سیستم استارت استاپ چیست؟ کاربرد، مزایا و معایب

استارت استاپ بیشتر از آنچه تصورش را می‌کنید، به صرفه‌جویی در سوخت کمک می‌کند.

روشن و خاموش کردن خودرو امری طبیعی و ساده به شمار می‌رفت؛ تا اینکه مهندسان صنعت خودرو به این فکر افتادند که چطور می‌توانند همین عملیات ساده را، از آن هم ساده‌تر کنند. آیا راهی برای پیشرفت وجود دارد؟ پاسخ این سوال، فناوری روشن-خاموش دکمه‌ای یا استارت-استاپ خودکار خودرو بود که با مزایا و معایب خاص خود خلق شد. این فناوری در بخش‌های گوناگونی کاربری خود را اثبات کرد و کم‌کم به یکی از ارکان اصلی و استانداردهای خودروهای «مدرن» تبدیل شد. در این مطلب ویژگی‌ها، چیستی و مزایا و معایب این فناوری را بررسی خواهیم کرد.

سیستم استارت استاپ چیست؟

سیستم استارت استاپ (Start‑Stop) نخستین‌بار در دهه‌های ۷۰ و ۸۰ میلادی و با هدف کاهش مصرف سوخت و آلایندگی در خودروها معرفی شد. وقتی خودرو در توقف‌های کوتاه مانند چراغ قرمز یا ترافیک سنگین از حرکت بایستد، سیستم وارد عمل خواهد شد؛ سپس با رهاشدن ترمز یا فشردن کلاچ، دوباره موتور را روشن می‌کند.

امروزه از این فناوری در خودروهای زیادی استفاده می‌شود و در مدل‌های مدرن، به یک استاندارد تبدیل شده است. این فناوری نه‌تنها در خودروهای سبک، بلکه در وسایل‌نقلیه سنگین مانند انواع کامیون‌ها هم مورد استفاده قرار می‌گیرد.

سیستم استارت استاپ چگونه کار می کند؟

اجزای اصلی این سیستم شامل یک کامپیوتر کوچک (ECU) برای هماهنگ‌سازی خاموش-روشن شدن موتور، حسگرها برای اندازه‌گیری سرعت، فشار ترمز و کلاچ و باتری AGM/ EFB می‌شود که در برابر تعدد استفاده مقاوم شده است. وقتی سرعت خودرو به صفر می‌رسد، ECU موتور را خاموش می‌کند؛ اما اگر راننده پای خود را دوباره روی کلاچ یا ترمز فشار دهد، فرمان روشن‌شدن موتور ارسال شده و خودرو آماده حرکت خواهد شد.

مزایای سیستم استارت استاپ

ازجمله مزایای این سیستم هوشمند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کاهش مصرف سوخت: هرچند روش مشخصی برای اندازه‌گیری سوخت ذخیره‌شده وجود ندارد اما «جامعه مهندسان خودرو آمریکا» باور دارد که استارت-استاپ مصرف سوخت خودرو را به‌ویژه در ترافیک سنگین شهرهای بزرگ تا ۸ درصد کاهش می‌دهد؛ برخی تحقیقات نشان‌ داده‌اند که اثرگذاری استارت-استاپ تا ۱۰ درصد نیز افزایش پیدا می‌کند.
• کاهش آلایندگی: کارکرد خودروی بنزینی همیشه با تولید آلایندگی همراه بوده؛ پس این سیستم، با خاموش‌کردن موتور به کاهش آلایندگی هم کمک کرده است.
• بهبود راندمان شهری: استارت-استاپ در کلان‌شهرهای ایران مانند تهران، اصفهان، مشهد و… می‌تواند با کاهش مصرف سوخت، راندمان شهری خودروها را تا اندازه‌ قابل‌توجهی افزایش دهد.

البته ناگفته نماند که استارت-استاپ معایب خاص خود را نیز به‌همراه دارد.

معایب سیستم استارت استاپ

باتوجه به آنچه که تاکنون به آن اشاره کردیم، دلیل موجهی برای تجهیز تمام خودروها به آن وجود دارد هنوز هم مدل‌های زیادی در بازار وجود دارند که از این نعمت بی‌بهره‌اند. دلیل آن، می‌تواند یکی از موارد زیر باشد:

• فشار باتری و استارتر: روشن‌-خاموش کردن مداوم خودرو می‌تواند فشار زیادی را به باتری و استارتر آن وارد کند و درنتیجه از عمر آن بکاهد؛ به این ترتیب خودروهای مجهز به استارت-استاپ از باتری AGM و استارتر تقویت‌شده بهره‌مند شده‌اند که باوجود عملکرد بهتر، کاملا از این قاعده مستثنا نیستند.
• هزینه تعمیرات: درصورت تمام‌شدن باتری‌های AGM یا EFB، هزینه تعویض آن‌ها از ۲ تا ۳ برابر نمونه‌های عادی خواهد بود.
• تاثیر گرما: اگر راننده در هوای گرم، کولر را روشن‌گذاشته باشد، احتمالا سیستم استارت-استاپ از خاموش‌کردن موتور خودداری خواهد کرد تا رفاه کابین تامین شود. در سوی دیگر، این گرما باعث کاهش عملکرد باتری خواهد شد و در نتیجه، روی استارت-استاپ تاثیر خواهد گذاشت.

