کلاچ برقی که با نام کلاچ‌های الکترومغناطیسی هم شناخته می‌شوند دسته از کلاچ‌ها به شمار می‌روند که درگیری سیستم کلاچ آن‌ها به‌صورت الکتریکی انجام می‌شود اما برای انتقال گشتاور همچنان متکی به اجزای مکانیکی هستند؛ به همین دلیل گاه به آن‌ها کلاچ الکترومکانیکی نیز می‌گویند.

حتما با جعبه‌دنده‌های خودکار و اتوماتیک آشنایی دارید؛ کلاچ برقی همان کار کلاچ‌گیری در جعبه‌دنده‌های اتوماتیک را برایتان انجام می‌دهد. زمانی که این کلاچ‌ها فعال می‌شوند، جریان برق درون یک جزء مغناطیسی جاری می‌شود و میدان معناطیسی به وجود می‌آورد.

این دسته از کلاچ‌ها زندگی شهری را بسیار راحت‌تر کرده‌اند. تصور انتظار در ترافیک‌های طولانی تهران یا سایر کلان‌شهرها و استفاده مداوم و بی‌وقفه از کلاچ برای تعویض دنده‌ها واقعا خسته‌کننده است. کلاچ برقی خود وظیفه پای چپ شما را برای تعویض دنده بر عهده می‌گیرد و به سهولت سفر شما کمک می‌کند. تفاوت اصلی کلاچ برقی و سیستم موجود در جعبه‌دنده‌های اتوماتیک این است که کلاچ برقی تنها کار کلاچ را انجام می‌دهد و راننده همچنان باید تعویض دنده را به‌صورت دستی انجام دهد.

اجزا و کابردهای کلاچ برقی

کلاچ برقی شامل بخش‌هایی چون کنترلر، دسته دنده، الکتروموتور، دسته سیم، کابل کلاچ و چند حسگر می‌شود. درکنار آن‌ها شستی دنده (کلید فشاری سردنده) هم جزئی مهم به شمار می‌رود چون راننده برای آغاز به حرکت خودرو، باید آن را فشرده و خودرو را در دنده ۱ قرار دهد؛ سپس کلاچ‌گیری خودکار خواهد بود و تنها تعویض دنده‌ها مانند قبل و از طریق دسته دنده انجام خواهد شد.

قاعدتا این کلاچ‌ها مانند جعبه‌دنده‌های اتوماتیک برای استفاده در شهرهای بزرگ یا برای کسانی که به هر دلیلی استفاده از کلاچ برایشان دشوار است، مناسب خواهد بود. از خوبی‌های کلاچ برقی می‌توان به انجام عمل نیم‌کلاچ برای موقعیت‌های خاص اشاره کرد.

مزایای کلاچ برقی

کلاچ خودکار مانند هر قطعه دیگری که به خودروهای عادی افزوده می‌شود، مزایای مخصوص خود را به‌همراه دارد. همان‌گونه که تاکنون مطلع شدید، رانندگی بسیار راحت‌تر از قبل خواهد بود و نصب این کلاچ‌های هوشمند می‌تواند بخشی از وظایف رانندگی شما را برعهده بگیرد؛ پس خستگی کمتری خواهید داشت.

کلاچ برقی می‌تواند به کلاچ‌گیری بهینه به کاهش مصرف سوخت کمک کند. همین کلاچ‌گیری بهینه‌تر باعث می‌شود عمر صفحه کلاچ و سایر اعضای این بخش از خودرو نیز افزایش یابد. خوشخبتانه این کلاچ‌ها در زمان موردنیاز برای شتاب‌گیری خودرو تغییری ایجاد نمی‌کنند چراکه برای نصب آن‌ها نیازی به تعویض جعبه‌دنده یا دیفرانسیل نیست و شما عملا از قطعات اصلی خودروی خود استفاده می‌کنید؛ این مورد درباره سیستم ترمز نیز صدق می‌کند و تاثیر منفی روی آن نخواهد داشت.

همچنین با استفاده از نصب کلاچ برقی می‌توان بعدتر به فکر نصب جعبه‌دنده اتوماتیک بود تا حتی زحمت تعویض دنده نیز برعهده خود خودرو باشد. این کلاچ‌های خودکار نصب آسانی دارند و هزینه نگهداری‌شان نیز بالا نیست. امکان نیم‌کلاچ گرفتن برای مواقعی که خودرو در سربالایی قرار دارد نیز از دیگر مزایای این قطعات نسبتا هوشمند محسوب می‌شود. درصورتی که راننده نخواهد از کلاچ خودکار استفاده کند، می‌تواند خودرو خود را به حالت عادی بازگرداند.

معایب کلاچ برقی

قاعدتا هیچ افزونه‌ای در خودروها بدون عیب نخواهد بود. این سیستم ممکن است نقص‌هایی را به‌همراه داشته باشد؛ مانند برقی نبودن موتور کلاچ و استفاده از سیستم موتور زغالی یا کلاچ‌گیری اشتباه خودکار. امروزه حتی سیستم‌های مجهز به هوش مصوعی نیز خطا می‌کنند چه برسد به یک سیستم تعویض دنده ساده!

