تاریخچهٔ پیکان، یار قدیمی ایرانیان (قسمت سوم)

سانبیم

به دلیل محبوبیت نام سانبیم در آمریکا و اروپا، کرایسلر تصمیم گرفت جهت عرضه آرو در بازارهای خارجی از نام و برند سانبیم استفاده کند. به همین دلیل آروهای این شرکت صرفاً برای صادرات تولید می‌شدند و درواقع سانبیم در بین چهار زیرمجموعه روتس که به تولید خانواده آرو می‌پرداختند، برندی صادراتی محسوب می‌شد و تمامی مدل‌های آن (غیر از مدل کوپه) به‌صورت فرمان چپ ساخته می‌شد. سانبیم آرو را بانام‌های گوناگون مینکس، هانتر، ووگ سپتر و حتی همان آرو در کشورهای مختلف عرضه می‌کرد به‌طوری‌که بانام آرو در کانادا و آمریکا، بانام‌های هانتر، ووگ و مینکس در بازارهای فرانسوی‌زبان و بانام سپتر در فرانسه و آلمان عرضه می‌شد.

مدل‌های آرو، مینکس و هانتر که در سال ۱۹۶۷ عرضه شدند، از تیپ‌های ساده بوده و همگی همانند هیلمن‌های مینکس و هانتر، با دو چراغ گرد در جلو تولید می‌شدند. البته سانبیم آروهای مخصوص بازار امریکا به جهت هماهنگی با قوانین این کشور مجهز به راهنماهای جانبی بزرگ بر روی گلگیرهای عقب و جلو و چراغ‌های دنده‌عقب بزرگ‌تر بودند. در سال ۱۹۶۸ و با عرضه هیلمن هانتر MK2، چراغ‌های مستطیلی جایگزین چراغ‌های گرد این سه مدل گردید. مدل ووگ ظاهری مشابه نمونه‌های تولیدی سینگر داشت و مدل سپتر نیز مشابه هامبر سپتر بود. سانبیم سپتر ازلحاظ امکانات و مشخصات فنی هم کاملاً مشابه هامبر سپتر بود و همان‌طور که گفته‌شده لوکس‌ترین نمونه تولیدی سانبیم محسوب می‌شد.

سانبیم علاوه بر تولید آروهای سدان صادراتی، مدلی کوپه فست‌بک از آرو را نیز بتولید رساند. در بین چهار برند تولیدکننده آرو، فقط سانبیم مدل کوپه را عرضه می‌کرد که برخلاف نمونه‌های سدان سانبیم که فقط برای صادرات تولید می‌شدند، مدل کوپه بیشتر برای بازار داخلی انگلستان تولید می‌شد هرچند که به بازارهای خارجی چون امریکا هم صادر شد. این کوپه چهارنفره در جلو دارای چهار چراغ گرد بود و ظاهری شبیه به هیلمن هانتر GLS داشت. چراغ‌های عقب آن متعلق به مدل‌های استیشن و سپرها نیز از نوع بلند بودند که از مدل هامبر سپتر به عاریه گرفته‌شده بودند. این اتومبیل در سال ۱۹۶۷ و بانام سانبیم راپیر (Rapier) معرفی شد.

راپیر مجهز به قالپاق‌های خورشیدی، تزئینات کرومی ازجمله جلوپنجره و روکش رکاب‌ها، روکش وینیلی ستون B و موتور ۱۷۲۵ با دو کاربراتور و با قدرت ۹۴ اسب بخار بود. راپیر دارای داشبوردی بود که منحصراً برای آن طراحی‌شده بود و در دیگر مدل‌های خانواده آرو بکار نمی‌رفت. این کوپه فست‌بک به‌صورت استاندارد با گیربکس دستی عرضه می‌شد اما گیربکس اتوماتیک نیز برای آن قابل سفارش بود.

