشوید.

اصولاً به دلیل طراحی و ساختار یکپارچه این سنسور امکان تعمیر آن وجود ندارد و البته این کار از نظر اقتصادی نیز توجیه‌پذیر نخواهد بود؛ اما دستمزد و اجرت تعویض سنسور کیلومتر بسته به نوع و مدل خودرو، برند قطعه و میزان تبحر مکانیک و منطقه تعمیر خودرو متفاوت است و برای خودروهای داخلی باید هزینه‌ای حدود 200 تا 500 هزار تومانی را در نظر بگیرید.

• چرا سرعت‌سنج با سنسور خراب کار نمی‌کند؟

با خرابی سنسور کیلومتر اطلاعات ضروری به ECU ارسال نمی‌شود و به همین خاطر سرعت دقیق خودرو نیز نمایش داده نخواهد شد.

• تعویض سنسور چقدر طول می‌کشد؟

بسته به نوع خودرو، محل نصب سنسور کیلومتر، تعویض قطعه در خانه و یا در تعمیرگاه، فرایند تعویض سنسور می‌تواند بین 20 دقیقه تا 1 ساعت طول بکشد.

• رانندگی با سنسور خراب خطر دارد؟

با از کار افتادن این سنسور سرعت دقیق نمایش داده نمی‌شود و بنابراین راننده در تخمین سرعت واقعی خودرو دچار اشتباه شده و علاوه بر جریمه می‌تواند باعث تصادف نیز شود. از طرف دیگر خرابی این سنسور روی عملکرد سایر بخش‌ها از جمله سیستم ترمز، سیستم‌های الکترونیکی و همچنین گیربکس و تعویض دنده تأثیر می‌گذارد و باعث خاموش شدن ناگهانی خودرو نیز می‌شود. در مجموع باید گفت رانندگی با سنسور کیلومتر خراب خطر تصادف را در پی خواهد داشت.

سنسور کیلومتر خودرو نقش بسیار مهمی در نمایش سرعت دقیق خودرو دارد و علاوه بر آن روی عملکرد سایر بخش‌های خودرو از جمله سیستم ترمز تأثیر می‌گذارد. خرابی این سنسور نشانه‌هایی از جمله عدم نمایش دقیق سرعت خودرو، افت توان و شتاب، ایجاد مشکل در فرایند تعویض دنده، روشن شدن چراغ چک و... دارد که با بررسی هریک از آن‌ها و رفع مشکل در اسرع وقت می‌توان از بروز مشکلات و حوادث بالقوه جلوگیری کرد. از شما عزیزان درخواست می‌کنیم تجربیات خود در این خصوص را با ما و دیگر کاربران پدال به اشتراک بگذارید.