روغن در پیشرانه خودرو ممکن است خیلی زود سیاه شود اما دلیل این موضوع چیست؟ آیا سیاه شدن روغن نشانهٔ تعویض آن خواهد بود؟ در ادامه به این سؤالات پاسخ می‌دهیم.
آنچه در این مطلب می‌خوانید:
روغن مایع حیاتی در پیشرانه خودرو است و موتور بدون روغن چند دقیقه بیشتر دوام نخواهد آورد زیرا روغن قطعات متحرک موتور را روانکاری و از سایش آن‌ها به هم جلوگیری می‌کند؛ بنابراین، اگر روغن وجود نداشته باشد اصطکاک شدید قطعات و درنهایت آسیب جدی آن‌ها را به دنبال خواهد داشت. این مایع همچنین به خنک کردن قطعات هم کمک می‌کند؛ بنابراین، توجه به روغن موتور بسیار مهم خواهد بود. همیشه باید روغن به‌اندازهٔ کافی در پیشرانه وجود داشته باشد و همچنین به‌موقع تعویض شود تا خاصیت خود را از دست ندهد.
سیاه شدن روغن موتور
روغن نو و سالم رنگی کهربایی و شفاف دارد اما به‌مرور در موتور سیاه می‌شود. تغییر رنگ روغن گاهی به معنای وجود مشکلی در موتور خواهد بود اما این موضوع را نباید همیشه نشانهای برای تعویض روغن دانست. سیاه شدن روغن حتی میتواند به معنای سالم بودن موتور باشد بنابراین، در ادامه قصد داریم با دلایل سیاه شدن روغن موتور آشنا شویم.
دوده
دوده محصول فرعی احتراق است و در پیشرانه‌های مجهز به سیستم تزریق مستقیم سوخت بیشتر دیده می‌شود. ازآنجایی‌که روغن داخل پیشرانه در جریان است و با دودههای حاصل از احتراق تماس پیدا می‌کند، به‌مرور سیاه خواهد شد. البته ازآنجایی‌که اندازه ذرات دوده کمتر از یک میکرون است نمی‌تواند باعث سایش قطعات موتور شود اما زمانی که انباشت ذرات دوده، آلاینده‌های بزرگ‌تری را تشکیل دهند این دوده میتواند مشکل‌ساز شود و این همان چیزی است که باعث سیاه شدن بیش از حد و قیری شدن روغن موتور خواهد شد؛ بنابراین باید روغن موتور سیاه و غلیظ شده را بلافاصله تعویض کنید.
رسوبات پیشرانه
روغن موتور در حین کار با هر چیزی که داخل موتور باشد ازجمله رسوبات انباشته روی قطعات موتور در تماس است و ازآنجایی‌که رسوبات کربن معمولاً سیاه‌رنگ هستند، می‌توانند علت سیاه شدن روغن موتور باشند.
چرخه حرارتی
پیشرانه خودرو در طول استفاده، بارها سرد و گرم می‌شود. به‌عنوان‌مثال، زمانی که خودرو از شب تا صبح خاموش است، پیشرانه سرد می‌شود و سپس هنگام روشن کردن داغ خواهد شد و این چرخه هرروز و شاید چند بار در روز تکرار شود. در طی این روند، با هر بار گرم شدن روغن موتور پدیده اکسیداسیون روغن روی می‌دهد و حرارت زیاد موتور هم واکنش اکسیداسیون روغن موتور را تسریع می‌کند که درنتیجه رنگ روغن موتور تیره می‌شود. پدیده اکسیداسیون زمانی اتفاق می‌افتد که مولکول‌های اکسیژن با مولکول‌های روغن واکنش می‌دهند و باعث تجزیه شیمیایی بخشی از روغن می‌شوند، درست همان‌طور که اکسیژن هوا باعث قهوه‌ای شدن یک سیب بریده شده و یا زنگ زدن قطعات آهنی می‌شود.
افزودنیهای روغن
در فرمولاسیون روغن موتور افزودنی‌هایی وجود دارد که خاصیت شویندگی و پاک‌کنندگی آلودگی‌ها را دارند. این مواد افزودنی، باعث تمیز شدن موتور و حمل ذرات آلودگی به سمت فیلتر روغن می‌شوند. فیلتر روغن بخشی از ذرات دوده معلق در روغن موتور که به هم چسبیده‌اند و ذراتی که اندازه‌ای بیش از دو میکرون دارند را جذب می‌کند ولی ذرات دوده با قطر کمتر از دو میکرون همچنان در روغن موتور باقی می‌مانند و باعث تیرگی رنگ روغن می‌شوند؛ بنابراین، اگر روغن موتور پس از مدتی به میزان معقولی تیره یا سیاه شود، می‌توان گفت که هم موتور و هم روغن موتور هر دو سالم هستند اما اگر روغن از دوده اشباع شده باشد، به‌طور غیرطبیعی سیاه و غلیظ خواهد شد که در این صورت باید تعویض شود.
