آیا دوران پادشاهی شاسی بلندها رو به اتمام است؟

شاسی بلندها اگرچه همچنان به کسب سهم بیشتر از بازار خودرو ادامه می‌دهند اما استقبال از آن‌ها در بازارهای بزرگی همچون آمریکا و چین با افت محسوسی روبرو شده است.

اگر تنها یک دلیل برای توانایی صنعت خودرو در مواجهه با بحران‌های گوناگون سال‌های اخیر وجود داشته باشد آن دلیل تولید شاسی بلندها خواهد بود. خودروی موردبحث ما بیشتر از خودروهای برقی، وانت پیکاپ ها و توسعه بازارهای نوظهور روی پیشبرد اهداف خودروسازان نقش داشته‌اند. شاسی بلندها پیشران درآمد و رشد یک برند محسوب می‌شوند و سود سرشاری را نصیب سازندگان می‌کنند؛ اما سؤال این است که آیا روند کنونی برای همیشه ادامه خواهد یافت یا اینکه خطراتی در کمین کلاس خودروهای شاسی‌بلند وجود دارد؟

شاسی بلندها در سال ۲۰۲۱ سهم حدود ۴۲ درصدی از فروش خودروهای جدید در کل جهان داشته‌اند. مشتریان در سراسر جهان حدود ۳۱.۹ میلیون دستگاه شاسی‌بلند خریداری کرده‌اند که رشد ۱۳ درصدی را نسبت به سال ۲۰۲۰ نشان می‌دهد. چنین رشدی واقعاً احساس‌برانگیز است مخصوصاً اینکه آمار را با رشد ۱ درصدی خودروهای سواری و رشد ۳ درصدی فروش وانت پیکاپ ها مقایسه کنیم. دلایل روشنی برای استقبال زیاد از شاسی بلندها وجود دارد که از جمله آن‌ها می‌توان گزینه‌های گسترده در کلاس‌های مختلف، تولید نسخه‌های هیبریدی و برقی و… اشاره کرد. همچنین خودروهای یاد شده به خاطر موقعیت رانندگی خود حس اطمینان و ایمنی را القا می‌کنند و ورود و خروج به آن‌ها راحت‌تر است. داده‌های سال ۲۰۲۲ نیز نشان می‌دهند شاسی بلندها سهم ۴۵ تا ۴۶ درصدی از فروش خودروهای مسافری صفرکیلومتر در دنیا داشته‌اند.

استقبال از چنین خودروهایی در کشورهای هند، آلمان، بریتانیا، مکزیک، اندونزی، ترکیه، مالزی، ویتنام، آفریقای جنوبی، تایلند و فیلیپین رشد قابل‌توجهی داشته است اما تقاضا برای شاسی بلندها در آمریکا به عنوان دومین بازار بزرگ خودرو در جهان افت ۷ درصدی را نشان می‌دهد. چینی‌ها نیز ۲ درصد کمتر از به استقبال شاسی بلندها رفته‌اند و ۱۰.۴ میلیون دستگاه از آن‌ها را خریداری نموده‌اند. باید به این نکته اشاره کرد که رشد فروش شاسی بلندها با خطر اعمال قوانین سخت‌گیرانه روی آلایندگی و وزن آن‌ها وجود دارد. با اینکه میزان آلایندگی چنین خودروهایی در سال‌های اخیر بهبود قابل‌توجهی داشته است اما معمولاً خودروهایی سنگین که نیازمند پیشرانه‌های بزرگ‌تر هستند در نظر گرفته می‌شوند. داده‌های جاتو دینامیک نشان می‌دهد کلاس خودروهای شاسی‌بلند به‌جز مدل‌های لوکس بین سال ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۱ با کاهش آلایندگی متوسط در قاره اروپا همراه بوده است اما میزان آلایندگی کلی و متوسط آن‌ها در حدود ۱۰۷.۹ گرم دی‌اکسید کربن در هر کیلومتر است که رقم بالاتری را نسبت به خودروهای شهری و کامپکت نشان می‌دهد.

اگر فاصله آلایندگی بین خودروهای شهری و شاسی بلندها ادامه یابد دولت‌ها در قاره‌هایی همچون اروپا می‌توانند جریمه‌هایی را در بخش‌های آلایندگی و همچنین فضای اشغال شده اعمال نمایند. یک شاسی‌بلند همواره بزرگ‌تر و سنگین‌تر از مدل‌های قابل‌مقایسه سواری است. برای مثال یک شاسی‌بلند در اروپا ۲۷ درصد سنگین‌تر از خودرویی کوچک خواهد بود و این رقم در آمریکا به ۲۲ درصد می‌رسد. اعمال مالیات بالاتر روی شاسی بلندها می‌تواند تقاضا برای آن‌ها را کاهش دهد و خطری جدی برای سوددهی سازندگان باشد. از طرف دیگر باید گفت شاسی بلندها به دلیل تمرکز خودروسازان روی قوای محرکه سرمایه لازم را ایجاد می‌کنند. برنامه‌های برقی سازی متنوعی که توسط برندهای گوناگون اعلام می‌شود بدون وجود سرمایه‌ای که از فروش شاسی بلندهای بنزینی و دیزلی به دست می‌آید عملیاتی نخواهند شد؛ اما آیا قانون‌گذاران در زمان بررسی برنامه‌های احتمالی خود به منظور اعمال جریمه روی خودروهای سنگین‌تر و آلاینده‌تر چنین مواردی را مدنظر قرار خواهند داد؟ این سؤالی است که زمان پاسخ آن را خواهد داد…