در سال ۱۹۶۸ سانبیم نمونه‌ای قوی‌تر و اسپرت‌تر از راپیر را بانام راپیر H120 عرضه نمود. H120 دارای خط‌کشی‌هایی بر روی بدنه بود که با توجه به رنگ اتومبیل، رنگ این خطوط نیز تغییر می‌کرد. بعلاوه این مدل برخلاف راپیر معمولی که جلوپنجره کرومی داشت، دارای جلوپنجره‌ای پلاستیکی و مشکی‌رنگ بود که چهره‌ای اسپرت به آن می‌بخشید. نمای عقبی H120 نیز با راپیر متفاوت بود به‌طوری‌که شکل ظاهری در صندوق بار تغییریافته و حالتی بالچه مانند پیداکرده بود و همچنین با حذف خطوط روی در صندوق، نمای عقب اسپرت تر به نظر می‌رسید. برای تکمیل شدن نمای اسپرت، این مدل به رینگ‌های رواستایل نیز مجهز شد.

در داخل اما تفاوتی با راپیر ساده نداشت و از همان داشبورد راپیر استفاده می‌کرد و فقط صندلی‌های آن با نمونه‌ای اسپرت تعویض شده بودند. آپشن سقف بازشو هم برای این مدل قابل سفارش بود. ازلحاظ فنی، راپیر H120 مجهز به قوی‌ترین موتور خانواده آرو یعنی همان موتور ۱۷۲۵ هولبای با دو کاربراتور وبر و با ۱۱۰ اسب بخار قدرت بود که چند سال بعد بر روی هیلمن هانتر GLS نیز نصب شد. بدین ترتیب سانبیم راپیر H120 به همراه هیلمن هانتر GLS اسپرت‌ترین و قدرتمندترین اعضای خانواده آرو بشمار می‌رفتند. هرچند H120 با ظاهری اسپرت، شتاب صفرتاصد ۱۱ ثانیه‌ای و حداکثر سرعت ۱۷۰ کیلومتر در ساعت به‌مراتب اسپرت‌تر از هانتر GLS به نظر می‌رسید.

برای مقایسه بد نیست عنوان کنیم که قدرت فورد موستانگ مک‌‌وان نسل دوم که در سال ۱۹۷۴ عرضه شد ۱۰۵ اسب بخار بود درحالی‌که موستانگ مک‌وان مجهز به موتور ۶ سیلندر ۲.۸ لیتری بود اما سانبیم راپیر H120 با موتوری ۴ سیلندر ۱.۷ لیتری ۱۱۰ اسب بخار قدرت داشت. هرچند این سال‌ها، سال‌های بحران نفتی و دوران افول ماسل کارهای آمریکایی و کاهش قدرت آن‌ها بود اما بازهم می‌توان فهمید که قدرت راپیر H120 کاملاً مناسب یک کوپه اسپرت در آن دوران بوده و توانایی رقابت با رقبای خود را داشته است.

به دلیل موفقیت راپیر و دستیابی به فروش نسبتاً مناسب، روتس تصمیم گرفت نمونه‌ای ارزان‌تر و ساده‌تر از آن‌را تولید کند. بدین ترتیب در سال ۱۹۶۹ سانبیم آلپین (Alpine) به بازار عرضه شد. آلپین ظاهر بسیار ساده‌ای داشت و با قالپاق‌های هیلمن هانتر، جلوپنجره کرومی، داشبورد چوبی و موتور ۱۷۲۵ تک کاربراتور ۸۰ اسبی تولید می‌شد. آلپین که درواقع مدل پایه راپیر محسوب می‌شد با تجهیزاتی کمتر و بدون تزئینات کرومی عرضه می‌شد. تولید این مدل تا سال ۱۹۷۵ ادامه داشت. همان‌طور که اشاره شد آرو کوپه به بازارهای خارجی هم صادر می‌شد که عمده‌ترین مقصد آن ایالات‌متحده بود. به این کشور فقط مدل ریپر و بانام آلپین GT صادر می‌شد. تولید مدل‌های ریپر و H120 تا سال ۱۹۷۶ ادامه داشت تا اینکه در این سال با توقف تولید آرو در برندهای گروه روتس، تولید این مدل‌های کوپه هم پس از ساخت ۴۶۲۰۴ دستگاه (شامل هر سه مدل راپیر، H120 و آلپین) پایان یافت. نسخهٔ کوپهٔ آرو ناشناخته‌ترین عضو خانوادهٔ آرو یا همان پیکان در ایران است چراکه این مدل هیچ‌گاه در ایران عرضه نشد.

