آموزش

موتور تداخلی چیست و چه تفاوتی با پیشرانه معمولی دارد؟

اکثر پیشرانه‌هایی که در خودروهای امروزی استفاده می‌شود از نوع تداخلی یا Interference هست. در ادامه خواهیم فهمید به چه موتوری تداخلی گفته می‌شود.

احتمالاً میدانید که اساس کار پیشرانه‌های درون‌سوز، حرکت پیستون در سیلندر است. در همین حال، برای ورود سوخت و هوا به محیط سیلندر و خروج دود حاصل از احتراق نیز سوپاپ‌هایی روی سرسیلندر وجود دارد که در زمان مناسب باز و بسته می‌شوند. حال به پیشرانه‌ای که در فضای داخل سیلندر پیستون با سوپاپ همپوشانی داشته باشد، موتور تداخلی گفته می‌شود؛ به‌عبارت‌دیگر، در موتور تداخلی، زمانی که پیستون به بالاترین حد خود در سیلندر می‌رسد که به آن نقطهٔ مرگ بالا گفته می‌شود، اگر سوپاپ باز باشد، به آن برخورد خواهد کرد. در این پیشرانه‌ها، تسمه یا زنجیر تایم حرکت این قطعات را تنظیم می‌کند تا از برخورد آن‌ها جلوگیری شود. این یعنی سوپاپ‌ها زمانی که پیستون پایین است باز می‌شوند و زمانی که پیستون بالا می‌آید بسته می‌شوند؛ بنابراین، در شرایط عادی پیستون و سوپاپ‌ها باهم تماس نخواهند داشت مگر اینکه تسمه یا زنجیر تایم پاره یا خراب شود.

اکثر پیشرانه‌های خودروهای امروزی از نوع تداخلی است. دلیل این موضوع یک کلمه است، راندمان. در پیشرانه‌های تداخلی، ازآنجایی‌که پیستون در محیط سیلندر بالاتر می‌رود و محفظهٔ احتراق کوچک‌تر می‌شود، نسبت تراکم افزایش میابد و درنتیجه، موتور قدرت بیشتری تولید می‌کند. علاوه بر این، در پیشرانه‌های تداخلی امکان استفاده از سوپاپ‌های بزرگ‌تری وجود دارد که می‌توانند بیشتر باز شوند و تنفس بهتری را برای موتور فراهم کنند. موتورهای تداخلی همچنین آلایندگی و مصرف سوخت کمتری هم دارند؛ اما با وجود این مزیت‌ها، در پیشرانه‌های تداخلی اگر تسمه تایم پاره شود یا زنجیر تایم یک یا چند دنده رد کند و موتور از هماهنگی خارج شود، پیستون‌ها به سوپاپ‌ها برخورد خواهند کرد و آسیب بزرگ و بسیار پرهزینه‌ای را به موتور وارد می‌کند. البته پیشرانه‌هایی که از زنجیر تایم استفاده می‌کنند، از این بابت نگرانی کمتری دارند زیرا دوام زنجیر تایم زیاد است ولی در موتورهایی که از تسمه تایم استفاده شده، تسمه باید در فواصل زمانی توصیه‌شده توسط سازنده که معمولاً بین هر ۱۰۰ تا ۱۵۰ هزار کیلومتر است، تعویض شود.

موتور تداخلی چه تفاوتی با موتور معمولی دارد؟

در پیشرانهٔ غیرتداخلی که به آن موتور هرزگرد هم گفته می‌شود، پیستون‌ها با سوپاپ‌ها هرگز و تحت هیچ شرایطی تماس پیدا نمی‌کنند. این یعنی حتی اگر تسمه تایم پاره یا زنجیر تایم خراب شود، بازهم برخورد این قطعات باهم غیرممکن خواهد بود؛ بنابراین، در یک موتور غیرتداخلی، اگر تسمه تایم پاره شود، صرفاً با تعویض تسمه و تنظیم دوبارهٔ تایمینگ پیستون‌ها و سوپاپ‌ها، موتور تعمیر خواهد شد و مثل قبل کار خواهد کرد. درنتیجه، هزینهٔ تعمیر یک موتور غیرتداخلی در صورت پاره شدن تسمه تایم بسیار ارزان‌تر از یک موتور تداخلی خواهد بود. بااین‌حال، بازدهی و راندمان موتورهای غیرتداخلی پایین‌تر است و به همین دلیل، امروزه تقریباً منسوخ شده‌اند. همچنین در موتورهای تداخلی با تعویض به‌موقع تسمه تایم، به‌راحتی می‌توان از آسیب‌های بزرگ و پرهزینه جلوگیری کرد.