کاربرد سیستم استارت استاپ در ایران

رانندگان هر دو نوع خودروهای سبک و سنگین می‌توانند درصورت تجهیز خودرو یا کامیون‌شان به سیستم استارت-استاپ از آن استفاده کنند. لازم است رانندگان از چالش‌های نگهداری این سیستم که در بخش‌های پیشین به آن اشاره شد آگاه باشند.

تجربه رانندگان ایرانی

بسیاری از کابران ایرانی از این سیستم استفاده می‌کنند اما دردسرهای آن را هم به جان می‌خرند؛ یک کاربر سیستم استارت-استاپ، تجربه خود را این‌گونه توصیف می‌کند:

در ترافیک تهران، استارت-استاپ بنزم سوخت رو کم کرد ولی باتریش زود خراب شد.

استفاده از استارت-استاپ در فصول گرم و همراه با کولر، مسیرهای ناهموار و شرایط آب‌وهوایی سخت چالش‌هایی را به‌همراه خواهد داشت؛ پس برای مقابله با این چالش‌ها چه باید کرد؟

مشکلات سیستم استارت استاپ و راه حل ها

با کارکرد سیستم استارت-استاپ، فشار روی باتری‌های بهینه‌شده هم افزایش پیدا می‌کند و همین مسئله می‌تواند احتمال خرابی را افزایش دهد. راه‌حل جلوگیری از این مسئله، بررسی دوره‌ای یا چند ماهه سلامت باتری است؛ می‌توانید باتری خود را هر ۶ ماه یک بار وارسی کنید.

اگر خودروی شما هم به استارت-استاپ مجهز شده است، ممکن است با چالش تاخیر استارت خودرو مواجه شوید؛ برای جلوگیری از این مشکل، نرم‌افزار ECU خودرو را به‌روزرسانی کنید. اگر این روش جواب نداد، احتمالا با ضعف باتری مواجه شده‌ و بهتر است آن را تعویض کنید.

درصورتی که خودروی شما با خاموشی ناخواسته مواجه شد، ممکن است بخشی از اتصالات واحد استارت-استاپ آن دچار مشکل شده باشد. می‌توانید با مراجعه به یک متخصص برق خودرو، از سلامت این اجزا و انتقال درست داده به ECU، اطمینان حاصل کنید.

مقایسه خودرو با و بدون استارت استاپ

تاثیر اصلی سیستم استارت-استاپ روی مصرف‌سوخت و کاهش آلایندگی‌ها است. همان‌گونه که گفته شد، این سیستم می‌تواند ۵ تا ۱۰ از مصرف سوخت بکاهد. ناگفته نماند که سیستم یادشده باعملکرد خودار خود به راحتی راننده هم کمک می‌کند؛ بدون اینکه پیچیدگی خاصی را به خودرو اضافه کرده باشد. در سوی دیگر، خودروهای فاقد سیستم استارت-استاپ کنترل بهتری را در اختیار راننده قرار می‌دهند و هزینه تعویض باتری کمتری دارند.

سوالات متداول

سیستم استارت استاپ چیست و چگونه کار می کند؟

سیستم استارت-استاپ یک رابط میان راننده و موتور خودرو به شمار می‌رود که از روشن‌ماندن بیهوده موتور خودرو جلوگیری می‌کند. زمانی که خودرو ایستاده باشد، این سیستم موتور را خاموش می‌کند؛ سپس با فشرده‌شدن پدال ترمز، دوباره آن را روشن می‌کند.

چگونه استارت استاپ را غیرفعال کنیم؟

نماد سیستم استارت-استاپ، حرف A به‌همراه یک دایره دور آن است. برای خاموش‌کردن این سیستم می‌توانید نشان یادشده در منوی لمسی خودرو یا دکمه مخصوص آن روی داشبورد را فشار دهید. البته در برخی خودروها این سیستم با خاموش‌شدن موتور توسط کاربر دوباره فعال می‌شود؛ برای رفع این مسئله می‌توان از تنظیمات پیشرفته (در مدل‌های بالارده اروپایی) استفاده کرد یا راه‌حل آن را از نمایندگی خدمات پس‌ازفروش خودرو جویا شد.

آیا استارت استاپ به موتور آسیب می زند؟

خیر؛ استارت استاپ به موتور آسیبی وارد نمی‌کند؛ تنها درصورت استفاده نامناسب، باتری و استارتر را تحت‌فشار قرار می‌دهد.

هزینه تعویض باتری استارت استاپ چقدر است؟

هزینه تامین باتری جدید خودرو به مدل خودرو بستگی دارد اما برای نمونه می‌توان به فونیکس FX اشاره کرد که از استارت-استاپ سود می‌برد. مالکان این خودرو مجبور هستند برای خرید یک باتری مرغوب EFB هزینه‌ای ۵ تا ۶ میلیونی را پرداخت کنند. اگر قصد خرید باتری تازه دارید، می‌توانید از مقاله «راهنمای خرید باتری خودرو: مهم‌ترین نکاتی که باید بدانید!» کمک بگیرید.

آیا استارت استاپ برای کامیون مناسب است؟

بله؛ کامیون‌داران و مالکان انواع کشنده هم می‌توانند برای صرفه‌جویی در مصرف سوخت خود از این فناوری استفاده کنند.