دیگر دلایل سیاه شدن روغن
دلایلی که در بالا برشمردیم عمدتاً طبیعی هستند و مشکلی ایجاد نمی‌کنند اما عوامل دیگری مثل شرایط کار و عملکرد موتور، کیفیت احتراق موتور، کیفیت فیلترهای روغن و هوا و عمر روغن موتور هم در سیاه شدن آن نقش دارند که باید به این موارد هم توجه کرد.
سیاه شدن روغن، معیاری برای تعویض؟
اینکه سیاه شدن روغن نشانه خراب شدن و یا از دست رفتن خاصیت آن خواهد بود تصور اشتباهی است زیرا چنانچه پس از مدتی کارکرد، رنگ روغن تغییری نکند یا اصطلاحاً سیاه نشود این موضوع میتواند نشان‌دهنده نامرغوب بودن روغن باشد؛ بنابراین، تیره شدن رنگ روغن همیشه الزاماً به‌منزله فرارسیدن زمان تعویض آن نیست. این در حالی است که خیلی‌ها فکر میکنند تیره شدن رنگ روغن موتور همیشه نشانه فرسودگی یا اشباع شدن بیش از حد روغن موتور از آلاینده‌ها است اما همان‌طور که گفتیم، تغییر رنگ روغن موتور میتواند ناشی از عواملی نظیر سیکل طبیعی گرم و سرد شدن روغن موتور و یا ذرات دوده موجود در موتور باشد.
سخن پایانی
همان‌طور که در ابتدا اشاره کردیم، روغن در موتور خودرو مایع بسیار مهمی است و بنابراین باید به‌طور منظم وضعیت و سطح روغن موتور خودروی خود را بررسی کنید. بااین‌حال، صرفاً به سیاه شدن روغن برای تعویض آن اکتفا نکنید و اگر روغن موتور سیاه شده بود علائم دیگر مثل غلظت را هم بررسی کنید. چنانچه در فواصل زمانی مناسب روغن موتور را تعویض می‌کنید ولی رنگ آن به سرعت سیاه می‌شود درحالی‌که مشکلی در موتور دیده نمی‌شود، جای نگرانی نیست و این ممکن است ناشی از شرایط جوی باشد. بااین‌حال، بهتر است برای بررسی علت سیاه شدن روغن موتور، از یک تعمیرکار کمک بگیرید.
دلایل سیاه شدن روغن موتور چیست؟
اصلیترین دلایل سیاه شدن روغن موتور جذب دودههای ناشی از احتراق، جذب رسوبات موتور، افزودنیهای تمیزکننده و چرخه حرارتی هستند.
سیاه شدن روغن موتور نشانهٔ تعویض آن است؟
سیاه شدن روغن موتور الزاماً نشانهای برای تعویض آن نیست زیرا تغییر رنگ روغن میتواند طبیعی باشد و حتی سلامت موتور و روغن را نشان دهد.
Ff
۲۵ تیر ۱۴۰۲یه تیبا خریدم که مالک قبلی روغن را دیر به دیر عوض کرده و موتور دوده زده،حالا وقتی روغن را عوض می کنم زود سیاه میشه. به نظرتون از مایع های شوینده موتور استفاده کنم یا نه؟ چون از برخی شنیدم عوارض این شوینده ها از دوده بیشتره؟
سروش
۲۵ تیر ۱۴۰۲بهترین کار اینه که چند بار زودتر از موعد روغن رو عوض کنید. مثلا ۲بار روی ۲ تا ۳ هزار کیلومتر عوض کنید. خود روغن خاصیت رسوب زدایی برای موتور داره. هم ریسک نداره هم برای موتور بهتره.