کدام خودروهای ایرانی موتور تداخلی و کدام‌یک غیرتداخلی دارند؟

در حال حاضر تمام خودروهای ایرانی از موتورهای تداخلی استفاده می‌کنند و قبلاً تنها پیکان و پراید موتورهای غیرتداخلی داشتند. همچنین پس‌ازاینکه استانداردهای آلایندگی یورو چهار در ایران اجرایی شد و سایپا اقدام به ارتقاء موتور پراید کرد، ضریب تراکم این موتور را افزایش داد و درنتیجه، پیشرانهٔ پراید هم به تداخلی تبدیل شد. تولید این موتور در سال ۱۳۹۱ آغاز شد و با پسوند HP+ در سینه پراید قرار گرفت؛ بنابراین، موتور پرایدهای بعد از مدل ۱۳۹۱ هم مثل خودروهایی همچون پژو ۲۰۶، پژو ۴۰۵، کوییک، رنو تندر ۹۰ و… از نوع تداخلی است.

میانگین امتیازات ۵ از ۵
از مجموع ۱۲۸ رای

امیر دهقان

نویسنده و مترجم پدال، عاشق ماشین، عشقی که حد و حصر نداره

مطالب مشابه

‫۲۱ دیدگاه‌ها

  1. یاس ی

    ۲۵ شهریور ۱۴۰۳
    سوابق: (1039 ديدگاه)

    پژو405 های موتور 2000 هم غیر تداخلی بودن

    موافقم 26
    1. SMS

      ۲۵ شهریور ۱۴۰۳
      سوابق: (502 ديدگاه)

      کاملا رواله چیزی که خیلی مفیده در زمان خرابی دهن آدمو سرویس می کنه

  2. javad-bmw

    ۲۵ شهریور ۱۴۰۳
    سوابق: (211 ديدگاه)

    ممنون از آقای دهقان 🙏🙏🙏
    بسیار مقاله آموزنده ای بود

    موافقم 13
    مخالفم 3
  3. محسن خالوندپور

    ۲۵ شهریور ۱۴۰۳
    سوابق: (3 ديدگاه)

    بنده هیچ نشانه ای از پرقدرت شدن موتورهای تداخلی ندیده ام . چه در مقایسه با پرایدهای قدیمی و جدیدها و چه در مقایسه پژوGL که حجم موتورشون ۱۶۰۰سی سی بود اما هرکسی که سوارشون شده تایید میکنه که قدرت و شتاب و سرعتشون هیچ دست کمی از ۴۰۵ های امروزی نداشت، بلکه قوی تر هم بود. تداخلی شاید روی کاغذ بهتر باشه، شایدهم با تکنولوژی اروپا قوی تر باشه.‌وگرنه این چیزی که ما الان داریم در کشور می بینیم پرایدهای قدیمی هم قوی تر هستند و هم با دوام تر. اون همه سروصدا روی موتور+H انجام شد اما وقتی وارد بازار شد دیدیم که هیچ مزیتی نسبت به موتورهای قبلی نداره جز اینکه با پاره شدن تسمه تایم مالک خودرو بیچاه میشه و نصف اجزا و قطعات خودرو را مجبوره تعویض کنه آخرشم هیچوقت مثل روز اول نخواهد شد چون از تسمه تایم گرفته تا سوپاپ ها و واشرها و سیل ها و گیت ها همگی تقلبی و بسیار بی کیفیت هستند

    موافقم 46
    مخالفم 4
    1. ریشه‌ی پاینده

      ۲۷ شهریور ۱۴۰۳
      سوابق: (6 ديدگاه)

      چه قد درست و قشنگ می‌گی.