کلاچ اتوماتیک می‌تواند بهینه بودن خود را از دست بدهد یا اصلا توان پایین داشته باشد و در اثر کلاچ‌گیری بسیار زیاد و مداوم گرما زیادی را به متحمل شود که برای مجموعه خوب نیست. مانند هر قطعه الکترونیکی دیگری، اجزای برقی این کلاچ هم درمعرض سوختن قرار دارند به‌ویژه اگر راننده سهوا دنده را اشتباه تعویض کند. به‌طور کلی باید گفت که معایب این کلاچ‌ها دربرابر سود آن‌ها چندان چشمگیر نیستند و بسیاری را به خرید و نصب جذب می‌کنند.

همچنین بخوانید:

• چرا گیربکس های جدید، دنده های بیشتری دارند / دوبله فارسی
• آشنایی با انواع گیربکس‌های اتوماتیک و طرز نگهداری آن‌ها

ویژگی‌های یک کلاچ برقی خوب چیست؟

کلاچ قطعه‌ای پرمصرف به شمار می‌رود پس کاهش استهلاک آن می‌تواند تاثیر زیادی روی استفاده روزمره‌اش داشته باشد. به‌منظور کاهش استهلاک این قطعات بهتر است مجموعه کلاچ اتوماتیک به حسگر تشخیص خلاصی دنده مجهز باشد تا درصورت قرار گرفتن خودرو در این وضعیت، کلاچ هم آزاد باشد و عمل نیم‌کلاچ را انجام ندهد. برخی از انواع سر دنده‌های مخصوص این کلاچ‌ها از کلیدهای فشاری استفاده می‌کنند اما انواع مغناطیسی آن هم وجود دارد که می‌تواند گزینه‌ای مناسب باشد.

همان‌گونه که پیشتر هم گفتیم، این کلاچ‌ها باید بتوانند عمل نیم‌کلاچ را نیز انجام دهند تا راننده بتواند برای خروج از موقعیت‌های سختی چون محل پارک کوچک یا شیب‌های زیاد با مشکل مواجه نشود. سیستم کنترل شیب وظیفه این بخش را برعهده می‌گیرد.

سوالات متداول

کلاچ برقی برای چه خودروهایی مناسب است؟

نصب این کلاچ‌ها روی خودروهای ایرانی که از کلاچ سیمی استفاده می‌کنند بهتر و مناسب‌تر از نصب آن‌ها روی خودروهای چینی به شمار می‌رود که از سیستم کلاچ هیدرولیکی سود می‌برند. کلاچ سیمی به سیستمی گفته می‌شود که در آن پدال کلاچ توسط یک سیم به اهرم متصل به دنده وصل شده و امکان تعویض دنده را فراهم می‌کند. در کلاچ‌های هیدرولیکی اما کارکرد پمپ روفت صفحه کلاچ را جابه‌جا می‌کند.

استفاده از کلاچ برقی در خودرویی مجهز به کلاچ‌های روغنی هستند باعث می‌شود که پمپ کلاچ به‌دلیل درگیری بیشتر توسط سیستم کلاچ اتوماتیک، زودتر مستهلک می‌گردد.

آیا می‌توانم خودم کلاچ برقی را نصب کنم؟

قاعدتا خیر. بهتر است برای نصب این قطعات به سراغ مختصص مکانیکی بروید که با حساسیت این اجزا آشنایی کامل دارد چراکه درصورت بروز خطا در نصب کلاچ برقی، خسارات سنگینی متحمل شما خواهد شد!

‌آیا می‌توان کلاچ معمولی خود را برقی کنم؟

اگر بتوان بدون دستکاری در سیستم جعبه‌دنده این کار انجام داد، می‌توان از مزایای کلاچ اتوماتیک بهره‌مند شد پس باید به‌خاطر داشته باشید که برای نصب این قطعات عملا نیازی به باز کردن جعبه‌دنده نیست و اگر قرار است برای نصب آن تا این حد به زحمت بیافتید، بهتر است از خودروی خود همان‌گونه هست استفاده کنید یا به فکر خرید یک خودرو با جعبه‌دنده اتوماتیک بگردید.

آیا برای نیم کلاچ نیازی به استفاده از کلید فشاری هست؟

خیر. کلید فشاری سردنده تنها برای تعویض دنده‌ها مورداستفاده قرار می‌گیرد. نیم‌کلاچ عملی کاملا خودکار و هوشمند است.

آیا می‌توان کلاچ برقی را برداشت؟

بله. کلاچ برقی سیستم کلاچ اصلی شما را مختل نمی‌کند و درصورت تمایل می‌توانید آن را برداشته و به حالت کلاچ‌گیری عادی برگردید.