Ali
۲۵ تیر ۱۴۰۲اگه پولت میرسه و موتور ماشین روغن سوزی نداره و سیلندر هم گشاد نباشه، یه اور هال یا تعمیر اساسی سبک بهتره، قطعات اوراق میشن و میرن دستگاه موتور شور و تمیز میشن و یه سری لوزام مصرفی مثل واشر ها و کاسه نمد ها و اورینگ سنسور میل سوپاپ و تسمه تایم رو عوض میکنی و میبندی! تازه اگه نیاز داشت بده پولک های آب رو هم برنجی بذارن و نهایت یه رینگ و یاتاقان عوض کنی! رینگ مارموت که به نظرم بهتره! یه روغن خوب ده چهل مثل ایرانول و یه فیلتر سرکان یا امان بزن تنگش و موتور خشک استارت بزن! اگه حساسی دیدی گیربکس هم نشتی داره بده اون هم کاسه نمد ها و گردگیر لیور دندش عوض شه و خشک بشه! فقط یه کاسه نمد سرشفت و کاسه نمد لیور و گردگیر لیور باید گیربکس اوراق بشه! به خودت بستگی داره که سیکیم خیاری فقط بخای صورت مسئله پاک کنی یا اساسی کار و خوش سلیقه ماشین جمع کنی و نگه داری! دومی هزینه داره ولی سیکیم خیاری میتونی مثل یه بابایی یه لیتر آب دستی قاطی روغن ماشین کنی و بزاری چند روز کار کنه مثلا چهار روز بعدش خالی کنی و یه روغن ده بریزی و یه مدت چند دقیقه ای کار کنه و بعدش با فیلتر روغن عوض کنی! این روش فوقالعاده خرکی هست ولی خب واقعا داخل موتور رو تمیز میکنه! اکثر این پژو و پراید و پیکان های واشر زده که مدتی نگذشته آب و روغن قاطی کرده رو باز میکنیم، میبینیم که چقدر عجیب سر سیلندر و توی موتور رو وقتی کارتل باز میکنیم تمیز شده! البته که کارتل و اویل پمپ و مسیرهاش خامه شکلاتی هستش که اون رو هم با فشار بنزین میشوریم! ولی خب اون داستان روغن ده هم برای همین هست که قشنگ توی موتور شسته بشه! شل کن و سلیقه بخرج بده و اصولی موتور رو تمیز کن!
NAVID۰۰۹۸
۲۵ تیر ۱۴۰۲علی آقا
اوورهال موتور تا قبل از اینکه مشکلی پیش بیاد بستگی به نوع خودرو و ارزش اون داره !
برای خودروهای بالای یک میلیارد ، اوورهال جایز هست !
اما خودروهای ارزان‌قیمت یا بهتره پیشگیری و درمان شوند یا تا زمانی که به مشکل اساسی بر نخورده دستش نزنند !
روغن که سیاه بشه یعنی مشکلات کم هست و سیاه نشه باید ترسید !
البته هر روغنی هم بستگی داره با چه خودرویی مَچ باشه و کاری به این نداشته باشید که گرید یکی باشه ، مهم سازگاری هر برند مختلف با موتور هر خودرو هستش !
Ali
۲۶ تیر ۱۴۰۲نوید جان حرفت درست! من خودم شاگرد مکانیکم! میدونم چی میگی! ولی خوب خودم و بعضی مشتری هامون اصلا هیچ جوره تو مخمون نمیره که گوشه ای از ماشین روغن یا گریس و هیچ گونه مایعاتی نشت کنه و یا ظاهر و باطن موتور و گیربکس کثیف بشه! بارها شده به خاطر یه نشت دل چرکین میشیم و برای رفعش مجبوریم موتور یا گیربکس اوراق کنیم و خوب دیوانه ایم دیگه! باز میکینیم! اهل ماشین باشی و حساس خوب خرج هم داره! مگه فکر میکنی اون ماشین های وی هشت موتور کروم شده براق همین جوری تمیزه! برا تمیزیش زمان و پول میره! مشتری های پیکان دار و آردی سوار داریم که سالی چند دفعه موتور و گیربکس و دیفرانسیل رو سرویس میکنند و وقتی ماشین رو نگاه میکنی انگار صفر کارخونست بس که فنی ماشین خشک و بدون زره ای گرد و روغن! خودم و یه سری مشتری ها قبول داریم که این ما هستیم داریم به ماشین خدمت میکنیم! من خودم هر شش ماه با اینکه راهی نمیرم یعنی زیر شش هزار تا که هنوز روغن ماشین سیاه نشده روغن موتور عوض میکنیم و سالی یه بار هم واسکازین که اونم هنوز به پانزده هزار تا نرسیده و تمیزه! و همینطور سالی یه بار هم ضد یخ و آب رادیاتور و چک کردن شلنگ و بست ها! ماشین هم پراید 85 دوگانه کارخانه! روغن موتور ایرانول 16 هزار و واسکازین پارس 85-90 و دولیتر ضد یخ کاسپین و آب رادیاتور! سالی دوبار هم عوض کردن گریس جاهایی