      موافقم 2
      مخالفم 1
    2. جواد شریفی

      ۲۷ شهریور ۱۴۰۳
      سوابق: (1 ديدگاه)

      بهینه تر شده نه پر قدرت تر، یعنی پرایدی قدیمی که صدی 9 10 لیتر مصرف سوخت داشت الان با حدود همون قدرت صدی 6 7 لیتر میسوزونه

  4. منصور

    ۲۵ شهریور ۱۴۰۳
    سوابق: (1 ديدگاه)

    من حقیقتا نفهمیدم یعنی تداخلی وقتی پیستون به مرگ بالا میرسه سوپاپ ممکنه باز بمونه که اگه تسمه پاره بشه با پیستون برخورد میکنه؟ فکر نکنم این باشه من هیچ تغییری جز سرپیستون وگودی که تو سرسیلندر فقط برای سوپاپ و شمع در نظر گرفتن ندیدم که برا قدیمیها بیشتره یا تعداد سوپاپ برا جدیدا بیشتره یا میل سوپاپ دود و هوا جدا شده متاسفانه غیر از مفهوم تداخلی و غیر تداخلی هیچ چیز اموزنده و علمی ندیدم

    موافقم 9
    مخالفم 4
    1. Kamy

      ۲۵ شهریور ۱۴۰۳
      سوابق: (693 ديدگاه)

      ببین دوست عزیز هر چه فشار تو محفظه احتراق بیشتر باشه بعد از انفجار سوخت پیستون با فشار بیشتری به پایین حرکت میکنه و قدرت بیشتری رو به میل لنگ میده موتورهای غیر تداخلی واسه اینکه سر پیستون و سوپاپ ها به هم برخورد نکنن یه فاصله بینشون بوده که این فاصله باعث میشه پس از انفجار فشار کمتری ایجاد بشه حالا با نزدیک تر کردن سوپاپ ها و پیستون اون فشار لازم ایجاد میشه ولی اگه تسمه یا زنجیر تایم پاره بشه پیستون و سوپاپ به هم برخورد میکنن که باعث کج شدن سوپاپ میشه
      دیگه ساده تر نمیتونستم بگم

      موافقم 24
      مخالفم 1
  5. مهرداد کشکولی ایلات

    ۲۵ شهریور ۱۴۰۳
    سوابق: (17 ديدگاه)

    با سلام و احترام؛
    در موتورهای تداخلی هم می‌توان با تغییر در هندسه بالای پیستون -خالی کردن جای سوپاپ‌ها- از برخورد سوپاپ‌ها با پیستون جلوگیری کرد.
    البته این هم باعث افزایش جزعی وزن پیستون می‌شود و در نهایت مقداری جزعی باعث کم شدن راندمان کلی موتور می‌شود ولی در عوض دیگر حین پاره شدن تسمه تایم یا رد دادن آن هزینه آنچنانی به مالک تحمیل نمی‌کند.
    این روش برای کشورهای کمتر توسعه یافته یا در حال توسعه که در آنجا هم قطعه یدکی -کیت تسمه تایم- تقلبی زیاد هست و هم فرهنگ سرویس و نگهداری خوب نیست لازم و ضروری است. مثلاً همین سال قبل لادا روسیه بعد از کلی بحث و حرف و حدیث و بالا پائین کردن در موتور سری جدید خود که 1.8 لیتر حجم دارد از این روش استفاده کرد و خیال مشتریان را از بابت پاره شدن یا رد دادن تسمه تایم راحت کرد.
    https://www.zr.ru/_next/image/?url=https%3A%2F%2Fst3.zr.ru%2F_ah%2Fimg%2F5JUouhFwrC9AJnUYVTWNRg%3Ds800&w=1280&q=75

    موافقم 13
  6. حسین دهمرد

    ۲۵ شهریور ۱۴۰۳
    سوابق: (2619 ديدگاه)

    مهندسین عزیز در موتورهای توربو یا سوپرشارژ که نسبت تراکم موتور معمولا کمتره هم موتورها رو تداخلی میسازن؟ بنظر میرسه نسبت تراکم با بوست توربو جبران بشه و دیگه نیازی نباشه که موتور رو تداخلی بسازن.

    موافقم 5
    مخالفم 1
  7. امیرمسعود

    ۲۵ شهریور ۱۴۰۳
    سوابق: (30 ديدگاه)

    پرایدهای قبل ازسال۹۰ هم قدرت بیشتری داشت هم کم مصرف بود .