کرایسلر

همان‌طور که گفته شد، پس‌ازاینکه کرایسلر اروپا گروه روتس را خرید تنها تغییری که در آن ایجاد کرد تغییر نام گروه روتس به کرایسلر انگلستان بود و غیرازاین، هیچ‌گونه تغییری در برندهای روتس ایجاد نکرد و تمامی زیرمجموعه‌های روتس همانند قبل به تولید محصولات خود ادامه دادند. بدین ترتیب تولید خانواده آرو هم بدون تغییر و طبق برنامه‌ریزی و سیاست‌های روتس در چهار برند هیلمن، سینگر، هامبر و سانبیم ادامه یافت؛ اما در اواسط دهه ۷۰، افزایش رقابت در بازار انگلستان و کاهش فروش محصولات کرایسلر انگلستان (گروه روتس سابق)، موجب نابسامانی اوضاع مالی این شرکت گردید. فروش محصولات خانواده آرو هم به دلیل اینکه متعلق به یک دهه قبل بودند و توانایی رقابت با مدل‌های روز عرضه‌شده در انگلستان را نداشتند کاهش‌یافته بود. به همین دلیل کرایسلر تصمیم گرفت تولید تمامی آن‌ها را متوقف و فقط یک مدل آن‌هم بانام کرایسلر هانتر را تولید و جایگزین آن‌ها در بازار انگلستان کند.

بدین ترتیب در سال ۱۹۷۶ تولید تمامی اعضای خانواده آرو متوقف شد و کرایسلر هانتر که از هریک از مدل‌های آرو قطعه‌ای را به ارث برده بود در سال ۱۹۷۷ به‌عنوان جایگزین آن‌ها معرفی گردید. درحالی‌که تولید مدل‌های کوپه (سانبیم راپیر و آلپین) هم در سال ۱۹۷۶ بدون معرفی جایگزین متوقف شد. بدین ترتیب تمامی برندهای گروه روتس کنار گذاشته شدند. کرایسلر هانتر در دو مدل DL و سوپر تولید می‌شد. DL مدل پایه و ساده محسوب می‌شد درحالی‌که مدل سوپر با برخورداری از تجهیزاتی چون رینگ‌های رواستایل و سقف وینیلی، مدلی لوکس بشمار می‌رفت.

همان‌طور که اشاره شد، کرایسلر هانتر از هریک از محصولات خانواده آرو قطعه‌ای را قرض گرفته بود به‌طوری‌که چراغ‌های جلو، جلوپنجره و سقف وینیلی (در مدل سوپر) متعلق به هامبر سپتر بودند (چهار چراغ گرد و جلوپنجره کرومی)، تریم داخلی و قالپاق‌ها (در مدل DL) از هیلمن هانتر گرفته‌شده بود و رینگ‌های رواستایل نیز (در مدل سوپر) از هیلمن هانتر GT و GLS قرض گرفته‌شده بودند. بدین ترتیب کرایسلر هانتر ترکیبی از مدل‌های مختلف آرو شده بود که ظرافت انگلیسی مدل‌های قبلی در آن وجود نداشت. البته کرایسلر برای اینکه هانتر توانایی رقابت با اتومبیل‌های بروز بازار انگلستان که عمدتاً هم ژاپنی بودند را داشته باشد، تجهیزات آن‌را ارتقا داده بود و امکانات بیشتری بر روی آن نصب می‌کرد.

اما عرضه کرایسلر هانتر هم نتوانست به موفقیت چندانی دست یابد و وضعیت مالی کرایسلر انگلستان نیز روبه وخامت گذاشت. به همین دلیل در سال ۱۹۷۸ کرایسلر شرکت کرایسلر انگلستان را به پژو فروخت و پژو هم که تمایلی به ادامه تولید هانتر نداشت، به تولید تنها بازمانده خانواده آرو یعنی کرایسلر هانتر در سال ۱۹۷۹ پایان داد تا این اتومبیل که روزگاری در چندین مدل و تحت برندهای گوناگون در کشورهای مختلف به فروش می‌رفت پس از ۱۳ سال با خط تولید خداحافظی کند. هرچند که تولید آن تا سال‌ها بعد در ایران ادامه داشت.

ادامه دارد…