که لازم اون هم کاسپین! گریس خوب هم با آتیش شل و روان میشه ولی گریس آشغالی یا آتیش میگیره یا دود میشه از بین میره! با این همه نگه داری از 85 تا الان فقط یه بار دو سال پیش یه دست رینگ مارموت سایز استاندارد خورد و کلا هم دو بار دیسک و صفحه عوض شده! اون هم بخاطر رانندگی دور بالا و استفاده از فیلتر هوای اسپرت تقلبی که گازی ها میزارن چون نمیتونند موتور رو گاز خوب تنظیم کنند و استپر مخصوص گاز رو هم با شیر دستی عوض میکنند! دائم هم با گاز داره کار میکنه! در کل هرکی روش نگه داری خودش رو داره الان وقتی موتور و گیربکس رو باز میکنی از تمیزی توش حال میکنی و وایمیستی نگاش میکنی نه مثل بعضی مشتری های لجن که شورش رو درمیارن و وقتی موتور و گیربکس و دیفرانسیل رو باز میکنی از شدت کثیفی و لجن بودن کار رو میندازی کنار میری سراغ بقیه مشتری ها تا بیشتر اعصاب آدم خورد نشده و انرژی برای بقیه کار ها بمونه! من 27 سالمه و ماشین از سال 94 دستمه! اگه با ماشین خوب کنار بیای و استفاده کنی فکر نکنم سالی دو سه میلیون خرج مصرفی های ماشین کردن زیاد باشه! بعضی ها هم باید سوار خرشن که وقتی رسیدگی نکردن جفت بندازه! مثلا بعضی هستند که میگن پراید و پیکان سگ جان هستند پس تا میتونند تر میزنند به ماشین بعد میگن جمعش کن و عده ای هم میدونند که پژو 1800 ها سلطان واشر بیشتر به امر ماشین میرسند و فقط سالی یه بار قبل از اعلام نشانه های خود موتور واشر عوض میکنند! خوب بابا اون پراید و پیکان درست سگ جان ولی سگ هم رسیدگی میخواد وگرنه اون هم پاچه میگیره! چند روز پیش یه پیکان تعمیر اساسی موتور کردیم فقط لوازمش شد 22 میلیون تومان و دستمزد ها بماند! یه زمانی با این پول میشد موتور کامل پژو خرید! بابا به خدا سرویس های دوره ای و صبح ها در کاپوت رو بالا زدن و چک کردن ماشین هزینه و زمان زیادی نمیگیره! زمانه سخته! 22 میلیون یه زمانی پول ماشین صفر خارجی خوب بود! نه لوازم موتوری پیکان! این هم برا اینکه طرف فقط سوار بوده! و از سگ جان بودن یه چیزی شنیده! فقط بلوک سیلندر عوض نشده ولی بوش خورده!
SS
۲۵ تیر ۱۴۰۲اگر میزان دوده خیلی زیاد باشه ممکنه با استفاده از مایع شونده باعث بسته شدن راه های روغن بشه و وضعیت رو بدتر کنه
بهتر هست چند بار روغن رو زودتر عوض کنین و از روغنهای با کیفیت که معمولا دترجنت های بهتری دارن استفاده کنین
—-
سیاه شدن روغن لزوما به معنای کثیفی موتور و کیفیت پایین روغن نیست
شخصا روغن ماشین رو یکی دوبار از شرکت با کیفیت پایینتر ریختم (با گرانروی مشابه و سطح کیفی SN) اما روغن در 5هزار کیلومتر که تعویض کردم اصلا مثل روغن با کیفیت کثیف نشده بود که احتمالا به این دلیل هست که دترجنت ضعیف تری داره
شهرام
۲۶ تیر ۱۴۰۲برید تعویض روغنی و روغن ماشینتون را تخلیه کنید ولی فیلتر روغن را تعویض نکنید، پس از خالی شدن روغن موتور ماشینتون چهار لیتر روغن 10 داخل موتور بریزید و بزارید حداقل یک ساعت ماشین درجا کار کنه،
تاکید می‌کنم که ماشین فقط درجا روشن باشه.
بعد از یک ساعتی که گذشت روغن را خالی و روغن همیشگی خودتون را بریزید و فیلتر روغن هم تعویض کنید.
قول میدم تا سرویس روغن بعدی دیگه رنگ روغنتون کثیف نشه.
راضی بودید دعا کنید
احمدی
۲۶ تیر ۱۴۰۲سلام یک مایع موتور شو بریز بزار یکربع کارکند بعدروغن راتعویض کن برای موتور هیچ اتفاقی نمی افتاد.
علی
۲۲ مرداد ۱۴۰۲موتور شور بریز تا پدر اویل‌پمپ دربیاد و به فنا بره🤦🤦
امین
۳ مرداد ۱۴۰۲من ازشوینده موتوروهم گازویل برای تمیزکردن دوده داخل متوراستفاده کردم بعدازچندروزماشین سروع به روغن ریزی کردهر۲دوتاکاسه نمدهاروباتمام تسمه هارومجبورشدم عوض کنم.حالاهرکی دوست داره استفاده کنه