    موافقم 12
    مخالفم 1
  8. امیرمسعود

    ۲۵ شهریور ۱۴۰۳
    سوابق: (4 ديدگاه)

    پرایدهای قبل ازسال۹۰ هم قدرت بیشتری داشت هم کم مصرف بود وهم پژوهای۲۰۰۰

    موافقم 6
    مخالفم 1
    1. amirkhanzadeh

      ۲۶ شهریور ۱۴۰۳
      سوابق: (804 ديدگاه)

      بنظر شاسی بهتری هم داشتند

  9. amirboss

    ۲۶ شهریور ۱۴۰۳
    سوابق: (602 ديدگاه)

    به تعریف ساده و روان جهت آشنایی با مکانیزم موتورهای تداخلی و غیر تداخلی.
    اگه یه مقداری دقیق‌تر سیستم سوپاپ ها و پیستون هارو بررسی کنیم:
    زمان‌بندی میل سوپاپ با توجه به زاویه‌ای که میل‌لنگ نسبت به بالاترین نقطه مرگ (TDC) یا پایین‌ترین نقطه مرگ (BDC) می‌چرخه، بیان میشه.
    تو یه موتور چهار زمانه، سوپاپ ورودی باید کمی قبل از رسیدن پیستون به TDC و حرکت به سمت پایین در کورس ورودی، باز بشه. این تضمین می‌کنه که سوپاپ به طور کامل بازه در حالی که پیستون به سمت پایین حرکت می‌کنه.
    پس از رسیدن پیستون به BDC، سوپاپ ورودی بسته می‌شه. هنگامی که پیستون در کورس قدرت به سمت پایین حرکت می‌کند، سوپاپ خروجی برای آزاد کردن فشار احتراق باز می‌شه. سوپاپ خروجی تنها زمانی بسته می‌شود که پیستون از TDC عبور کرده و شروع به حرکت به سمت پایین در کورس ورودی کنه.
    بنابراین در موتورهای تداخلی عملکرد صحیح تسمه تایمینگ برای حفظ زمان‌بندی دقیق سوپاپ و جلوگیری از خسارات و برخورد با پیستون ها امری ضروریه.
    زمان‌بندی تسمه تایم، چرخش میل‌لنگ و میل سوپاپ رو هماهنگ می‌کنه و تو این فرایند، عملکرد پیستون‌ها و سوپاپ‌ها را کنترل می‌کنه. در طول فرآیند احتراق، سوپاپ‌ها مسئول ورود مخلوط هوا سوخت هستن، در حالی که گازهای خروجی، پیستون‌ها را به پایین فشار می‌دهند.

  10. JDM سابق

    ۲۶ شهریور ۱۴۰۳
    سوابق: (652 ديدگاه)

    این مورد بسیار به نسبت تراکم و لیفت میل سوپاپ و حتی کیت هایی از قبیل استروکر کیت
    درثانی احتمال برخورد سوپاپ با پیستون در هرموتوری هست،
    یه موقعی سوپاپ از گاید ول میکنه میوفته تو سیلندر
    خار سوپاپ یا فنر سوپاپ هم خورد بشه همچین فاجعه ای به بار میاد

  11. فرهاد

    ۲۶ شهریور ۱۴۰۳
    سوابق: (1 ديدگاه)

    موتورهای ک استاندارد یورو 4 پاس کردن به این دلیل ک کورس پیستون به حداکثر میرسه و هم مکش ک خلا بهتری ایجاد میکنه بدست میاد هم تراکم ک مخلوط هوا سوخت تحت فشار بیشتری قرار میگیرن و با جرقه شمع انفجار بدلیل فشار بالاتر کمپسر سوخت هوا قوی‌تر و نتیجه انفجار بهتر انجام میشه خام سوزی کمتر و مقدار آلاینده های گاز خروجی کمتر میشه. البته ک اگر تسمه تایم پارشه آسیب زیاد میزنه. تکنولوژی جدیدی توسط شرکت میتسوبیشی طراحی شد بنام زمان بندی متغییر پیوسته سوپاپ ها ک واقعا شاهکار مهندسی و هر دهنه با توجه ب شرایطش عمل باز بسته سوپاپ هارو در بهترین حالت انجام میده و اگر زنجیر تایم پارشه خسارتی به سر پیستون نمیزنه در ایران گروه برلیانس روی سری 300 از موتور میتسوبیشی استفاده کرد ک ابتدا با حجم 1500cc با تیپ 4a91 وارد شد ک ب نسبت وزن خودرو عملکرد مطلوب نداشت مخصوصا در گیربکس اتومات ک هدر رفت توان موتور بالا بود. اما با موتور میتسوبیشی 4a92 با حجم 1650cc و گیربکس دستی عملکرد این خودرو عالی شد بدلیل بهر بردن از این موتور روز با کمی تقویت ساده شتاب سرعت رضایت بخش شد. مخصوصا در تیپ H320 گیربکس دستی موتور بزرگ ب اصلاح ک چه از نظر استهلاک چه شتاب سرعت جز بهترین ها شد. موتور میتسوبیشی بدلیل ذات مسابقه ای بودنش از شاتون کوتاه و پیستون پهن استفاده میکنه ک موتور دور بالای بحساب میاد ک با استفاده از زنجیر تایم استرس پاره شدن کم کردن. اگر ب این تیپ موتور فشار زیاد وارد نشه تا چندین سال هیچ هزینه ای نداره جز مصرفی ها. متاسفانه بدلیل تحریم ها برلیانس از ایران رفت و شرکت سایپا نتونست از موتور میتسوبیشی در شاهین استفاده کنه. در دنیا چندین خودروساز engine ساز هستن ک فناوری سوپاپ متغییر پیوسته دارن مانند بنز بی ام دبلیو جنرال موتورز در یسری از موتورها. تاکسی های آریو هم از موتور میتسوبیشی 4a91 استفاده میکنن ک خیال راننده راحت از بابت استهلاک و اینکه اگر مراعات موتور کنه تا روز آخر عمر خودرو حتما اینکه نیاز ب تعمییر پیدا نکنه هست البته در گیربکس دستی! متاسفانه گیربکس های اتومات خوب براشون انتخاب نکردن. در مناطق جنوبی ایران از روغن 20w50 برای این موتور در مناطق معتدل از 10w40 خوبه. درباره انواع خودروهای چینی و داخلی بازار اطلاعات یا قطعات یا مشاوره درباره تقویت داشتین با کمال میل همفکری میکنیم. آدرس تلگرام farhad1313@

  12. علی

    ۲۶ شهریور ۱۴۰۳
    سوابق: (1 ديدگاه)

    پراید.
    ماشین کم آزار.
    ماشین کم خرج.
    ماشین کم توقع.
    ماشین با وفا.
    ماشین کم مصرف.
    ان شاءالله،تولیدش
    هیچ وقت متوقف نشه.

    موافقم 3
    مخالفم 6
    1. کاظم جفائی

      ۲۸ شهریور ۱۴۰۳
      سوابق: (44 ديدگاه)

      ماشین آدم‌کُش!

      میدونید ادامه زندگی با ضایعه‌ی نخاعی یعنی چی؟
      ان‌شالله هیچوقت ندونید.

  13. علیرضا

    ۲۷ شهریور ۱۴۰۳
    سوابق: (3 ديدگاه)

    کاش بجای چرت گفتن کمی علم داشتی و مطالعه داشتی
    چاک سر پیستون رو مهندسان برای چی گذاشتن
    کاش در حد یک شاگرد مکانیک تجربه داشتی

  14. سید حبیب

    ۲۷ شهریور ۱۴۰۳
    سوابق: (2 ديدگاه)

    خوب اگر حرف درست باشد و موتور تداخلی راندمان بیشتری داشته باشد حالا چرا تسمه چرا موتور های ایرانی را زنجیر تایم نمیسازن معلومه بخاطر سود مافیای قطعه سازان از تسمه استفاده میکنند

  15. کاظم جفائی

    ۲۸ شهریور ۱۴۰۳
    سوابق: (44 ديدگاه)

    موتور دوو سی‌یلو (و رِیسِر) با ۱۵۰۰ سی‌سی حجم تداخلی نیست و در مقایسه با موتور پژو ۴۰۵ با ۱۸۰۰ سی‌سی راندمان بهتری هم داره. قدرت حجمی موتور دوو ریسر و سی‌یلو بالاتر و مصرف سوختش کمتره.

    تداخلی بودن موتورهای جدید هم احتمالا یکی از سیاست‌های خودروسازها برای فروش قطعه و سودآوری بیشتره.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

لطفاً از نوشتن به‌صورت پینگلیش، اجتناب نمایید. نظرات حاوی توهین، عبارات غیراخلاقی، سیاسی، مطالب غیر مرتبط، اسپم، ترول و تبلیغاتی پذیرفته نمی‌شوند. برای تغییر آواتار خود می‌توانید از سایت گراواتار استفاده نمایید.

دکمه بازگشت به بالا